Η δεκαετία της ολικής μετάβασης στις ηλεκτρονικές συναλλαγές

O τρόπος που γίνονται οι πληρωμές αλλάζει με πιο γρήγορους ρυθμούς από οποιονδήποτε άλλο τομέα χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, ειδικά μετά τα lockdowns της πανδημίας του covid-19, που μας υποχρέωσαν σε τηλεργασία και online αγορές.

Μάλιστα, η πρόσφατη υιοθέτηση της σχετικής νομοθεσίας για υποχρέωση αποδοχής πληρωμών με κάρτα από τις επιχειρήσεις των κλάδων υπηρεσιών και λιανικού εμπορίου, σφράγισε την παρουσία των digital payments στη ζωή μας. Η δεκαετία που διανύουμε ίσως αποδειχτεί η πλέον κομβική για την ολική μετάβαση στις ηλεκτρονικές συναλλαγές.

Για τα νέα δεδομένα μας μιλούν ο γενικός διευθυντής του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου δρ Μιχάλης Καμμάς και ο πρόεδρος του Κυπριακού Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Χρήματος και Ιδρυμάτων Πληρωμών (ACEMPI) Ιωάννης Γεωργούλας.

Οι κ.κ. Καμμάς και Γεωργούλας κλήθηκαν να απαντήσουν στα πιο κάτω ερωτήματα:

1. Πώς συγκρίνονται οι τάσεις των ηλεκτρονικών πληρωμών στην κυπριακή αγορά σε σχέση με άλλες αγορές του εξωτερικού;

2. Σε ποιο βαθμό υλοποιείται, μέχρι στιγμής, η πρόσφατη υιοθέτηση του πλαισίου για αναγκαστική χρήση καρτών από κυπριακές επιχειρήσεις του εμπορίου και των υπηρεσιών;

3. Ποιο είναι, σύμφωνα με εσάς, το μέλλον των ηλεκτρονικών πληρωμών; Τι ποσοστό των συνολικών πληρωμών αναμένεται να κατακτήσουν εντός του 2022 στην Κύπρο;

4. Ποιες θεωρείτε πως θα είναι οι νέες τάσεις στον τομέα των ηλεκτρονικών πληρωμών μέσα στα επόμενα χρόνια;

5. Με την πανδημία του covid-19 ενισχύθηκαν ακόμα περισσότερο οι ηλεκτρονικές πληρωμές, ενώ ακούγεται έντονα ότι σύντομα θα κυκλοφορούμε μόνο με κάρτες. Θεωρείτε, λοιπόν, ότι ήλθαν για να μείνουν και να επικρατήσουν;

6. Τι αλλαγές θα φέρει το νέο σκηνικό στην τεχνολογική υποδομή των εταιρειών;

• Δρ. Μιχάλης Καμμάς, γενικός διευθυντής Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου

Ηλεκτρονικές πληρωμές

1. Η τάση των ηλεκτρονικών αγορών έχει διευρυνθεί και στην Κύπρο αφενός λόγω της εισόδου ολοένα και νεαρότερων ατόμων στην οικονομική δραστηριότητα και αφετέρου λόγω συνθηκών που δημιουργούνται στην αγορά. Παρόλα αυτά, βάσει στοιχείων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), η Κύπρος βρίσκεται στην τρίτη θέση ανάμεσα στα κράτη - μέλη της Ένωσης στη χρήση μετρητών (65% του συνολικού ποσού των λιανικών αγορών).

Την ίδια ώρα, ένας στους πέντε Κύπριους πολίτες είναι κάτοχος μπλοκ επιταγών, τη στιγμή που, πλέον, σχεδόν όλοι κατέχουν πιστωτικές κάρτες και μπορούν να κάνουν τις πληρωμές τους ηλεκτρονικά. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, που η Κύπρος βρίσκεται στις πρώτες θέσεις των πληρωμών με τη χρήση επιταγών στην Ευρώπη, ενώ άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως οι Σκανδιναβικές, έχουν καταργήσει τις επιταγές.

