Ο Πρέσβης της Κίνας στην Κύπρο, Liu Yantao, αναλύει τη διεύρυνση των οικονομικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών και εξετάζει τις ευκαιρίες για μεγαλύτερη συνεργασία με αμοιβαίο όφελος.
Καθώς οι επιχειρηματικοί δεσμοί μεταξύ Κύπρου και Κίνας συνεχίζουν να εξελίσσονται, ποιοι τομείς θεωρείτε ότι προσφέρουν τις μεγαλύτερες δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης;
Η Κίνα και η Κύπρος διαθέτουν τεράστιες δυνατότητες και εξαιρετικά υποσχόμενες προοπτικές για περισσότερη οικονομική συνεργασία και εμπόριο. Η Κίνα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, ενώ η Κύπρος βρίσκεται στο σταυροδρόμι Ασίας, Ευρώπης και Αφρικής. Οι δύο χώρες αλληλοσυμπληρώνονται ιδιαίτερα σε τομείς όπως η ναυτιλία, η ενέργεια, η ψηφιακή οικονομία, η τεχνητή νοημοσύνη και οι υπηρεσίες.
Στον τομέα της ναυτιλίας, οι δύο πλευρές έχουν πολλά να προσφέρουν. Η Κίνα διαθέτει εκτενή τεχνογνωσία στην κατασκευή πλοίων, τη λειτουργία λιμένων και την εκπαίδευση πληρωμάτων, ενώ η Κύπρος απολαμβάνει στρατηγική γεωγραφική θέση, καθώς και μεγάλο νηολόγιο και ανεπτυγμένες ναυτιλιακές υπηρεσίες. Πέρυσι, η Lemissoler, κυπριακή ναυτιλιακή εταιρεία, παρήγγειλε μεθανόλη διπλού καυσίμου από κινεζικά ναυπηγεία — η πρώτη παραγγελία αυτού του είδους από κυπριακή εταιρεία στην Κίνα. Αυτό αντικατοπτρίζει, τόσο την ώθηση της Κύπρου προς την πράσινη μετάβαση στη ναυτιλία, όσο και την εμπιστοσύνη της στις κινεζικές ναυπηγικές δυνατότητες.
Η ενεργειακή μετάβαση αποτελεί έναν ακόμη βασικό τομέα συνεργασίας. Η ισχύς της Κίνας στα φωτοβολταϊκά, την αιολική ενέργεια και την αποθήκευση ενέργειας, μπορεί να βοηθήσει την Κύπρο να αξιοποιήσει το δυναμικό των ΑΠΕ. Στην ψηφιακή οικονομία και την τεχνητή νοημοσύνη, η συνεργασία μεταξύ πανεπιστημίων, ερευνητικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων μπορεί να επιταχύνει τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Κύπρου. Ο τουρισμός και οι υπηρεσίες προσφέρουν επίσης σημαντικά περιθώρια συνεργασίας. Η αρχική συμφωνία MoU για την πολιτική αεροπορία μεταξύ Κίνας και Κύπρου το 2024 δημιούργησε στέρεες βάσεις για την πιθανότητα απευθείας πτήσεων και την ενίσχυση των διαπροσωπικών και πολιτιστικών ανταλλαγών.
Ποιες είναι μερικές από τις σημαντικότερες κινεζικές επενδύσεις στην Κύπρο; Έχουν οι κινεζικές εταιρείες ενισχύσει την παρουσία τους εδώ;
Το 2024, το διμερές εμπόριο μεταξύ Κίνας και Κύπρου ξεπέρασε το 1,1 δισ. δολάρια και η Κύπρος συμμετείχε φέτος για όγδοη συνεχή χρονιά στο China International Import Expo. Μέσα από πλατφόρμες όπως το China International Supply Chain Expo, το China International Fair for Trade in Services και η Canton Fair, κυπριακά προϊόντα όπως χυμοί και κρασιά έχουν γίνει ολοένα και πιο δημοφιλή στα κινεζικά νοικοκυριά.
Τα τελευταία χρόνια, κινεζικές εταιρείες συνέβαλαν καθοριστικά στον ψηφιακό μετασχηματισμό της Κύπρου. Η Huawei βοήθησε την Κύπρο να γίνει η πρώτη χώρα της ΕΕ με κάλυψη 5G στο 100% και συνέβαλε ώστε το κυπριακό δίκτυο κινητής τηλεφωνίας να είναι από τα ταχύτερα στην ΕΕ. Παράλληλα, η OUTFIT7 ενίσχυσε τις δραστηριότητές της στην Κύπρο στον τομέα του gaming, ξεπερνώντας τις 24 δισ. λήψεις παγκοσμίως, δίνοντας νέα δυναμική στον τοπικό τεχνολογικό κλάδο.
