Ζήτμα μείζονος σημασία και σταθερή προτεραιότητα της Κυβέρνησης αποτελεί το στεγαστικό, υπογράμμισε ο υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Ιωάννου.
Μιλώντας στο πλαίσιο της παρουσίασης, με θέμα «Ολοκληρωμένη Στεγαστική Πολιτική: Η μέχρι στιγμής απόδοση των μέτρων και τα επόμενα βήματα», ανέφερε ότι τα αποτελέσματα που παρουσιάστηκαν αποδεικνύουν τη δέσμευση της Κυβέρνησης να αντιμετωπίσει το στεγαστικό ζήτημα με ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό τρόπο, προσφέροντας ρεαλιστικές και εφαρμόσιμες λύσεις στους συμπολίτες μας που αντιμετωπίζουν δυσκολία εξασφάλισης αξιοπρεπούς στέγης.
- Διαβάστε επίσης: Ιωάννα Χαραλάμπους: Πολεοδομικά κίνητρα και build-to-rent για πιο προσιτή στέγη – Επιπλέον μέτρα για το στεγαστικό πρόβλημα
«Τα τελευταία χρόνια, η εξασφάλιση κατοικίας βρίσκεται στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης, τόσο στην Κύπρο όσο και σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η έλλειψη διαθέσιμων οικιστικών μονάδων που παρατηρείται πανευρωπαϊκά δυσχεραίνει την πρόσβαση των πολιτών σε αξιοπρεπή στέγη, επηρεάζοντας ιδιαίτερα τα κοινωνικοοικονομικά ευάλωτα νοικοκυριά», ανέφερε ο κ. Ιωάννου.
- Διαβάστε επίσης: ΠτΔ: 500 οικιστικές μονάδες σε κρατική γη αξίας €70 εκατ. - Θα παραχωρηθούν με προσιτό ενοίκιο
Πρόσθεσε επίσης, ότι εξωγενείς παράγοντες, ο πληθωρισμός και οι γεωπολιτικές εξελίξεις με τις συγκρούσεις στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή επιβράδυναν την κατασκευαστική δραστηριότητα, οδηγώντας σε μείωση του οικιστικού αποθέματος, τονίζοντας ότι η χαμηλή προσφορά, σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη υψηλή ζήτηση, δημιούργησαν έντονες πιέσεις στην αγορά, με άνοδο των τιμών αγοράς και ενοικίασης και, κατ’ επέκταση, μειωμένη πρόσβαση σε προσιτή στέγη.
Αναγνωρίζοντας το μέγεθος του προβλήματος, η Κυβέρνηση προχώρησε από το 2023 στην υλοποίηση μιας ολοκληρωμένης στεγαστικής πολιτικής, που βασίζεται σε δύο πυλώνες:
- την αύξηση του οικιστικού αποθέματος, και
- την ενίσχυση της αγοραστικής δυνατότητας των πολιτών.
«Κεντρική μας προτεραιότητα είναι η παραγωγή νέων οικιστικών μονάδων, ιδιαίτερα προσιτής κατοικίας, καθώς και η στήριξη των χαμηλά και μεσαία αμειβόμενων συμπολιτών μας, με έμφαση στις νεαρές οικογένειες», σημείωσε ο υπουργός Εσωτερικών
Θερμή ανταπόκριση σε πολεοδομικά κίνητρα και Build to Rent
Σε αυτό το πλαίσιο, η κυβέρνηση προχώρησε σε μια από τις μεγαλύτερες παρεμβάσεις για την ενίσχυση της προσφοράς κατοικιών, αξιοποιώντας ένα εξαιρετικά σημαντικό περιουσιακό στοιχείο του Κράτους: τον συντελεστή δόμησης. Μέσω των Σχεδίων Πολεοδομικών Κινήτρων και Build to Rent, παραχωρείται σε επαγγελματίες ανάπτυξης γης επιπρόσθετος συντελεστής δόμησης μέχρι 45% του ισχύοντος, με υποχρέωση μέρος ή το σύνολο των επιπλέον μονάδων να διατεθεί σε προσιτές τιμές αγοράς ή ενοικίασης, αντίστοιχα.
