Να εξετάσει το ενδεχόμενο υποβολής αίτησης για στήριξη στο πλαίσιο Προγραμμάτος της Ένωσης για την Καταπολέμηση της Απάτης (UAFP), ώστε να ενισχύσει περαιτέρω την ικανότητά της κατά της απάτης, μέσω χρηματοδότησης από την Ε.Ε., ενθαρρύνει την Κύπρο η Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF), Σάλλα Σάασταμοϊεν, όπως δήλωσε στο ΚΥΠΕ.
Σε συνέντευξή της στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων με αφορμή την επίσκεψή της στην Κύπρο στις 26-27 Νοεμβρίου, η κ. Σάασταμοϊεν εξήρε την συνεργασία που έχει η OLAF με τις κυπριακές αρχές, σημειώνοντας ότι «βλέπουμε προθυμία, ανταπόκριση και εποικοδομητική στάση σε όλα τα επίπεδα».
Σε σχέση με τους λόγους που την φέρνουν στο νησί, είπε ότι «συνδέονται άμεσα με τις προετοιμασίες για την Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Σύμφωνα με την αναπληρώτρια επικεφαλής της OLAF, «η Κύπρος πρόκειται να αναλάβει έναν ηγετικό ρόλο σε μια ιδιαίτερα σημαντική στιγμή για την Ένωση, ειδικά όσον αφορά την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ε.Ε.».
Τόνισε ότι γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, από την πλευρά της OLAF θεωρείται κρίσιμο «η συνεργασία μας να είναι ομαλή, αποτελεσματική και πλήρως έτοιμη για τους μήνες που έρχονται».
Όπως είπε, «δεν έχουμε πραγματοποιήσει πολλές επισκέψεις σχετικές με Προεδρίες στο παρελθόν, αλλά πιστεύω ότι η άμεση επαφή με τις εθνικές αρχές προσφέρει πραγματική προστιθέμενη αξία».
Μάλιστα, υπογράμμισε τη μοναδικότητα της επίσκεψης, επισημαίνοντας ότι «είναι η πρώτη φορά που Γενικός Διευθυντής της OLAF επισκέπτεται την Κύπρο, και θεωρώ ότι αυτό σηματοδοτεί ένα θετικό βήμα προς ακόμη πιο ισχυρή και δομημένη συνεργασία».
Περιγράφοντας τους στόχους της παρουσίας της στην Κύπρο, η Σάασταμοϊεν τόνισε ότι υπάρχουν δύο κύριοι άξονες, με τον πρώτο να αφορά «τη δημιουργία ισχυρής σύνδεσης με την Κυπριακή Προεδρία από την αρχή».
Εξήγησε ότι η Κύπρος αναλαμβάνει ρόλο σε κρίσιμη περίοδο: «η χρονική συγκυρία είναι ιδιαίτερα σημαντική, δεδομένης της εν εξελίξει αναθεώρησης της Αρχιτεκτονικής της Ε.Ε. Κατά της Απάτης, που ξεκίνησε η Επιτροπή τον περασμένο Ιούλιο» και τη σύνδεση αυτής με το επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ).
Επεσήμανε ακόμη ότι στη νέα εποχή η σημασία των εθνικών συστημάτων είναι καθοριστική. «Τα εθνικά συστήματα διαχείρισης και ελέγχου αποτελούν την πρώτη και κεντρική γραμμή άμυνας κατά της απάτης και των παρατυπιών», είπε, προσθέτοντας πως το νέο πλαίσιο θέτει «σαφή πρότυπα για την πρόληψη, τον εντοπισμό και την αναφορά περιπτώσεων απάτης, διαφθοράς και σύγκρουσης συμφερόντων».
Ο δεύτερος στόχος της επίσκεψης της Σάασταμοϊεν είναι σύμφωνα με την ίδια, περισσότερο επιχειρησιακός: «Βρίσκομαι εδώ για να δω πώς λειτουργεί η συνεργασία στην πράξη, να συναντήσω τους εταίρους μας και να κατανοήσω τις πραγματικές συνθήκες που αντιμετωπίζουν».
«Η άμεση επικοινωνία με τον Υπουργό Οικονομικών, τον Γενικό Λογιστή ή τους ομολόγους μας στη ΜΟΚΑΣ μας βοηθά να διασφαλίσουμε ότι η συνεργασία μας δεν είναι μόνο καλά σχεδιασμένη, αλλά και αποτελεσματική στην πράξη», πρόσθεσε.
