Στη διερεύνηση πιθανών στρεβλώσεων στην αγορά καυσίμων επικεντρώνει το έργο της η Επιτροπή Προστασίας Ανταγωνισμού (ΕΠΑ), όπως ανέφερε στη Βουλή η Πρόεδρός της Εύα Παντζαρή, παρουσιάζοντας τον Προϋπολογισμό του 2026 στην Επιτροπή Οικονομικών.
Η κα. Παντζαρή ενημέρωσε τη Βουλή ότι η ΕΠΑ προχωρεί με την κλαδική έρευνα στην αγορά καυσίμων κίνησης, «λόγω διαφοροποιήσεων στις λιανικές τιμές» που ενδέχεται να υποδηλώνουν περιορισμό ή στρέβλωση του ανταγωνισμού. Η έρευνα, που αποφασίστηκε τον Δεκέμβριο του 2024, καλύπτει τα έτη 2023 και 2024 και αφορά τις τιμές χονδρικής και λιανικής για βενζίνη 95 και 98 οκτανίων και πετρέλαιο κίνησης.
Όπως ανέφερε η κ. Παντζαρή, η Επιτροπή έχει ήδη συγκεντρώσει μεγάλο όγκο δεδομένων που βρίσκονται υπό ανάλυση, προκειμένου να σκιαγραφηθεί πλήρως η κατάσταση της αγοράς. Ωστόσο ανέφερε ότι τα αποτελέσματα θα πρέπει να αναμένονται σε περίπου ένα χρόνο.
Παρουσιάζοντας το έργο της Επιτροπής για το 2025, σημείωσε ότι καταγράφηκαν 69 κοινοποιήσεις συγκεντρώσεων, αριθμός αυξημένος σε σχέση με προηγούμενα έτη, ενώ η ΕΠΑ δέχθηκε δύο καταγγελίες και αποφάσισε δύο αυτεπάγγελτες έρευνες: για το έτοιμο μπετόν και τη λιανική αγορά νωπού κρέατος αμνοεριφίων, όπου πραγματοποιήθηκαν αιφνίδιοι έλεγχοι.
Για τον δίαυλο ανώνυμων αναφορών, η Επίτροπος ανέφερε ότι η Επιτροπή έλαβε αριθμό παραπόνων, «η πλειοψηφία των οποίων δυστυχώς δεν ήταν τεκμηριωμένη» ώστε να επιτρέψει διερεύνηση.
Η κ. Παντζαρή ενημέρωσε ότι από την αρχή του έτους μέχρι την 31η Οκτωβρίου 2025 η ΕΠΑ συνεδρίασε 67 φορές και εξέδωσε 70 αποφάσεις, εκ των οποίων οι 63 αφορούσαν ελέγχους συγκεντρώσεων. Η Επιτροπή αποφάσισε έκθεση αιτιάσεων σε εταιρείες παραγωγής τούβλων, ενώ επέβαλε και πρόστιμα, μεταξύ των οποίων πρόστιμο €1.947.140,71 σε 12 εταιρείες σκυροδέματος για παραβάσεις του άρθρου 3.
Για τον προγραμματισμό του 2026, η Επίτροπος ανέφερε ως προτεραιότητα την ολοκλήρωση όλων των εκκρεμουσών υποθέσεων και των προκαταρκτικών ερευνών. Ενημέρωσε επίσης ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η κλαδική έρευνα στον τομέα του γάλακτος –αιγινό, πρόβειο και αγελαδινό– για την περίοδο Ιούλιος 2022 έως Σεπτέμβριο 2023, με μεγάλο όγκο στοιχείων ήδη να έχει συλλεχθεί.
Παράλληλα, η Επιτροπή προχωρεί σε τροποποιήσεις της νομοθεσίας για τον ανταγωνισμό και τις συγκεντρώσεις. Όπως ανέφερε η κ. Παντζαρή, η ΕΠΑ προετοιμάζεται και για την ανάληψη της Κυπριακής Προεδρίας της ΕΕ το πρώτο εξάμηνο του 2026, κατά το οποίο θα διοργανώσει το “European Competition Day”.
Παρουσιάζοντας τον Προϋπολογισμό 2026, η Επίτροπος είπε ότι προβλέπεται αύξηση περίπου 7%, κυρίως λόγω δαπανών προσωπικού. Οι πιστώσεις για συμβουλευτικές υπηρεσίες, όπως εξήγησε, αφορούν εξειδικευμένες έρευνες, ανάπτυξη λογισμικών και στενοτύπηση.
Η κ. Παντζαρή σημείωσε τις ελλείψεις σε προσωπικό, τονίζοντας ότι έξι θέσεις παραμένουν κενές και ότι από τους 35 τοποθετημένους υπαλλήλους μόνο 20 αποτελούν επιστημονικό προσωπικό.