Τα δύο Σχέδια έχουν ήδη τύχει θερμής ανταπόκρισης από τον κατασκευαστικό κλάδο, τόνισε ο Κωνσταντίνος Ιωάννου, εξηγώντας ότι, με βάση τις αιτήσεις που έχουν υποβληθεί, αναμένεται μέσα στα επόμενα δύο χρόνια να δημιουργηθούν σχεδόν 2.000 μονάδες, από τις οποίες οι 260 θα ενισχύσουν το απόθεμα προσιτής κατοικίας. Παράλληλα, μέσω της επιλογής για εξαγορά του επιπρόσθετου συντελεστή δόμησης, και με βάση το μέχρι τώρα ενδιαφέρον, εκτιμάται ότι ποσό περίπου €11 εκατομμυρίων θα εισρεύσει στο Ειδικό Ταμείο Προσιτής Στέγης του Κυπριακού Οργανισμού Ανάπτυξης Γης, για αξιοποίηση στην υλοποίηση των δικών του προγραμμάτων, τα οποία με τη σειρά τους θα διαθέσουν στην αφορά πρόσθετο σημαντικό αριθμό προσιτών οικιστικών μονάδων.
«Γνωρίζοντας ότι τα δύο Σχέδια θα αποδώσουν απτά αποτελέσματα σε ορίζοντα διετίας, παράλληλα υιοθετήσαμε την εισήγηση του ΕΤΕΚ για άμεση αξιοποίηση του υφιστάμενου αδρανούς οικιστικού αποθέματος», πρόσθεσε σχετικά, επισημαίνοντας ότι μέσω του Σχεδίου «Ανακαινίζω-Ενοικιάζω», ιδιοκτήτες κενών και αδρανών κατοικιών σε δημαρχούμενες περιοχές μπορούν να λάβουν επιχορήγηση €15.000 έως €35.000 για ανακαίνιση και αναβάθμισή τους, με υποχρέωση διάθεσης της κατοικίας σε δικαιούχους προσιτού ενοικίου για περίοδο τεσσάρων ετών.
Παρά την υψηλή χορηγία, το ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο Σχέδιο παραμένει χαμηλότερο του αναμενόμενου. Μέχρι σήμερα, υποβλήθηκαν 63 αιτήσεις, εκ των οποίων εγκρίθηκαν οι 34, απορρίφθηκαν 11 και είναι υπό εξέταση άλλες 18. Μετά από επικοινωνία με όσους είχαν εκδηλώσει προκαταρκτικό ενδιαφέρον συμμετοχής στο Σχέδιο, καταγράψαμε τις δυσκολίες και, σε συνεργασία με το ΕΤΕΚ, προχωρούμε άμεσα σε βελτιώσεις, για να καταστεί το Σχέδιο πιο ελκυστικό, καθώς θεωρούμε ότι η πρακτική εφαρμογή του θα συμβάλει άμεσα στην αύξηση του διαθέσιμου αποθέματος.
Ενεργοποίηση ΚΟΑΓ
Την ίδια ώρα, από την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας, λήφθηκε η πολιτική απόφαση επανενεργοποίησης του Κυπριακού Οργανισμού Ανάπτυξης Γης και μετεξέλιξής του σε οριζόντιο φορέα υλοποίησης της στεγαστικής πολιτικής της Κυβέρνησης. Μέσα από διάφορες ενέργειες, ο Οργανισμός, ο οποίος παρέμενε στην ουσία αδρανής τα προηγούμενα τρία χρόνια, απέκτησε αναβαθμισμένο ρόλο, εκτελεστικές αρμοδιότητες και πηγές χρηματοδότησης. Χαρακτηριστικά, αναφέρω την παραχώρηση από το Κράτος €16 εκατομμυρίων για την πρώτη φάση του Σχεδίου Προσιτού Ενοικίου στον Άγιο Νικόλαο στην Λεμεσό, και την επιπρόσθετη οικονομική βοήθεια ύψους €12 εκατομμυρίων για την παραγωγή 54 μονάδων στον Στρόβολο.