«Θα ήθελα επίσης να εκφράσω τις ειλικρινείς μου ευχαριστίες προς τη Διεύθυνση Δημοσιονομικού Ελέγχου Ευρωπαϊκών Ταμείων του Γενικού Λογιστηρίου της Κύπρου, η οποία λειτουργεί ως σημείο επαφής μας στη χώρα, για την οργάνωση αυτής της επίσκεψης.
Η συνεργασία τους, η ανοιχτότητά τους και η φιλοξενία τους υπήρξαν εξαιρετικές και αποτελούν παράδειγμα του είδους της εταιρικής σχέσης που θέλουμε να αναπτύξουμε σε ολόκληρη την Ε.Ε.», σημείωσε.
Όσον αφορά τα ειδικά ζητήματα των προγραμμάτων ή ταμείων της Ε.Ε. που απασχολούν την OLAF σε σχέση με την Κύπρο, η Σάασταμοϊεν εξήγησε ότι είναι δύσκολο να εντοπιστούν εθνικές τάσεις. Όπως είπε, «είναι αρκετά δύσκολο και όχι πάντα χρήσιμο -να απομονώσουμε συγκεκριμένες ‘εθνικές’ τάσεις. Η απάτη μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε κράτος μέλος και να αφορά οποιονδήποτε τύπο χρηματοδότησης της Ε.Ε.».
Υπενθύμισε, ωστόσο, τι αποκαλύπτουν οι έρευνες της OLAF συνολικά στην Ε.Ε., δηλαδή «συμπράξεις και χειραγώγηση διαδικασιών προμηθειών, συγκρούσεις συμφερόντων, διογκωμένα τιμολόγια, καταστρατήγηση τελωνειακών δασμών, λαθρεμπόριο και παραποίηση προϊόντων».
Διευκρίνισε ωστόσο ότι «αυτά είναι φαινόμενα που βλέπουμε σε όλη την Ένωση. Δεν είναι μοναδικά για την Κύπρο, αλλά δείχνουν τη σύνθετη φύση της πρόκλησης».
Στο σημείο αυτό ξεχώρισε μια ιδιαίτερη πτυχή που αφορά μόνο την Κύπρο: ότι δεν αξιοποιεί επαρκώς τη χρηματοδότηση για ενίσχυση της ικανότητάς της κατά της απάτης: «Ένας τομέας που θα ήθελα να επισημάνω ειδικά για την Κύπρο είναι η ευκαιρία να ενισχύσει περαιτέρω την ικανότητα της κατά της απάτης, μέσω χρηματοδότησης από την Ε.Ε.».
«Ενθαρρύνω έντονα την Κύπρο να εξετάσει το ενδεχόμενο υποβολής αίτησης για στήριξη στο πλαίσιο του Προγράμματος της Ένωσης για την Καταπολέμηση της Απάτης (UAFP), το οποίο προσφέρει στοχευμένη βοήθεια για την ενίσχυση των εθνικών συστημάτων και της τεχνογνωσίας», πρόσθεσε.
«Γνωρίζω ότι οι κυπριακές υπηρεσίες επιβολής του νόμου και οι αρμόδιες αρχές δεν έχουν ακόμη υποβάλει αίτηση για χρηματοδότηση στο πλαίσιο του πρώτου σκέλους του τρέχοντος προγράμματος, που στηρίζει τεχνική βοήθεια και κατάρτιση.
Αυτό συμβαίνει παρά τις συνεχείς προσπάθειές μας να επικοινωνούμε τακτικά με τους ομολόγους μας και στα 27 κράτη μέλη, προκειμένου να τους ενθαρρύνουμε να αξιοποιήσουν πλήρως το πρόγραμμα», τόνισε η Σάασταμοϊνεν, προσθέτοντας ότι αυτός είναι ένας από τους λόγους που τη φέρνει στην Κύπρο.
«Θεωρώ ότι πρόκειται για χαμένη ευκαιρία, γιατί το πρόγραμμα είναι πολύ επιτυχημένο και παρέχει οικονομική στήριξη μέσω επιχορηγήσεων και εξειδικευμένων εργαλείων για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ε.Ε.. Θα καλωσορίζαμε ιδιαίτερα το να το αξιοποιήσει και η Κύπρος», πρόσθεσε.
