Χ. Γιωρκάτζη: Χρειάζονται ριζοσπαστικές λύσεις για μείωση των ΜΕΧ

Καμπανάκι κινδύνου για τους κινδύνους που ελλοχεύουν για τις τράπεζες, εξ αιτίας του υψηλού επιπέδου των Μη Εξυπηρετούμενων Χορηγήσεων (ΜΕΧ) έστειλε η Δοικήτρια της Κεντρικής Τράπεζας, Χρυστάλλα Γιωρκάτζη. Μιλώντας ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών με θέμα την ετήσια ανάλυση της οικονομικής κατάστασης και των εκτιμήσεων για την οικονομία, η κ. Γιωρκάτζη επανέλαβε ότι το ύψος των Μη Εξυπηρετούμενων Χορηγήσεων εξακολουθεί να ταλανίζει τον τραπεζικό τομέα, και έριξε το μπαλάκι στις τράπεζες, τονίζοντας ότι πρέπει να λάβουν ριζοσπαστικά μέτρα για αντιμετώπιση του προβλήματος. Υπογράμμισε, μάλιστα, ότι το θέμα αυτό αφορά ξεκάθαρα τα τραπεζικά ιδρύματα και ότι η ΚΤ ασκεί απλά εποπτικό ρόλο. 

Η κ. Γιωρκάρτζη μίλησε με αριθμούς, σημειώνοντας πως από το τέλος του 2016 μέχρι και τον Ιούλιο του 2017, παρατηρήθηκε μείωση μόλις €1,5 δισ. Παρά τη μείωση κατά €5,5 δισ. ή 20% που καταγράφηκε από το τέλος του 2014, το επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων παραμένει ιδιαίτερο υψηλό, στο 45%.

Παρά την μείωση που έχει παρατηρηθεί στις μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις, ανέφερε η κ. Γιωρκάτζη, ο ρυθμός μείωσης παρουσιάζει μια πτωτική τάση, με τον αριθμό των αναδιαρθρώσεων να έχει μειωθεί τους τελευταίους μήνες. Αυτό αποτελεί μία ένδειξη ότι το χαρτοφυλάκιο των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων που δεν έχει αναδιαρθρωθεί μέχρι στιγμής, δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο μέσω των αναδιαρθρώσεων.   Ένας σημαντικός λόγος γι’ αυτό, συμπλήρωσε, είναι και το ύψος των τερματισμένων μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων (δηλαδή των δανείων που έχουν μεταφερθεί στο νομικό τμήμα των τραπεζών για μέτρα) φτάνουν περίπου το 50% του συνόλου των εναπομεινασών μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων.  Για την αντιμετώπιση του προβλήματος χρειάζεται τα τραπεζικά ιδρύματα να προχωρήσουν με πιο ριζοσπαστικές και αποφασιστικές λύσεις.  

Πρόσθεσε με νόημα ότι η χρονική καθυστέρηση στην επίλυση του προβλήματος είναι σε βάρος όλων των εμπλεκομένων με δυνητικά αρνητικές συνέπειες στην οικονομία. «Αντιλαμβάνομαι ότι υπάρχει και η κοινωνική/ανθρωπιστική πτυχή του θέματος που αφορά την πρώτη κατοικία, στην οποία θα πρέπει μεν να δείξουμε την ανάλογη ευαισθησία, όμως υπάρχουν και αρκετές περιπτώσεις που δεν σχετίζονται με την πρώτη κατοικία ή περιπτώσεις όπου η πρώτη κατοικία προβάλλεται ως δικαιολογία για μη αποπληρωμή του χρέους», πρόσθεσε.


Οι διεθνείς οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης, συμπλήρωσε η κ. Γιωρκάτζη, αναφέρονται μεν στη βελτίωση της οικονομικής θέσης των τραπεζικών μας ιδρυμάτων σε σχέση με τα προηγούμενα έτη, αλλά αναφέρονται και στο γεγονός ότι η οικονομική τους θέση, όπως αποτυπώνεται σήμερα, παραμένει ακόμα αδύνατη λόγω του βάρους των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων.