Ως αποτέλεσμα, επιτεύχθηκε η έναρξη αναπτυξιακών έργων νωρίτερα από τον αρχικό σχεδιασμό. Εντός του 2025 ξεκίνησε η κατασκευή 181 οικιστικών μονάδων στη Λευκωσία και στη Λεμεσό και, εντός του 2026, αναμένεται να αρχίσει η κατασκευή άλλων 258 μονάδων. Η επιτάχυνση των αναπτυξιακών έργων του ΚΟΑΓ ενισχύει ουσιαστικά την αγορά προσιτής κατοικίας, δίνοντας πρόσθετες επιλογές στους δικαιούχους του Οργανισμού.
Ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών
Παράλληλα με τις δράσεις αύξησης της προσφοράς, η κυβέρνηση υλοποιεί μέτρα που ενισχύουν τη δυνατότητα των πολιτών να καλύψουν τις στεγαστικές τους ανάγκες.
Ειδικότερα, συνεχίζονται τα Στεγαστικά Σχέδια Αναζωογόνησης Ορεινών, Ακριτικών και Μειονεκτικών Περιοχών και Περιοχών της Υπαίθρου, τα οποία προβλέπουν την παραχώρηση οικονομικής ενίσχυσης που κυμαίνεται από €20.000 μέχρι €95.000 αναλόγως με την περιοχή εφαρμογής, την εισοδηματική κατάσταση και τη σύνθεση της οικογένειας του αιτητή. Από εφαρμογής τους, τα Σχέδια έχουν στηρίξει 1.957 δικαιούχους, με συνολική δαπάνη €74.2 εκατομμυρίων. Μετά τη σημαντική αναθεώρησή τους τη χρονιά που μας πέρασε, επεξεργαζόμαστε τώρα νέες βελτιώσεις, με στόχο να συμπεριληφθούν περισσότεροι δικαιούχοι. Περισσότερες λεπτομέρειες για τις αλλαγές θα παρουσιαστούν σε μεταγενέστερο στάδιο.
Επιπρόσθετα, δεδομένης της πολιτικής βούλησης της Κυβέρνησης για στήριξη των νέων και των νεαρών οικογενειών, κυρίως των χαμηλά και μεσαία αμειβόμενων νοικοκυριών, εφαρμόστηκε το Στεγαστικό Σχέδιο παροχής οικονομικής ενίσχυσης σε 400 περιπτώσεις νεαρών οικογενειών ή και νέων κάτω των 41ός ετών. Το ύψος της οικονομικής ενίσχυσης κυμαίνεται από €20.000 μέχρι €50.000, σύμφωνα με τα εισοδηματικά κριτήρια και τη σύνθεση της οικογένειας για την απόκτηση ιδιόκτητης κατοικίας σε αστικές περιοχές. Σκοπός μας ήταν να ενισχύσουμε την αγοραστική δυνατότητα των δικαιούχων, χωρίς ωστόσο να δημιουργούμε αύξηση στη ζήτηση και, κατ’ επέκταση, μεγαλύτερη πίεση στις τιμές αγοράς και ενοικίασης.
Το Σχέδιο ολοκληρώθηκε πριν από μερικές μέρες και λήφθηκαν συνολικά 1.033 αιτήσεις, εκ των οποίων εγκρίθηκαν ήδη οι 295 και το επόμενο διάστημα θα ολοκληρωθεί η ενημέρωση των δικαιούχων.