Αποδοχή καρτών

2. Από την εικόνα που λαμβάνουμε ως οργανισμός, από την επαφή με την αγορά μέσω των τραπεζών - μελών μας, βλέπουμε ότι το μέτρο υλοποιείται χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Περίπου εννέα στις δέκα επιχειρήσεις, που έπρεπε να υιοθετήσουν τρόπο πληρωμής με τερματικά αποδοχής καρτών, το έχουν ήδη πράξει, κάτι που δείχνει το ποσοστό συμμόρφωσης του κυπριακού επιχειρείν με το εν λόγω μέτρο.

Κατάργηση μετρητών                      

3. Η εικόνα δείχνει ότι κάποια στιγμή - και είμαι βέβαιος πως αυτό δεν θα είναι πολύ μακριά στο μέλλον-θα βιώσουμε συναλλαγές μόνο με τη χρήση εφαρμογών, πλατφόρμων και λύσεων στο διαδίκτυο, πιθανότατα με την αξιοποίηση της τεχνολογίας του blockchain και σταδιακά με την πλήρη κατάργηση των μετρητών και των επιταγών.

Άλλωστε, οι φορητές έξυπνες συσκευές, από τα τηλέφωνα και τα tablets μέχρι τα smartwatches, αποτελούν εργαλεία πληρωμής μέσω απλών διαδικασιών σύνδεσής τους με την κάρτα του καταναλωτή. Η δεκαετία που διανύουμε ίσως αποδειχτεί η πλέον κομβική για την ολική μετάβαση στις ηλεκτρονικές συναλλαγές.

Ξεκάθαρες τάσεις

4. Η συνάρτηση μείωσης μετρητών και επιταγών και διεύρυνσης χρήσης των ηλεκτρονικών καναλιών διεκπεραίωσης συναλλαγών θεωρώ ότι θα καθορίσει το σκηνικό στο εγγύς μέλλον. Ήδη παρατηρούμε την τάση να διαμορφώνεται όλο και πιο ξεκάθαρα. Αυτό που ίσως ωθήσει περισσότερο τα πράγματα θα είναι ριζοσπαστικές ιδέες και πολύ περισσότερο η εφαρμογή τους, όπως η διαφαινόμενη δημιουργία ψηφιακού ευρώ.

Η νέα αφετηρία 

5. Αποδεικνύεται στην πράξη ότι η τάση των ηλεκτρονικών πληρωμών δεν είναι πρόσκαιρη, αλλά αποτελεί την αφετηρία της νέας εποχής. Αυτό που γνωρίζουμε από τις τράπεζες - μέλη του συνδέσμου είναι ότι περίπου οκτώ στους δέκα πελάτες τραπεζών διατηρούν και χρησιμοποιούν τα ηλεκτρονικά κανάλια εξυπηρέτησης και μάλιστα από μια μεγάλη βάση ατόμων με τεράστιες δημογραφικές μεταξύ τους διαφοροποιήσεις.

Αλλαγές υποδομών

6. Οι αλλαγές στις υποδομές των επιχειρήσεων θα κριθούν και θα διαμορφωθούν σε δύο επίπεδα. Πρώτον, οι εταιρείες χρειάζονται μεγαλύτερη υποδομή για τις εσωτερικές τους διαδικασίες, όπως, ταχύτητα διαδικτύου, συστήματα διαχείρισης στοκ, παραγγελιών και αιτημάτων. Δεύτερον, οι αυξανόμενες διαδικτυακές αγορές, συναλλαγές και ψηφιακές υπηρεσίες ωθούν σε αντίστοιχες υποδομές και συστήματα για την άμεση εξυπηρέτηση του κοινού από τις εταιρείες. Η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας και οι καταναλωτικές τάσεις οδηγούν τις επιχειρήσεις σε έναν αγώνα υιοθέτησης λύσεων αιχμής και υιοθέτησης ολοένα και περισσότερων ψηφιοποιημένων διαδικασιών. 

