Η διαδοχή στις επιχειρήσεις μέσα από τα μάτια της επόμενης γενιάς

Τα βιώματα, τις εμπειρίες διαδοχής και όσα διαδραματίζουν σημαντικότερο ρόλο στην όλη διαδικασία, μοιράστηκαν διάδοχοι σε κυπριακές επιχειρήσεις, στο πλαίσιο του 17ο Leadership & Human Resource Management Conference που διοργανώθηκε στο ξενοδοχείο Hilton Park στη Λευκωσία, σε μια συζήτηση με συντονίστρια τη Μαριάννα Χατζηαντωνίου, Group HR Director, Parimatch.  

Η κ. Χατζηαντωνίου λέγοντας πως το 96% των κυπριακών επιχειρήσεων είναι οικογενειακές, επεσήμανε πως έχει ιδιαίτερη σημασία η οπτική των ίδιων των διαδόχων για το πως βλέπουν τη διαδοχή. 

Διαβάστε ακόμα: Millennial Entrepreneurs: To νέο αίμα στις οικογενειακές επιχειρήσεις

Χριστιάνα Διογένους, CEO, Unicars: Η διαδοχή στην τέταρτη γενιά
Την ιδιαίτερη υπερηφάνεια της που ο Όμιλος Τσεριώτης είναι ήδη στην τέταρτη γενιά, εξέφρασε η CEO της Unicars, Χριστιάνα Διογένους, τονίζοντας ότι λίγες οικογενειακές επιχειρήσεις το επιτυγχάνουν στη βάση στατιστικών. 
«Ακόμη και 102 χρόνια μετά το ξεκίνημα απέδωσε το επίτευγμα στις αξίες που έχουν περάσει από τον ιδρυτή στους συνεχιστές για να φτάσουν μέχρι και την τέταρτη γενιά», είπε σχετικά 

«Στην περίπτωσή μας ο αδελφός μου κι εγώ αναλάβαμε με μια φυσική και σταδιακή διαδοχή μαζί με τους προκατόχους μας να μας δείχνουν τον δρόμο και παράλληλα να αντιμετωπίζουμε κι εμείς τις δικές μας. Οι προκάτοχοί μας είχαν τη διορατικότητα να αποτραβηχθούν σχετικά νωρίς αν και παραμένουν στην επιχείρηση και είναι δίπλα μας», επεσήμανε η κ. Διογένους. 

Εξήγησε επίσης ότι η διαδοχή είναι θέμα ισορροπίας και υγιούς οικοσυστήματος μεταξύ της οικογένειας της επιχείρησης και του εξωτερικού περιβάλλοντος και των stakeholders που είναι πάρα πολύ σημαντικοί.   

«Στην περίπτωσή μας είμαστε δύο αδέλφια που λειτουργούμε συμπληρωματικά, έχοντας κι εμείς παιδιά σκεφτόμαστε ήδη τη διαδοχή. Πρέπει να το κάνουμε σκεπτόμενοι με τις ίδιες αρχές και αξίες. Δύσκολα θέματα πρέπει να γίνονται με τη βοήθεια ενός εξωτερικού συμβούλου που εκτιμά και εμπιστεύεται όλη η οικογένεια», είπε, μεταξύ άλλων, η CEO της Unicars.   

Επιπλέον, πρόσθεσε, η αναγνώριση των αδυναμιών, των θέλω και των προτεραιοτήτων πρέπει να τίθενται στο τραπέζι, ενώ σίγουρα ο σεβασμός στις προηγούμενες και τις μετέπειτα γενιές πρέπει να υπάρχει. 

Κωνσταντίνος Καποδίστριας, CEO, Chr. Kapodistrias & Sons Ltd: Διάδοχος σε μία νύχτα
Η επιχείρηση ιδρύθηκε το 1969, από τον πατέρα από μια πολυμελή φτωχή οικογένεια. Ξεκινώντας με ανταλλακτικά αυτοκινήτων. 
«Από νωρίς βρισκόμασταν στην επιχείρηση και μεγαλώσαμε σε αυτή. Μετά τις σπουδές μας εκ των πραγμάτων βρεθήκαμε σε αυτή και η αλήθεια είναι πως πάντοτε προετοιμαζόμασταν για αυτό», ανέφερε ο CEO της Chr. Kapodistrias & Sons Ltd, Κωνσταντίνος Καποδίστριας.  