Για την προώθηση των αμφίδρομων επενδύσεων, η Κίνα διοργανώνει κάθε Σεπτέμβριο στο Xiamen τη Διεθνή Έκθεση για Επενδύσεις και Εμπόριο (CIFIT). Η 25η CIFIT, με θέμα «Invest in the Future with China», προσέλκυσε πάνω από 1.100 αντιπροσωπείες από 123 χώρες και περιοχές, με 1.154 υπογεγραμμένα έργα και προγραμματισμένες επενδύσεις ύψους 644 δισ. RMB (€77 δισ.). Η συνεργασία με την Κίνα σημαίνει συνεργασία με ευκαιρίες. Ελπίζουμε η Κύπρος να συμμετέχει πιο ενεργά σε τέτοιες διοργανώσεις, τόσο για να προβάλει τις δυνατότητές της στους Κινέζους επενδυτές όσο και για να ενισχύσει την κατανόηση των επενδυτικών ευκαιριών στην Κίνα.
Υπάρχουν συγκεκριμένες προκλήσεις που πρέπει να ξεπεραστούν για την ενίσχυση των επιχειρηματικών δεσμών;
Η αύξηση της αμοιβαίας κατανόησης αποτελεί κλειδί για την προώθηση των διμερών οικονομικών και εμπορικών σχέσεων. Κύπριοι αντιπρόσωποι έχουν συμβάλει θετικά στην είσοδο κινεζικών προϊόντων στην τοπική αγορά και στη δημιουργία καλής φήμης. Έχουμε σημειώσει ότι ορισμένοι βουλευτές στην Κύπρο εκφράζουν ανησυχία για το εμπορικό έλλειμμα με την Κίνα. Ωστόσο, η Κύπρος, ως μικρή και ανοικτή οικονομία, είναι αναπόφευκτο να βασίζεται σε εισαγωγές. Η Κίνα αποτελεί βασικό κρίκο της παγκόσμιας βιομηχανικής αλυσίδας. Η συνεργασία των δύο χωρών αντανακλά τις συμπληρωματικές τους δυνάμεις, όχι μόνο στο εμπόριο, αλλά και στη βιομηχανία. Για παράδειγμα, η παραγγελία από τη Lemissoler που αναφέραμε πιο πάνω, δεν αφορά κατανάλωση, αλλά επένδυση και ενίσχυση της ναυτιλιακής ανταγωνιστικότητας. Η Κύπρος έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα στη ναυτιλία, τον τουρισμό, τα χρηματοοικονομικά και τις επαγγελματικές υπηρεσίες. Μπορεί να ωφεληθεί ακόμη περισσότερο μέσω της αμοιβαίας συνεργασίας, της διεύρυνσης του εμπορίου υπηρεσιών και της ενίσχυσης της συνδεσιμότητας με την κινεζική αγορά. Παράλληλα, η συνεργασία Κίνας–Κύπρου αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των ευρύτερων σχέσεων Κίνας–ΕΕ, βασισμένη σε αμοιβαία εμπιστοσύνη και όφελος.
Η Κίνα παρουσίασε την Πρωτοβουλία Belt and Road (BRI) πριν από μια δεκαετία. Θα μπορούσε η Κύπρος να λειτουργήσει ως μεσογειακός κόμβος;
Από το 2013, η Οικονομική Ζώνη του Δρόμου του Μεταξιού και ο Θαλάσσιος Δρόμος του 21ου Αιώνα (Belt and Road Initiative – BRI) έχουν ωφελήσει πάνω από 150 χώρες και 30 διεθνείς οργανισμούς, καθιστώντας το BRI το μεγαλύτερο και πιο δημοφιλές παγκόσμιο αναπτυξιακό εγχείρημα. Η Κίνα και η Κύπρος υπέγραψαν MoU για συνεργασία στο πλαίσιο του BRI το 2019. Λαμβάνοντας υπόψη τη στρατηγική γεωγραφική θέση της Κύπρου και τη διαχρονική φιλία με την Κίνα, υπάρχει τεράστιο περιθώριο συνεργασίας. Η Κύπρος είναι το 11ο μεγαλύτερο νηολόγιο στον κόσμο και το τρίτο μεγαλύτερο στην ΕΕ, καθώς και το μεγαλύτερο κέντρο διαχείρισης πλοίων στην ΕΕ. Με αυτά τα δεδομένα, η Κύπρος απολαμβάνει πολλαπλά πλεονεκτήματα ως χώρα-κόμβος του Belt and Road. Προχωρώντας, η Κίνα είναι έτοιμη να συνεργαστεί με την Κύπρο, αξιοποιώντας τις συνέργειες σε λιμάνια, ναυτιλία και εμπόριο και ενισχύοντας την αεροπορική συνδεσιμότητα, προκειμένου να απελευθερωθεί περαιτέρω η δυναμική συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η Κίνα είναι από τους μεγαλύτερους επενδυτές στις καθαρές μορφές ενέργειας. Γιατί είναι σημαντικές οι επενδύσεις σε αυτές τις τεχνολογίες και πώς μπορεί η Κύπρος να βελτιώσει τις υποδομές της;