Όσον αφορά τις επιτυχημένες παρεμβάσεις της OLAF τα τελευταία χρόνια, η Σάασταμοϊνεν χαρακτήρισε πιο ουσιαστικές επιτυχίες, «εκείνες όπου η στενή συνεργασία με τις κυπριακές αρχές οδήγησε σε σαφή αποτελέσματα: είτε σε τελωνειακές υποθέσεις, είτε στο ξήλωμα λαθρεμπορικών δικτύων, είτε στον εντοπισμό παρατυπιών στη χρήση κονδυλίων της Ε.Ε..
Αυτές οι κοινές προσπάθειες αποδεικνύουν ότι όταν η Κύπρος και η OLAF συνεργάζονται στενά, μπορούμε να επιτύχουμε σημαντικό και απτό αντίκτυπο».
Ερωτώμενη από το ΚΥΠΕ σχετικά με την συνδρομή της OLAF στην έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO) σχετικά με το LNG στο Βασιλικό η ίδια απέφυγε να σχολιάσει την υπόθεση, κατά πάγια τακτική της OLAF, καθώς η υπόθεση βρίσκεται σε εξέλιξη.
Αναφερόμενη η αναπληρώτρια επικεφαλής της OLAF στην ευρύτερη συνεργασία με την Κύπρο, δήλωσε πως «η συνεργασία με τις κυπριακές αρχές είναι αρκετά καλή», εξηγώντας ότι «εάν και στο παρελθόν υπήρχαν ορισμένοι περιορισμοί που συνδέονταν με το εθνικό νομικό πλαίσιο, η Κύπρος έχει λάβει σημαντικά και πολύ ευπρόσδεκτα μέτρα για να διασφαλίσει ότι η OLAF μπορεί να ασκήσει πλήρως την εντολή της κατά τη διεξαγωγή διοικητικών ερευνών. Αυτές οι προσπάθειες έχουν κάνει πραγματική διαφορά και τις εκτιμούμε ιδιαίτερα».
Σύμφωνα με την Σάασταμοϊεν, ένας ιδιαίτερα ισχυρός τομέας συνεργασίας είναι τα τελωνεία, «η πρώτη γραμμή άμυνας για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο για την Κύπρο, λόγω της γεωγραφικής της θέσης και των ειδικών προκλήσεων που συνεπάγεται το να βρίσκεται στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε.», πρόσθεσε, χαρακτηρίζοντας την συνεργασία με το Τμήμα Τελωνείων της Κύπρου «πολύ παραγωγική: ανταλλάσσουμε πληροφορίες, διεξάγουμε κοινές επιχειρησιακές δραστηριότητες και εργαζόμαστε δίπλα-δίπλα για την αντιμετώπιση τελωνειακής απάτης, λαθρεμπορίου και άλλων διασυνοριακών απειλών. Αυτή είναι ακριβώς η πρακτική, επιχειρησιακή συνεργασία που φέρνει αποτελέσματα», υπογράμμισε.
Επιπλέον, τόνισε πως «η ίδρυση της EPPO έχει επίσης αλλάξει το τοπίο, και αυτό ισχύει και για την Κύπρο», καθώς προσθέτει μια δικαστική διάσταση στην καταπολέμηση της απάτης, και η συνεργασία μας μαζί τους είναι πολύ ισχυρή: από κοινού διασφαλίζουμε ότι τα κονδύλια της Ε.Ε. προστατεύονται και ότι οι παραβάτες διώκονται.
Όσο για το αν η Κύπρος είναι εξίσου προσανατολισμένη στα αποτελέσματα όσο η OLAF, η Σάασταμοϊεν τόνισε πως «η εμπειρία μας δείχνει σαφή δέσμευση από τις κυπριακές αρχές. Βλέπουμε προθυμία, ανταπόκριση και εποικοδομητική στάση σε όλα τα επίπεδα».
Φυσικά, επισήμανε, «κάθε κράτος μέλος αντιμετωπίζει τις δικές του προκλήσεις, αλλά η Κύπρος έχει δείξει ότι όταν προκύπτουν εμπόδια, είναι έτοιμη να τα αντιμετωπίσει, είτε μέσω νομοθετικών αλλαγών, διοικητικών βελτιώσεων, είτε μέσω βαθύτερης επιχειρησιακής συνεργασίας».
