Η Έκθεση Αποτελεσμάτων της Ευρωπαϊκής Έρευνας Παρακολούθησης Αποφοίτων Ανώτερης Εκπαίδευσης «EUROGRADUATE 2022» παρέχει, για πρώτη φορά σε τόσο μεγάλη κλίμακα, συγκρίσιμα δεδομένα σχετικά με τις σπουδές, την απασχόληση, τις δεξιότητες και τις αξίες των αποφοίτων Ανώτερης Εκπαίδευσης, για 18 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου που συμμετέχουν στην έρευνα.
Η Κύπρος συμμετείχε σε αυτή τη σημαντική ευρωπαϊκή πρωτοβουλία μέσω της Διεύθυνσης Ανώτερης Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας.
Στην έρευνα έλαβαν μέρος περισσότεροι από 170.000 Ευρωπαίοι/ες απόφοιτοι/ες από δύο ακαδημαϊκά έτη: 2016/17 (πέντε χρόνια μετά την αποφοίτησή τους – Τ+5) και 2020/21 (έναν χρόνο μετά – Τ+1), προερχόμενοι από προγράμματα σπουδών επιπέδου Πτυχίου και Μάστερ.
Η έρευνα «EUROGRADUATE 2022» συνέλεξε δεδομένα για ένα ευρύ φάσμα θεματικών, όπως οι μαθησιακές εμπειρίες και οι διδακτικές μέθοδοι στα συστήματα Ανώτερης Εκπαίδευσης της Ευρώπης, το κοινωνικοοικονομικό προφίλ των αποφοίτων, οι εμπειρίες από τη συμμετοχή τους στην αγορά εργασίας (απασχόληση, μισθοί, ικανοποίηση, αντιστοιχία σπουδών και εργασίας), η διεθνής κινητικότητα για σπουδές και εργασία, καθώς και οι κοινωνικές επιπτώσεις της Ανώτερης Εκπαίδευσης (δημοκρατικές αξίες, περιβαλλοντική συνείδηση).
Κύρια αποτελέσματα
Παρατίθενται ακολούθως ορισμένα βασικά ευρήματα της εν λόγω έρευνας – η συγκριτική Έκθεση Αποτελεσμάτων καταδεικνύει ορισμένα βασικά ευρήματα, τα οποία συνοψίζονται ως εξής:
Απασχόληση
Πέντε χρόνια μετά την αποφοίτηση, περίπου 9 στους/στις 10 αποφοίτους/ες εργάζονται, επιβεβαιώνοντας τη θετική συμβολή των σπουδών Ανώτερης Εκπαίδευσης στην απασχολησιμότητα. Η απασχολησιμότητα παρουσιάζεται χαμηλότερη έναν χρόνο μετά την αποφοίτηση (περίπου στο 80%).
Αντιστοιχία σπουδών με εργασία
Η πλειονότητα των αποφοίτων από προγράμματα σπουδών επιπέδου Πτυχίου και από προγράμματα σπουδών επιπέδου Μάστερ, εργάζονται σε θέσεις που συνάδουν με το επίπεδο ή/και το αντικείμενο σπουδών τους.
Ωστόσο, ένα σημαντικό ποσοστό (περίπου 40%), κυρίως απόφοιτοι Μεταπτυχιακών Προγραμμάτων, δηλώνουν ότι είναι υπερπροσοντούχοι. Η πρακτική άσκηση κατά τη διάρκεια των σπουδών Ανώτερης Εκπαίδευσης, η αυτοδιδασκαλία (self-study) και η διεθνής εμπειρία, αυξάνουν τις πιθανότητες για καλύτερη αντιστοιχία μεταξύ σπουδών και εργασίας
Αποδοχές
Μόλις το 50% των αποφοίτων δηλώνουν ικανοποιημένοι από τις απολαβές τους, ενώ καταγράφονται σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των χωρών που συμμετείχαν στην έρευνα. Απόφοιτοι Ανώτερης Εκπαίδευσης χωρών όπως η Αυστρία, η Γερμανία και η Νορβηγία, απολαμβάνουν υψηλότερους μισθούς, σε αντίθεση με χώρες όπως η Βουλγαρία, η Κύπρος, η Πορτογαλία και η Σλοβακία, όπου οι αποδοχές είναι από τις χαμηλότερες.
Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων παραμένει έντονο (περίπου 3–4 ευρώ ανά ώρα), ιδίως μεταξύ εργαζόμενων υψηλής εξειδίκευσης. Ένας σημαντικός λόγος για την ύπαρξη αυτού του χάσματος είναι το γεγονός ότι οι γυναίκες επιλέγουν λιγότερο συχνά κλάδους σπουδών που έχουν υψηλές απολαβές στην αγορά εργασίας, όπως η Πληροφορική (ICT) και η Μηχανική.