«Ταυτόχρονα, επικεντρωνόμαστε στη στήριξη του προσφυγικού κόσμου για εξασφάλιση αξιοπρεπούς στέγασης, μέχρι την επίλυση του Κυπριακού και την ανάκτηση των περιουσιών μας. Προς αυτή την κατεύθυνση, εφαρμόζονται τα Στεγαστικά Σχέδια της Υπηρεσίας Μέριμνας και Αποκατάστασης Εκτοπισθέντων, τα οποία προβλέπουν την παραχώρηση οικονομικής βοήθειας από €20.000 μέχρι €40.000 σε εκτοπισθέντες και παθόντες, στη βάση της εισοδηματικής και οικογενειακής τους κατάστασης. Από φέτος, τα Σχέδια της Υπηρεσίας Μέριμνας εφαρμόζονται αναθεωρημένα και απλοποιημένα, με αυξημένα εισοδηματικά κριτήρια και διευρυμένες κατηγορίες δικαιούχων. Για το έτος 2024 και μέχρι τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους έχουν εγκριθεί συνολικά 3.677 αιτήσεις, με συνολική δαπάνη €82,5 εκ.», υπογράμμισε ο κ. Ιωάννου.
Μεταρρύθμιση του τομέα της αδειοδότησης
Είναι ήδη γνωστό, ανέφερε ο υπουργός Εσωτερικών, πως η παρούσα Κυβέρνηση έχει μεταρρυθμιστικό προσανατολισμό και προωθεί τον εκσυγχρονισμό του Κράτους μέσα από τομές και ριζικές αλλαγές σε διαδικασίες, με στόχο πρωτίστως την εξυπηρέτηση των πολιτών.
Η αποτελεσματικότητα της στεγαστικής πολιτικής συνδέεται άμεσα με τον εκσυγχρονισμό της διαδικασίας έκδοσης αδειών. Είναι γεγονός πως η αδειοδότηση ήταν για δεκαετίες μια χρονοβόρα, δύσκαμπτη και περίπλοκη διαδικασία, η οποία προκαλούσε μεγάλες καθυστερήσεις και ανέκοπτε την αναπτυξιακή πορεία. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πολλές περιπτώσεις, ο χρόνος εξασφάλισης των απαραίτητων αδειών ξεπερνούσε τους 15 μήνες, με αποτέλεσμα την ταλαιπωρία των μελετητών, των επιχειρηματιών του κατασκευαστικού κλάδου και, κυρίως, των πολιτών.
Με την απλοποίηση και την ψηφιοποίηση των διαδικασιών, τέθηκαν οι βάσεις για σημαντική μείωση του χρόνου αδειοδότησης για τις χαμηλού και μεσαίου ρίσκου αναπτύξεις, που αποτελούν περίπου το 50% των αιτήσεων. «Συγκεκριμένα, πετύχαμε τη σύντμηση του χρόνου εξέτασης αιτήσεων πολεοδομίας και οικοδομής σε συνολικά 40 εργάσιμες μέρες για μονοκατοικίες και διπλοκατοικίες και 80 εργάσιμες μέρες για πολυκατοικίες μέχρι 20 διαμερίσματα. Ήδη, περισσότερες από 1.500 αιτήσεις για μονοκατοικίες και διπλοκατοικίες εξετάστηκαν με την ταχεία διαδικασία εντός του χρονικού ορίου των 40 ημερών και περισσότερες από 260 αιτήσεις για πολυκατοικίες μέχρι 20 διαμερίσματα εξετάστηκαν εντός του ορίου των 80 ημερών. Αυτό επιτρέπει σε περισσότερες από 3.500 οικογένειες να ικανοποιήσουν τις στεγαστικές τους ανάγκες περίπου ενάμιση χρόνο νωρίτερα σε σύγκριση με την προηγούμενη πρακτική αδειοδότησης», επεσήμανε ο κ. Ιωάννου.