• Ιωάννης Γεωργούλας, πρόεδρος του Κυπριακού Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Χρήματος και Ιδρυμάτων Πληρωμών (ACEMPI-Association of Cyprus Electronic Money and Payment Institutions)

Αλλαγή κουλτούρας

1. Η πανδημία από τη μια και η αύξηση του ορίου αποδοχής ανέπαφων συναλλαγών από την άλλη έχουν επιταχύνει την αλλαγή κουλτούρας στους καταναλωτές όσον αφορά τη χρήση κάρτας έναντι μετρητών. Η Κύπρος παρουσιάζει σημαντική αύξηση στη χρήση κάρτας σε σχέση με την προ πανδημίας εποχή, σε σημείο που μπορεί και πλησιάζει πιο προηγμένες αγορές του εξωτερικού στον τομέα των ηλεκτρονικών πληρωμών.

Αναγκαστική χρήση

2.Ένας σημαντικός αριθμός επιχειρήσεων έχει υλοποιήσει, έστω και με κάποια καθυστέρηση, τη νομοθεσία για υποχρεωτική αποδοχή καρτών. Η διαδικασία αυτή θα βοηθήσει ακόμα περισσότερο την ανάπτυξη των ηλεκτρονικών πληρωμών στην Κύπρο.

Αύξηση το 2022

3. Όσο το ηλεκτρονικό εμπόριο βρίσκεται σε άνθηση και τις περισσότερες αγορές, πλέον, τις κάνουμε από το κινητό μας τηλέφωνο ή το tablet, αυξάνεται και η χρήση ηλεκτρονικών πληρωμών. Αυτό σημαίνει ότι όσοι έχουν λύσεις για εύκολες και  γρήγορες ηλεκτρονικές πληρωμές θα επικρατήσουν. Θα δούμε, επίσης, μεγάλη αύξηση των ψηφιακών πορτοφολιών. Σύμφωνα με μια μελέτη της Juniper Research, οι χρήστες παγκοσμίως θα φτάσουν τα 4.4 δισεκατομμύρια μέχρι το 2025. Στην Ευρώπη είμαστε ακόμα αρκετά πιο πίσω από την Κίνα στη χρήση αυτής της υπηρεσίας.

Τέλος, το open banking θα παίξει μεγάλο ρόλο στις ηλεκτρονικές πληρωμές, αφού οι τράπεζες δίνουν πρόσβαση σε στοιχεία πελατών τους σε τρίτους παρόχους, που συνήθως είναι τεχνολογικές εταιρείες, για διευκόλυνση των συναλλαγών ή για νέες καινοτόμες υπηρεσίες. Ένα πολύ μεγάλο μέρος των πληρωμών στην Κύπρο ήδη γίνεται με ηλεκτρονικά μέσα και αυτό θα αυξηθεί το 2022.

Τι θα επικρατήσει

4. Κάποιες από τις τάσεις που θα επικρατήσουν τα επόμενα χρόνια είναι ο βιομετρικός έλεγχος ταυτότητας για την ολοκλήρωση των συναλλαγών, η επικράτηση του mobile point of sale έναντι του παραδοσιακού, οι φωνητικές εντολές πληρωμών, όπως δουλεύει για παράδειγμα το Google assistant, το AI και machine learning, οι ανέπαφες συναλλαγές και η μεγαλύτερη χρήση των ψηφιακών πορτοφολιών.

Περαιτέρω χρήση 

5. Οι ηλεκτρονικές πληρωμές, αν και υπάρχουν αρκετό καιρό, ιδιαίτερα την εποχή του covid μας βοήθησαν και μας διευκόλυναν. Το πιο σημαντικό είναι ότι ο καταναλωτής εκπαιδεύτηκε στη χρήση τους και κατάλαβε την ευκολία αλλά και την ασφάλεια που προσφέρουν. Φυσικά και θεωρώ ότι ήρθαν για να μείνουν και θα εξελιχθούν σύντομα περισσότερο, προσθέτοντας ακόμα μεγαλύτερη αξία στη χρήση τους.