Αυτό σύμφωνα με την οπτική της OLAF είναι που έχει τη μεγαλύτερη σημασία: «η κοινή δέσμευση να διασφαλίσουμε ότι τα κονδύλια της Ε.Ε. προστατεύονται και ότι η απάτη αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά».
Σε ερώτηση σχετικά με το εάν οι δηλωμένες προθέσεις της OLAF ευθυγραμμίζονται με αυτές της κυπριακής δημόσιας διοίκησης, αλλά και τα θέματα στελέχωσης για την εφαρμογή μιας Εθνικής Στρατηγικής κατά της Απάτης, η Σάασταμοϊεν δεν σχολίασε τα εσωτερικά ζητήματα στελέχωσης, ωστόσο δήλωσε πως αντιλαμβάνεται ότι «οι κυπριακές αρχές παραμένουν πλήρως δεσμευμένες στην ανάπτυξη και εφαρμογή μιας Εθνικής Στρατηγικής κατά της Απάτης. Η OLAF τις στηρίζει πλήρως σε αυτή τη διαδικασία».
«Είμαστε σε στενή επαφή, παρέχουμε κατάρτιση, και η Κύπρος συμμετέχει ενεργά σε ομάδες εμπειρογνωμόνων. Έχει προσφερθεί στοχευμένη στήριξη όπου χρειάστηκε και, παρόλο που υπάρχει πάντα περιθώριο για περαιτέρω δουλειά, σημειώνεται πραγματική πρόοδος», πρόσθεσε.
Είπε επίσης ότι «τόσο η OLAF όσο και η Κύπρος μοιράζονται μια σαφή δέσμευση για την καταπολέμηση της απάτης, και χαιρετίζουμε τις συνεχιζόμενες προσπάθειες για την ανάπτυξη της Εθνικής Στρατηγικής κατά της Απάτης».
Κοιτάζοντας προς το επόμενο ΠΔΠ, η κ. Σάασταμμοϊεν ανέφερε ότι «η ύπαρξη μιας ολοκληρωμένης και συνεκτικής στρατηγικής, βασισμένης σε αξιόπιστη αξιολόγηση κινδύνων, θα αποτελέσει σημαντική απαίτηση στους τομείς του ελέγχου και του ελέγχου διαχείρισης», ενώ τόνισε ότι από την πλευρά της OLAF «είναι ενθαρρυντικό να βλέπουμε την Κύπρο να προχωρά προς αυτή την κατεύθυνση, θέτοντας τα θεμέλια για πιο ισχυρή και αποτελεσματική προστασία των κονδυλίων της Ε.Ε.».
Για τα μέτρα ενίσχυσης της διαφάνειας και λογοδοσίας, παρότρυνε την Κύπρο να ολοκληρώσει και να εφαρμόσει την Εθνική Στρατηγική κατά της Απάτης: «Η Κύπρος θα μπορούσε επίσης να αξιοποιήσει περισσότερο το Πρόγραμμα της Ένωσης για την Καταπολέμηση της Απάτης (UAFP), το οποίο παρέχει χρηματοδότηση για τεχνική βοήθεια, κατάρτιση και επιχειρησιακά εργαλεία».
«Παράλληλα, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι βασικά συστήματα, όπως η πληροφορική και η διαχείριση δεδομένων, χρηματοδοτούνται επαρκώς ώστε οι έλεγχοι να είναι αποτελεσματικοί», συμπλήρωσε η αναπληρώτρια επικεφαλής της OLAF.
«Η OLAF μπορεί να στηρίξει την Κύπρο μέσω κατάρτισης, επιχειρησιακών εργαλείων, ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών και συντονισμού με Ευρωπαίους εταίρους και τρίτες χώρες. Αυτά τα βήματα ενισχύουν τους μηχανισμούς ελέγχου και μειώνουν τον κίνδυνο απάτης ή κακοδιαχείρισης,» ανέφερε η ίδια, ενώ εκτίμησε πως «συνολικά, η Κύπρος και η OLAF κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση -προς μια ισχυρότερη, περισσότερο προσανατολισμένη στα αποτελέσματα συνεργασία κατά της απάτης, αλλά παραμένει ακόμη δουλειά να γίνει».
«Κατά τη γνώμη μου, αυτή η επίσκεψη σηματοδοτεί ένα πρώτο βήμα για τη δημιουργία ακόμη στενότερης και πιο αποτελεσματικής συνεργασίας τους επόμενους μήνες», κατέληξε.