Σχέδιο Ανέγερσης Μονάδων Συλλογικής Διαμονής
Εξαγγέλθηκε επίσης ένα νέο στεγαστικό σχέδιο, το οποίο εμπίπτει στην ευρύτερη στρατηγική της Κυβέρνησης για στήριξη των κλάδων της βιομηχανίας, του τουρισμού και του εμπορίου. «Η δυσκολία εξεύρεσης χώρων διαμονής από τους εργαζόμενους σε αρκετές περιπτώσεις αποτελεί τροχοπέδη στην αναζήτηση εργασίας τους στους εν λόγω τομείς, γεγονός που δεν επιτρέπει την εύρυθμη λειτουργία των επιχειρήσεων. Παράλληλα, η δέσμευση κατοικιών για τη διαμονή του εποχικού προσωπικού επιτείνει το στεγαστικό πρόβλημα περιοχές που αντιμετωπίζουν ήδη αυξημένες πιέσεις. Την ίδια ώρα, συχνά όλοι γινόμαστε μάρτυρες περιστατικών, όπου εργαζόμενοι από τρίτες χώρες διαμένουν σε ακατάλληλες από άποψη υγιεινής και ασφάλειας μονάδες», είπε, μεταξύ άλλων ο υπουργός Εσωτερικών.
Το Στεγαστικό Σχέδιο Ανέγερσης Μονάδων Συλλογικής Διαμονής παρέχει τη δυνατότητα δημιουργίας λύσεων στέγασης για το προσωπικό που απασχολείται στους τομείς αυτούς. Πρόκειται για ένα Σχέδιο που διαμορφώθηκε μετά από διαβούλευση και με τη συνδρομή των ενδιαφερόμενων επαγγελματικών κλάδων και το οποίο αναμένεται να έχει πολλαπλά κοινωνικά και οικονομικά οφέλη, αφού αποσκοπεί στην κάλυψη της ανάγκης βραχυπρόθεσμης και μεσοπρόθεσμης διαμονής των εργαζομένων αυτών, ιδιαίτερα των εποχικών.
Το Σχέδιο επιτρέπει την ανέγερση εξειδικευμένου τύπου οικιστικών μονάδων, προσαρμοσμένες στις ανάγκες και τα δεδομένα της εν λόγω ομάδας εργαζομένων, διασφαλίζοντας παράλληλα την αξιοπρεπή διαβίωσή τους. Μεταξύ άλλων, οι κυριότερες παράμετροι του Σχεδίου αφορούν το μειωμένο εμβαδόν για όλους τους τύπους μονάδων, τους μειωμένους χώρους στάθμευσης και τους μειωμένους κοινόχρηστους χώρους. Για παράδειγμα, σε οικιστικές αναπτύξεις, σε ένα διαμέρισμα τριών υπνοδωματίων περίπου 80 τετραγωνικών μέτρων στεγάζονται έξι άτομα, ενώ στις συλλογικές κατοικίες, στα ίδια τετραγωνικά μέτρα, θα μπορούν να στεγαστούν μέχρι 12 άτομα. Σε ό,τι αφορά στους χώρους στάθμευσης, στο Σχέδιο Ανέγερσης Μονάδων Συλλογικής Διαμονής προβλέπεται ένας χώρος στάθμευσης ανά 24 άτομα, νοουμένου ότι εξυπηρετούνται από μέσα μαζικής μεταφοράς.
Το Σχέδιο δύναται να εφαρμοστεί για ανέγερση μονάδων συλλογικής διαμονής σε υφιστάμενες ή νέες οικιστικές μονάδες, μεικτές, εμπορικές και τουριστικές αναπτύξεις ή σε άλλες αναπτύξεις υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις και σε πολύ συγκεκριμένες περιοχές, που καθορίζονται στην σχετική Εντολή. Η νέα Εντολή με όλες τις πληροφορίες θα δημοσιευθεί εντός των ημερών, με άμεση ισχύ.
Το συγκεκριμένο Σχέδιο έχει διπλό στόχο. Πέραν της ενίσχυσης της εύρυθμης λειτουργίας των παραγωγικών κλάδων, το Σχέδιο Ανέγερσης Μονάδων Συλλογικής Διαμονής θα συμβάλει στην επανένταξη μονάδων που σήμερα είναι κατειλημμένες στην αγορά εργασίας, διασφαλίζοντας σταδιακά την ισορροπία ανάμεσα στην προσφορά και τη ζήτηση και οδηγώντας έτσι σε αποσυμπίεση των τιμών αγοράς και ενοικίασης.