«Καθώς μεγαλώσαμε σε ένα περιβάλλον γύρω από την εταιρεία και την ανάπτυξή της με την ολοκλήρωση των σπουδών μας, η ανάπτυξη έγινε πιο έντονη, καθώς από 55 άτομα προσωπικό και κύκλος εργασιών €5 εκατ. το 1996, μέχρι το 2013 το ποσό τριπλασιάστηκε», πρόσθεσε ακόμα. 

Γυρνώντας πέντε χρόνια πίσω θυμάται: «Το 2013 βρήκε την εταιρεία σε μια καλή οικονομική κατάσταση. Τρείς μήνες μετά την κρίση του 2013, καλοκαίρι, μια Παρασκευή σχολάσαμε σχεδόν μαζί με τον πατέρα μου. Την επόμενη εντελώς αναπάντεχα έλαβα το τηλεφώνημα από τον αδερφό μου ότι πέθανε ο πατέρας μας».
 
Έτσι σε μια νύχτα ανέλαβε CEO της εταιρείας ως ο μεγαλύτερος. «Αντί να θρηνώ έπρεπε να σταθώ απέναντι σε 155 άτομα προσωπικό, συνεργάτες, προμηθευτές, ακόμη και ανταγωνιστές και να βγω μπροστά και να δείξω πως δεν υπάρχει κενό. Κι έπρεπε να το αποδείξω με πράξεις. Ουδείς έχασε τη δουλειά του, δεν κάναμε περικοπές. Σήμερα είμαστε 250 άτομα και πάμε να διπλασιάσουμε. Διάδοχος σε μια νύχτα – ωρίμασα δέκα χρόνια, άλλαξαν πάρα πολλά χρόνια σε μια νύχτα προ και μετά το 2013», ανέφερε σχετικά.

Θάνος Μιχαηλίδης, διευθύνων σύμβουλος, Thanos Hotels & Resorts: Επιλογή όχι υποχρέωση 
Η επιχείρηση διοικείται από τον ίδιο και τις αδερφές του. Παρόλο που βρίσκεται στη δεύτερη γενιά, η μετάβαση από την πρώτη γενιά δεν έγινε ομαλά και σίγουρα χωρίς προγραμματισμό. «Και σίγουρα μια τέτοια εμπειρία είναι πολύτιμη για τις μετέπειτα κινήσεις, για να μην επαναλάβουμε τα λάθη των προηγούμενων», τόνισε ο διευθύνων σύμβουλος της Thanos Hotels & Resorts, Θάνος Μιχαηλίδης, επισημαίνοντας ότι για να γίνει η διαδοχή σωστά πρέπει να υπάρχει προγραμματισμός, αξιοκρατία, δηλαδή να μην συγχύζει κάποιος το ότι είναι μέτοχος ότι θα έχει αυτόματη εργοδότηση, ενώ παράλληλα πρέπει να υπάρχει διαφάνεια- στη διαδικασία και τα κριτήρια εργοδότησης.

Επίσης, πρόσθεσε, θα πρέπει να αντιλαμβάνονται ότι είναι επιλογή τους η ασχολία στην επιχείρηση και όχι υποχρέωσή τους.

«Όσο εξελίσσεται η οικονομία σε ένα έντονο ανταγωνιστικό περιβάλλον, αν δεν αφιερώσει κάποιος 100% σε αυτό που κάνει σίγουρα αυτό δεν θα αποδώσει. Χρειάζεται πλάνο», σημείωσε ο κ. Μιχαηλίδης.  