Δεξιότητες
Οι απόφοιτοι θεωρούν ότι διαθέτουν υψηλές δεξιότητες, συχνά σε επίπεδο υψηλότερο από αυτό που απαιτεί η θέση εργασίας τους. Ιδιαίτερα θετικά αξιολογούνται οι εφαρμοσμένες ψηφιακές δεξιότητες, ενώ οι προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες (Advanced ICT skills) καταγράφονται κατά μέσο όρο σε μέτριο επίπεδο, γεγονός που αναδεικνύει ένα σημαντικό έλλειμμα σε δεξιότητες κρίσιμες και αναγκαίες για πιο εξειδικευμένους και καινοτόμους ρόλους στην αγορά εργασίας.
Επιπλέον, περισσότερο από το 30% των αποφοίτων αναφέρουν ελλείψεις σε οριζόντιες δεξιότητες (όπως η επικοινωνία και ο συντονισμός ομάδων), οι οποίες είναι ιδιαίτερα σημαντικές για διοικητικές και ηγετικές θέσεις.
Διεθνής κινητικότητα
Η συμμετοχή σε προγράμματα κινητικότητας μειώθηκε έντονα εξαιτίας της πανδημίας της COVID-19, ιδιαίτερα σε χώρες της Νότιας και της Ανατολικής Ευρώπης.
Οι φοιτητές/φοιτήτριες με μη ακαδημαϊκό οικογενειακό υπόβαθρο (προερχόμενοι από γονείς που δεν φοίτησαν στην Ανώτερη Εκπαίδευση), συμμετείχαν λιγότερο σε προγράμματα κινητικότητας, γεγονός που συμβάλλει στη διατήρηση των κοινωνικών ανισοτήτων.
Αξίες
Πάνω από το 90% των αποφοίτων Ανώτερης Εκπαίδευσης, εκφράζουν θετικές απόψεις και υποστηρίζουν τον θεσμό της δημοκρατίας. Ωστόσο, θεωρούν ότι δεν έχουν την αναγκαία αυτοπεποίθηση για να συμμετέχουν ενεργά στην πολιτική.
Το εύρημα αυτό καταδεικνύει την ανάγκη για ενίσχυση της παρεχόμενης εκπαίδευσης σε θέματα πολιτικής αγωγής (civic education), ώστε οι απόφοιτοι/ες Ανώτερης Εκπαίδευσης να αποκτήσουν τις αναγκαίες δεξιότητες, αλλά και την απαραίτητη αυτοπεποίθηση για συμμετοχή στα κοινά.
Περιβαλλοντική Βιωσιμότητα
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της εν λόγω έρευνας, φαίνεται να έχει γίνει ενσωμάτωση θεμάτων που σχετίζονται με την περιβαλλοντική βιωσιμότητα στα προγράμματα σπουδών όλων των χωρών που συμμετείχαν στην έρευνα.
Σημειώνεται ότι το 70% των αποφοίτων θεωρούν ότι η κλιματική αλλαγή οφείλεται κυρίως στον άνθρωπο και περίπου το 25% αμφιβάλλει για την αποτελεσματικότητα των ατομικών δράσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Συμπέρασμα
Από τα αποτελέσματα της έρευνας «EUROGRADUATE 2022» διαφαίνεται ότι η Ανώτερη Εκπαίδευση συμβάλλει ουσιαστικά στην αύξηση της απασχολησιμότητας των αποφοίτων και ενισχύει αξίες, όπως η δημοκρατία και η περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Ωστόσο, εξακολουθούν να υφίστανται προκλήσεις, όπως οι αναντιστοιχίες δεξιοτήτων, οι ανισότητες στις αποδοχές και τα ελλείμματα σε δεξιότητες.
Τα ευρήματα αναδεικνύουν την ανάγκη για στοχευμένες πολιτικές που θα ενισχύσουν την αντιστοιχία μεταξύ σπουδών και εργασίας, θα προωθήσουν την ισότητα ευκαιριών και θα καλλιεργήσουν κρίσιμες δεξιότητες, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας και της συνάφειας της Ανώτερης Εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας στην Ευρώπη.
Η συγκριτική Έκθεση Αποτελεσμάτων είναι διαθέσιμη στον σύνδεσμο https://skilltracking.highereducation.ac.cy/reports-eurograduate/.