Καταλήγοντας, η Διοικήτρια έστειλε το μήνυμα ότι οφείλουμε να διαφυλάξουμε με μεγάλη προσοχή, γιατί υπάρχουν ακόμα πολλά προβλήματα και προκλήσεις που παραμένουν. «Βρισκόμαστε ταυτόχρονα σε προεκλογική περίοδο. Είναι βεβαίως θεμιτό τα ζητήματα οικονομίας να βρίσκονται στο επίκεντρο των προεκλογικών συζητήσεων.  Έτσι συμβαίνει σε κάθε δημοκρατική, ελεύθερη κοινωνία.  Αυτό, όμως, πρέπει να γίνεται με τρόπο που να μην υποσκάπτει τα όσα όλοι μαζί, λαός, θεσμοί, κυβέρνηση και αντιπολίτευση πετύχαμε ως σήμερα αλλά και να μην υποτιμά τις μελλοντικές υποχρεώσεις και ευθύνες μας», κατέληξε.

Θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης
Η κ. Γιωρκάτζη τόνισε ότι μετά από σχεδόν τέσσερα χρόνια ύφεσης, και παρά το δυσμενές εξωτερικό περιβάλλον, το ΑΕΠ σημείωσε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης 2% και 3% το 2015 και 2016, αντίστοιχα. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία που αφορούν τους πρώτους εννέα μήνες του 2017, ο ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης κατέγραψε περαιτέρω βελτίωση, φθάνοντας το 3,8% σε ετήσια βάση και με εποχιακά διορθωμένα στοιχεία. Τονίζεται ότι η ανάπτυξη καταγράφεται στους πλείστους οικονομικούς τομείς, αλλά κατά κύριο λόγο στους τομείς του Χονδρικού και Λιανικού Εμπορίου, των Ξενοδοχείων και Εστιατορίων (τουρισμός), των Κατασκευών καθώς και των Επαγγελματικών, Επιστημονικών και Τεχνικών Δραστηριοτήτων. Εξαίρεση αποτελεί ο τομέας των χρηματοπιστωτικών και ασφαλιστικών δραστηριοτήτων και αυτό προκύπτει ως συνέπεια της υπό εξέλιξη απομόχλευσης δανείων. Αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ολότελα αρνητικό στοιχείο αφού η απομόχλευση των δανείων βοηθά στη μείωση του υψηλού ιδιωτικού χρέους, συμπλήρωσε.
Εξάλλου, σύμφωνα με τη Διοικήτρια, αν και οι προβλέψεις της ΚΤ ήθελαν το ΑΕΠ για το 2017 να φθάνει στο 3,1%, εντούτοις πλέον αναμένεται ότι θα αυξηθεί με ρυθμούς κοντά στο 4%.  

Σε μονοψήφια η ανεργία
Σε συνάρτηση με τις θετικές μακροοικονομικές εξελίξεις, η αγορά εργασίας, πρόσθεσε η Διοικήτρια, αναμένεται να σημειώσει περαιτέρω διόρθωση.  Σύμφωνα με στοιχεία της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού, η ανεργία ως ποσοστό του εργατικού δυναμικού το δεύτερο τρίμηνο του 2017 μειώθηκε στο 10,6% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2015 όταν τότε κορυφώθηκε στο 17,6%. Παράλληλα, από τα στοιχεία για την εγγεγραμμένη ανεργία διαφαίνεται περαιτέρω μείωση το τρίτο τρίμηνο του 2017. Η απασχόληση συνεχίζει να παρουσιάζει θετικές επιδόσεις, καταγράφοντας ετήσια αύξηση 2,8% για ολόκληρο το 2016 και 3,1% για το πρώτο εξάμηνο του 2017.

Όσον αφορά τις προβλέψεις, το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να σημειώσει περαιτέρω μείωση, φτάνοντας σε μονοψήφιο αριθμό το 2018, κυρίως λόγω της συνεχιζόμενης ανάκαμψης της απασχόλησης και της ευελιξίας που επέδειξε η κυπριακή αγορά εργασίας σε σχέση με τους μισθούς κατά τη διάρκεια της κρίσης.

Εξάλλου, βάσει των εκτιμήσεις αναμένεται ότι ο εγχώριος πληθωρισμός θα συνεχίσει να κινείται σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα το 2018, λόγω, κυρίως, της περαιτέρω ενίσχυσης της οικονομικής δραστηριότητας, αλλά και μιας μικρής αναμενόμενης αύξησης των μισθών.  Επιπλέον, ώθηση στην αύξηση των τιμών μπορεί να προέλθει και από ενδεχόμενη περαιτέρω άνοδο στην τιμή του πετρελαίου.  «Υπενθυμίζω ότι στόχος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας είναι η σταθερότητα των τιμών, η οποία ορίζεται ως η επίτευξη πληθωρισμού κάτω αλλά πλησίον του 2%», συμπλήρωσε η Διοικήτρια.
 