Η στρατηγική επένδυση της Κίνας στην καθαρή ενέργεια αντανακλά τη δέσμευσή της στην πράσινη ανάπτυξη. Αποτελεί, επίσης, μέρος της συνολικής προσπάθειας για κορύφωση των εκπομπών έως το 2030, επίτευξη ουδετερότητας άνθρακα πριν από το 2060 και συμβολή στην παγκόσμια μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής. Μέσω της μεγάλης κλίμακας έρευνας, ανάπτυξης και εκβιομηχάνισης τεχνολογιών καθαρής ενέργειας, η Κίνα έχει μειώσει σημαντικά το κόστος τους, βοηθώντας άλλες χώρες να περιορίσουν τα εμπόδια προς την πράσινη μετάβαση. Η Κύπρος, με τον άφθονο ήλιο και τους ανέμους της, βρίσκεται σε εξαιρετική θέση να επισπεύσει την ενεργειακή μετάβαση. Προτεραιότητα αποτελεί η αναβάθμιση του δικτύου και των υποδομών αποθήκευσης ενέργειας, η καλύτερη ενσωμάτωση της ηλιακής και αιολικής ενέργειας στο δίκτυο και η ενίσχυση της συνολικής του αντοχής. Η Κύπρος μπορεί να αντλήσει έμπνευση από την κινεζική εμπειρία, ευθυγραμμίζοντας πολιτικές, αγορές και τεχνολογία ώστε το δυναμικό να μετατραπεί σε απτά αποτελέσματα. Η Κίνα είναι έτοιμη και απόλυτα ικανή να συνεργαστεί με Κύπριους εταίρους προς μια ανεξάρτητη, αυτάρκη και ασφαλή ενεργειακή προοπτική.
Υπάρχουν πρωτοβουλίες για διεύρυνση της συνεργασίας στην εκπαίδευση και την τεχνολογία μεταξύ κυπριακών και κινεζικών φορέων;
Η εκπαιδευτική και επιστημονική συνεργασία αποτελεί έναν από τους πιο δυναμικούς πυλώνες της στρατηγικής εταιρικής σχέσης Κίνας–Κύπρου. Το 2022, οι δύο χώρες ανανέωσαν το MoU για την Ανώτερη Εκπαίδευση και την Επιστημονική Έρευνα. Ένα ακόμη MoU που καλύπτει την εκπαίδευση, τη νεολαία και τον αθλητισμό βρίσκεται υπό υπογραφή και θα διευρύνει τη συνεργασία ώστε να συμπεριλάβει την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, την επαγγελματική κατάρτιση και άλλους βασικούς τομείς. Κατά τα προηγούμενα χρόνια, πανεπιστήμια των δύο χωρών έχουν αναπτύξει κοινά προγράμματα, συνδιδασκαλίες και έρευνες, με σημαντικά αποτελέσματα. Φέτος αποφοίτησε η πρώτη ομάδα φοιτητών που εκπαιδεύτηκε από κοινού από το Minjiang University και το European University Cyprus. Παράλληλα, τα θερινά και χειμερινά camps που συνδιοργανώνονται από το Cyprus University of Technology και κινεζικά πανεπιστήμια έχουν πραγματοποιηθεί ήδη έξι φορές. Σχολεία και στις δύο χώρες έχουν επίσης αναπτύξει παραγωγικές ανταλλαγές στο πλαίσιο του China-Cyprus Sister City Alliance. Η επιστημονική και τεχνολογική συνεργασία είναι εξίσου ισχυρή. Η Κίνα είναι έτοιμη να την ενισχύσει περαιτέρω, αποφέροντας ακόμη μεγαλύτερα οφέλη στους λαούς των δύο χωρών.
Το Κυπριακό παραμένει άλυτο για πάνω από 50 χρόνια. Πώς βλέπει η Κίνα την τρέχουσα κατάσταση και ποια είναι η θέση του Πεκίνου για την επίτευξη λύσης;
Η Κίνα και η Κύπρος δεν έχουν ακόμη επιτύχει πλήρη εθνική επανένωση. Αυτή η κοινή εμπειρία ενισχύει την αμοιβαία κατανόηση και την αλληλοϋποστήριξη σε ζητήματα που άπτονται των θεμελιωδών συμφερόντων των δύο χωρών. Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης έχει τονίσει ότι «η δέσμευση της Κύπρου στην αρχή της Μίας Κίνας αποτελεί βασική αρχή της εξωτερικής μας πολιτικής». Η Κίνα εκτιμά βαθύτατα αυτή τη θέση. Ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, η Κίνα υποστηρίζει σταθερά τις προσπάθειες της Κύπρου για προάσπιση της κυριαρχίας και της εδαφικής της ακεραιότητας. Υποστηρίζει μια συνολική, δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού, στη βάση των σχετικών ψηφισμάτων του ΟΗΕ και στο πλαίσιο μιας δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας. Παράλληλα, προωθεί την ενίσχυση της επικοινωνίας και των επαφών μεταξύ των δύο κοινοτήτων, ώστε να δημιουργηθούν ευνοϊκές συνθήκες για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.