Γιώργος Χρυσοχός, CEO, Cyfield: Χώρος στα νιάτα
«Στην Cyfield η διαδοχή τώρα ξεκινά για μένα και τις δύο αδελφές μου», ανέφερε από την πλευρά του ο CEO της εταιρείας, Γιώργος Χρυσοχός. «Ακόμη και αν είναι ο πατέρας μας είναι στην εταιρεία μας, η διαδοχή έχει προχωρήσει. Το σημαντικό με εμάς είναι ότι είμαστε μια κατασκευαστική εταιρεία αρκετά τεχνική και έχει σημασία να ξέρεις σε βάθος το αντικείμενο της και πως λειτουργεί», τόνισε ο κ. Χρυσοχός. «Άρα έχει σημασία η διαδοχή να γίνει σωστά. Έχοντας εργαστεί στην επιχείρηση από νωρίς κάνοντας διάφορα, μετά τις σπουδές μου εργάστηκα αλλού πριν ενταχθώ στην εταιρεία», είπε σχετικά. 

Εξέφρασε επίσης την άποψη ότι σήμερα σε μια διαδικασία διαδοχής που ‘τρέχει’ σημαντικό είναι τα παιδιά να έχουν όραμα. «Εμείς είμαστε τυχεροί που ζήσαμε το όραμα της πρώτης γενιάς, το είδαμε να εξελίσσεται και μεγαλώσαμε μέσα σε αυτό», τόνισε ο CEO της Cyfield, επισημαίνοντας, ωστόσο, τη σημασία του να δίνεται χώρος στη νέα γενιά όπου είναι εφικτό, καθώς, παρόλο που οι μεγάλες αποφάσεις λαμβάνονται συλλογικά, είναι σημαντικό να υπάρχει το περιθώριο ανάπτυξης νέων ιδεών. 

Γιώργος Θεοδότου, Διευθύνων σύμβουλος και διευθυντής marketing, Υπεραγορές ΑΛΦΑΜΕΓΑ: Ξεχωρίζω τις αρχές
Αποτελώντας παράδειγμα διαδοχής τρίτης γενιάς, η βασική διαφορά είναι ότι ο παππούς μου, Ανδρέας Παπαέλληνας στα 85 είναι ενεργός, και η εταιρεία έχει περάσει βασικά από την πρώτη στην τρίτη γενιά, τόνισε ο Διευθύνων σύμβουλος και διευθυντής marketing, Υπεραγορές ΑΛΦΑΜΕΓΑ, Γιώργος Θεοδότου.

«Και ο λόγος είναι ότι ενώ είχε ένα πλάνο διαδοχής στην φαρμακευτική εταιρεία που δραστηριοποιούνταν προηγουμένως αποφάσισε στα 65 του να ξεκινήσει μια νέα επιχείρηση τις Υπεραγορές Αλφαμέγα με την τρίτη γενιά να έχει συμβάλει στο να καταστεί μια από τις μεγαλύτερες αλυσίδες υπεραγορών», εξήγησε. 

Αυτό που ξεχωρίζει στη διαδοχή ως το σημαντικότερο είναι οι αρχές, για να συνεχίσει μια επιχείρηση. «Μας τις πέρασαν και  τις εμπεδώσαμε και πλέον αποτελούμε μέρος της εξέλιξης», είπε ο κ. Θεοδότου. 

Οι παράγοντες για τη διαδοχή
Στην ερώτηση αν υπάρχει χρυσή συνταγή στη διαδοχή οι τέσσερις διάδοχοι συμφώνησαν πως δεν υπάρχει. Τίποτε δεν είναι αυτονόητο. Η διαδοχή εξαρτάται πολλούς παράγοντες οι οποίοι απαριθμούνται στα εξής: 
•    Τη φύση της εκάστοτε επιχείρησης 
•    Τη δομή της οικογένειας στη φάση διαδοχής
•    Τα θέλω και τα ενδιαφέροντα του κάθε διάδοχου 
•    Τις εμπειρίες που έχει αποκομίσει από όλα τα στάδια της επιχείρησης 
•    Την εμπιστοσύνη που έχει καταφέρει να κερδίσει στον οργανισμό στον οποίο βρίσκονται τόσο των προκατόχων και όσο του προσωπικού. 

Φυσικά όλα κρίνονται από το αποτέλεσμα του κάθε ενός και τον σωστό πλάνο διαδοχής που σίγουρα πρέπει να ξεκινά από νωρίς.