Ενισχύονται οι καταθέσεις
Αναφερόμενη στις εξελίξεις στον τραπεζικό τομέα, η κ. Γιωρκάτζη υπογράμμισε ότι από την αρχή του έτους μέχρι σήμερα, έχουν καταγραφεί συνολικές εισροές καταθέσεων της τάξης του
€1,0 δισ..  Η συνέχιση των εισροών καταθέσεων, κυρίως από κατοίκους Κύπρου, τόνισε, αντικατοπτρίζει τη σταδιακή ανάκαμψη της εμπιστοσύνης των καταθετών, καθώς και την αποκατάσταση της σταθερότητας του κυπριακού τραπεζικού συστήματος.

Καλύτερα επιτόκια ever!
Η Χρυστάλλα Γιωρκάτζη υπογράμμισε ότι σήμερα προσφέρονται τα καλύτερα επιτόκια από ποτέ στην Κύπρο, τα οποία κατά μέσο όρο συνοψίζονται ως εξής:
• 1,2% στις καταθέσεις
• 2,7% στα στεγαστικά
• 3,6% για εταιρείες

Η Διοικήτρια σημείωσε ότι υπάρχει σταθερή αυξητική τάση στη χορήγηση νέων δανείων, υποστηριζόμενη από τα ιστορικά χαμηλά εγχώρια επιτόκια, τις εύρωστες μακροοικονομικές συνθήκες και, κατ’ επέκταση, την αυξημένη ζήτηση.  Παρόλα αυτά, συμπλήρωσε, η αύξηση στο νέο δανεισμό καλύπτεται από τη συνεχιζόμενη απομόχλευση των υφιστάμενων δανείων, με αποτέλεσμα ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των συνολικών δανείων τον Σεπτέμβριο 2017 να καταγράφει μείωση 1,8%.  «Η τάση αυτή αναμένεται να συνεχιστεί και την επόμενη περίοδο, αφού το ύψος του συνολικού ιδιωτικού δανεισμού (κατοίκων και μη-κατοίκων Κύπρου) σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας, εκφρασμένο ως ποσοστό του ΑΕΠ, εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλό (376% στα τέλη του 2016).  Ας σημειωθεί, όμως, ότι τα νοικοκυριά και οι εγχώριοι μη χρηματοοικονομικοί οργανισμοί καταγράφουν συνολικά μικρό θετικό ρυθμό αύξησης συνολικού δανεισμού από το δεύτερο μισό του 2017», πρόσθεσε.

Καμπανάκι για προεκλογικές παραχωρήσεις
Καταλήγοντας, η Διοικήτρια έστειλε  το μήνυμα ότι δεν θα πρέπει να παραχωρηθούν αλόγιστες αυξήσεις στις κρατικές δαπάνες, ειδικά λόγω των εκλογών, καθώς κάτι τέτοιο θα μπορούσε αποτελέσει πλήγμα στα μέχρι στιγμής θετικά αποτελέσματα της κυπριακής οικονομίας. «Η οικονομία μας πέτυχε πολλά τα τελευταία χρόνια, τα οποία οφείλουμε να διαφυλάξουμε με μεγάλη προσοχή, γιατί υπάρχουν ακόμα πολλά προβλήματα και προκλήσεις που παραμένουν. Βρισκόμαστε ταυτόχρονα σε προεκλογική περίοδο.  Είναι βεβαίως θεμιτό τα ζητήματα οικονομίας να βρίσκονται στο επίκεντρο των προεκλογικών συζητήσεων.  Έτσι συμβαίνει σε κάθε δημοκρατική, ελεύθερη κοινωνία.  Αυτό, όμως, πρέπει να γίνεται με τρόπο που να μην υποσκάπτει τα όσα όλοι μαζί, λαός, θεσμοί, κυβέρνηση και αντιπολίτευση πετύχαμε ως σήμερα αλλά και να μην υποτιμά τις μελλοντικές υποχρεώσεις και ευθύνες μας. Οι θυσίες του Κυπριακού λαού ήταν πολύ μεγάλες τα τελευταία χρόνια και αλίμονο αν δεν σταθούμε όλοι αντάξιοι των θυσιών αυτών», κατέληξε η κ. Γιωρκάτζη.