Η μεγάλη σημασία του εμπορίου μεταξύ Ευρώπης και Κίνας επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι το 2024 η Κίνα ήταν ο τρίτος μεγαλύτερος εταίρος για τις εξαγωγές αγαθών της Ευρωπαϊκής Ένωσης-Ε.Ε. (8,3%) και ο μεγαλύτερος εταίρος για τις εισαγωγές αγαθών της Ε.Ε. (21,3%), σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat.
Ο δεύτερος μεγαλύτερος εταίρος για τις εισαγωγές αγαθών της Ε.Ε. ήταν οι ΗΠΑ (13,7%).
Μάλιστα, όπως υπογραμμίζει το Δελτίο Οικονομικών εξελίξεων της Alpha Bank για την παγκόσμια οικονομία, το εμπορικό έλλειμα της Ε.Ε. με την Κίνα αναμένεται να φθάσει σε υψηλά ιστορικά επίπεδα, αν ληφθεί υπόψη, μάλιστα, ότι στο 8μηνο 2025 αυξήθηκε κατά 25% περίπου σε σχέση με το αντίστοιχο 8μηνο του 2024.
Η συνεχής διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος της Ε.Ε. με την Κίνα δεν είναι κάτι νέο, αφού μεταξύ του 2014 και του 2024, οι εισαγωγές της Ε.Ε. από την Κίνα αυξήθηκαν κατά 102%, ενώ οι εξαγωγές της προς την Κίνα αυξήθηκαν λιγότερο, κατά 47%.
Αυτό οφείλεται τόσο στη μείωση των εξαγωγών προς την Κίνα, όσο και στην αύξηση των εισαγωγών από την Κίνα. Βεβαίως, το εμπόριο με την Κίνα παρουσιάζει μεγάλες διαφορές μεταξύ των χωρών-μελών της Ε.Ε., με τη Γερμανία, την Ολλανδία, τη Γαλλία και άλλες χώρες της Βόρειας Ευρώπης να έχουν τη μεγαλύτερη εμπορική εξάρτηση.
Τι εισάγει η Ε.Ε. από την Κίνα
Τα κυριότερα αγαθά που εισάγει η Ε.Ε. από την Κίνα είναι τηλεπικοινωνιακός και ακουστικός εξοπλισμός, μηχανές γραφείου, υπολογιστές, ηλεκτρικά μηχανήματα και εξοπλισμός. Από την άλλη πλευρά, τα κυριότερα αγαθά που εξάγει η Ε.Ε. στην Κίνα είναι μηχανολογικός εξοπλισμός, αυτοκίνητα, μηχανοκίνητα οχήματα και εξαρτήματα αυτών.
Η αύξηση του ελλείμματος, λοιπόν, εκτείνεται σε βασικές ομάδες προϊόντων και κατά συνέπεια έχουν ενταθεί οι ανησυχίες για ένα πιθανό «σοκ ζήτησης της Ευρώπης από την Κίνα» που θα πλήξει την ευρωπαϊκή βιομηχανία και ιδιαίτερα τη γερμανική.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντατικοποιεί τις προσπάθειες για την επίλυση της εμπορικής διένεξης σχετικά με τους περιορισμούς στις εξαγωγές σπάνιων γαιών και chip από την Κίνα.
Η ασιατική χώρα αξιοποιεί την υπεροχή που διαθέτει σε αυτό το πεδίο και με τους περιορισμούς που επιβάλει απειλούνται οι ευρωπαϊκές αλυσίδες εφοδιασμού κομβικών κλάδων, όπως της αυτοκινητοβιομηχανίας, της άμυνας και της ενέργειας.
Παράλληλα, η Ε.Ε. συνεχίζει να χρησιμοποιεί άλλα εργαλεία εμπορικής άμυνας που διαθέτει, όπως είναι οι δασμοί στις εισαγωγές κινεζικών ηλεκτρικών οχημάτων.
Πώς μπορεί να ανεξαρτητοποιηθεί μερικώς η Ε.Ε.
Ποια θα μπορούσε να είναι η ευρωπαϊκή στρατηγική στο εμπόριο με την Κίνα; Η πολιτική απάντηση θα πρέπει να είναι τέτοια, ώστε να επιτευχθεί ισορροπία μεταξύ της πρόληψης του αθέμιτου ανταγωνισμού και της διατήρησης των πλεονεκτημάτων της ανοιχτής οικονομίας. Προκειμένου, λοιπόν, να επιτευχθεί αυτή η ισορροπία, είναι σημαντικά τα εξής:
- Η μείωση της εξάρτησης από κρίσιμες πρώτες ύλες και συνεπώς η μείωση των κινδύνων στο τεχνολογικό οικοσύστημα. Η Ε.Ε. πρέπει να δημιουργήσει δικό της απόθεμα, ώστε να αντεπεξέλθει σε βραχυπρόθεσμες ελλείψεις προμήθειας κρίσιμων πρώτων υλών.
Προς αυτή την κατεύθυνση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εγκρίνει κατάλογο 47 στρατηγικών έργων για την ενίσχυση εφοδιασμού κρίσιμων πρώτων υλών. Τα νέα στρατηγικά έργα αποτελούν σημαντικό ορόσημο στην εφαρμογή του νόμου για τις κρίσιμες πρώτες ύλες (CRMA).
Επιπλέον, δημιουργήθηκε η «ευρωπαϊκή πλατφόρμα για τις πρώτες ύλες» από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 2 Ιουλίου 2025, με σκοπό να βοηθήσει τις εταιρείες της Ε.Ε. να προμηθεύονται στρατηγικά ενεργειακά προϊόντα και πρώτες ύλες.
- Πέραν, όμως, από την προμήθεια κρίσιμων πρώτων υλών, στο νέο γεωπολιτικό περιβάλλον είναι επιτακτική ανάγκη η Ευρώπη να αυξήσει τον βαθμό ανεξαρτησίας της από την Κίνα σε άλλους τομείς που υστερεί τεχνολογικά, όπως οι μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων, η ρομποτική και η τεχνητή νοημοσύνη.
- Σε τομείς που δεν είναι στρατηγικής σημασίας και στους οποίους η Ευρώπη δεν είναι ανταγωνιστική, η καλύτερη πολιτική απάντηση είναι να αφήσουμε τους ευρωπαίους καταναλωτές να επωφεληθούν από τις χαμηλές τιμές της Κίνας.
Πολλά καταναλωτικά αγαθά, όπως ηλεκτρονικά, οικιακές συσκευές, ηλιακοί συλλέκτες και πράσινος εξοπλισμός χαμηλής τεχνολογίας εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία.