Με τις αλλαγές στο παγκόσμιο γεωπολιτικό τοπίο, ποιον ρόλο επιδιώκει να διαδραματίσει η Κίνα;
Σήμερα, ο κόσμος βιώνει μια έξαρση μονομερών ενεργειών, ολοένα περισσότερες πράξεις εκφοβισμού και μια διαρκή εμφάνιση νέων παγκόσμιων προκλήσεων. Το διεθνές σύστημα με κεντρικό άξονα τον ΟΗΕ και η διεθνής τάξη που βασίζεται στο διεθνές δίκαιο, βρίσκονται υπό πίεση. Μέσα σε αυτή την περίπλοκη συγκυρία, η στάση της Κίνας παραμένει σταθερή: δεσμεύεται στην ουσιαστική πολυμέρεια και στηρίζει τον κεντρικό ρόλο του ΟΗΕ στις διεθνείς υποθέσεις. Η Κίνα επιδιώκει να λειτουργεί ως οικοδόμος ειρήνης, κινητήριος δύναμη της διεθνούς ανάπτυξης, υπερασπιστής της διεθνούς τάξης και πάροχος παγκόσμιων δημόσιων αγαθών.
Πρόσφατα, ο Πρόεδρος Xi Jinping παρουσίασε το Global Governance Initiative (GGI), το οποίο στηρίζεται σε πέντε βασικές αρχές: την τήρηση της κυρίαρχης ισότητας, τη συμμόρφωση προς το διεθνές δίκαιο, την άσκηση πολυμέρειας, την ανθρωποκεντρική προσέγγιση και την εστίαση στην πρακτική δράση. Η πρωτοβουλία αυτή, πλήρως εναρμονισμένη με τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ, αντανακλά τις κοινές επιδιώξεις της διεθνούς κοινότητας και προσφέρει ξεκάθαρη κατεύθυνση, αρχές και οδικό χάρτη για την αντιμετώπιση των ελλείψεων στη διεθνή διακυβέρνηση και τη δημιουργία ενός δικαιότερου, πιο ισότιμου παγκόσμιου συστήματος.
Βρίσκεστε στην Κύπρο από το 2020. Πώς έχετε βιώσει τη ζωή στο νησί και πώς θα περιγράφατε την εμπειρία σας μέχρι σήμερα;
Η Κύπρος διαθέτει μια μοναδική γοητεία, που συνδυάζει αρμονικά την ηρεμία με τη ζωντάνια. Τα φυσικά τοπία της είναι πραγματικά εντυπωσιακά — είτε περπατά κανείς κατά μήκος των ακτών είτε κοιτάζει τον ορίζοντα από τις κορυφές των βουνών, νιώθει πάντα το μεγαλείο και την ομορφιά της φύσης. Την ίδια στιγμή, τα αρχαία θέατρα, τα μοναστήρια και τα παραδοσιακά χωριά αποτυπώνουν μια βαθιά πολιτιστική κληρονομιά, προσφέροντας μια έντονη αίσθηση ιστορίας και συνέχειας.
Αυτό που με έχει εντυπωσιάσει περισσότερο, ωστόσο, είναι ο τοπικός πολιτισμός και τα έθιμα. Οι Κύπριοι είναι ζεστοί, ειλικρινείς και φιλόξενοι άνθρωποι, κάτι που με έκανε να αισθανθώ γρήγορα σαν στο σπίτι μου και να ενταχθώ ομαλά στην καθημερινότητα του νησιού. Η βαθιά φιλία μεταξύ Κίνας και Κύπρου αντανακλάται ζωντανά σε αυτές τις καθημερινές αλληλεπιδράσεις. Αυτή η εμπειρία έχει εμπλουτίσει βαθιά τη ζωή μου και ενίσχυσε την εκτίμησή μου για τους συναισθηματικούς δεσμούς που ξεπερνούν τα σύνορα. Παραμένω προσηλωμένος στο να προσφέρω ό,τι καλύτερο μπορώ στη φιλία Κίνας–Κύπρου.
(Αρχική φωτογραφία: TASPHO)
Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στην έκδοση Νοεμβρίου του περιοδικού GOLD – Δείτε ΕΔΩ
Διαβάστε τη συνέντευξη στα αγγλικά ΕΔΩ