Απαντώντας σε ερωτήσεις βουλευτών η κα. Παντζαρή τόνισε ότι η ΕΠΑ «δεν δέχεται καμία παρέμβαση και κανείς δεν έχει προσπαθήσει να παρέμβει στο έργο μας». Πρόσθεσε ότι, λόγω του μικρού μεγέθους της Κύπρου, «σίγουρα υπάρχουν ολιγοπώλια και μονοπώλια», αλλά η Επιτροπή πρέπει να αποδείξει ότι υπάρχει κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης με βάση καταγγελίες ή στοιχεία. Σημείωσε ότι έχουν γίνει αλλαγές στον τρόπο συλλογής πληροφοριών και ότι οι νομοθετικές τροποποιήσεις που προωθούνται αφορούν την εναρμόνιση με ευρωπαϊκούς κανονισμούς, όχι διεύρυνση αρμοδιοτήτων.
Σχετικά με τις εξαγορές στον τομέα της υγείας ανέφερε ότι ο ΟΚΥπΥ, «έχει δεσπόζουσα θέση», ενώ τα ιδιωτικά νοσοκομεία διαθέτουν αριθμητικά πολύ λιγότερες κλίνες, περιορίζοντας την παρέμβαση της ΕΠΑ.
Στον κατασκευαστικό τομέα, είπε ότι προηγούμενη μελέτη «στατιστικά δεν έδειξε κάτι ιδιαίτερο για καρτέλ».
Σε δηλώσεις του ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ και Προεδρεύων της Επιτροπής Χρύσης Παντελίδης, εξέφρασε στήριξη προς την ΕΠΑ τόσο από τα κοινοβουλευτικά κόμματα όσο και από την ίδια την Επιτροπή. Όπως ανέφερε, η ΕΠΑ είναι ένας θεσμός που πρέπει να ενισχύεται συνεχώς και να λειτουργεί απρόσκοπτα, ώστε να μπορεί να εντοπίζει έγκαιρα ενδεχόμενα φαινόμενα στρέβλωσης του ανταγωνισμού ή δημιουργίας μονοπωλίων, τα οποία επηρεάζουν την οικονομία, την κοινωνία και τους καταναλωτές.
Με ικανοποίηση, είπε, ακούστηκε στη συνεδρία ότι η ΕΠΑ διεξάγει, είτε αυτεπάγγελτα είτε μετά από καταγγελίες, συγκεκριμένες έρευνες. Υπογράμμισε όμως την ανάγκη οι έρευνες αυτές «να αποδίδουν καρπούς», να καταλήγουν σε επιβολή ποινών και να καλλιεργούν στους πολίτες το αίσθημα ότι «ζούμε σε μια ευνομούμενη πολιτεία, στην οποία οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να λειτουργούν με λογικές ολιγοπωλίου, μονοπωλίου ή καρτέλ».
Αναφερόμενος στην κοινωνική αντίληψη ότι ο ανταγωνισμός δεν λειτουργεί επαρκώς, σημείωσε πως άλλο είναι η εντύπωση ότι υπάρχει αθέμιτος ανταγωνισμός και παραβίαση της νομοθεσίας και άλλο αυτό να μπορεί να τεκμηριωθεί πλήρως και να σταθεί στο δικαστήριο. Υπενθύμισε πως στο παρελθόν υπήρξαν αποφάσεις της ΕΠΑ που ακυρώθηκαν δικαστικά, γι’ αυτό –όπως είπε– είναι εύλογο η Επιτροπή να θέλει να θωρακίζει στο μέγιστο δυνατό βαθμό τις αποφάσεις της.
«Βάζουμε ενώπιον της Επιτροπής αυτή την κοινωνική εντύπωση, γιατί αναμένουμε περισσότερα», ανέφερε. Τόνισε ότι δεν αμφισβητείται ούτε η πρόθεση ούτε η αφοσίωση των μελών της ΕΠΑ, ωστόσο «ως πολίτες δικαιούμαστε να έχουμε αυξημένες απαιτήσεις».
Σε τοποθέτησή του στην Επιτροπή ο βουλευτής του ΔΗΣΥ Χάρης Γεωργιάδης σημείωσε τη βαρύτητα που αποδίδει το κόμμα του στον θεσμό της ΕΠΑ, σημειώνοντας ότι «πιστεύουμε σε ένα κράτος ελεγκτή και ρυθμιστή, όχι σε ένα κράτος επιχειρηματία». Τόνισε ότι ο ρόλος της Επιτροπής είναι να ρυθμίζει την αγορά και να διασφαλίζει τον ανταγωνισμό, υπενθυμίζοντας πως η ευρωπαϊκή πολιτική ανταγωνισμού αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της οικονομίας.
Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Ανδρέας Καυκαλιάς δήλωσε ότι η Επιτροπή εκ του αποτελέσματος δεν έχει καταφέρει να λειτουργήσει αποτελεσματικά προς όφελος των καταναλωτών, των επιχειρήσεων και της κοινωνίας. Σημείωσε ότι τα δεδομένα καταδεικνύουν πως «ο χώρος των προσυνεννοήσεων, των καρτέλ και των ολιγοπωλίων στην Κύπρο καλά κρατεί, κάνοντας ειδική αναφορά στους τομείς της υγείας, των τραπεζών, των πετρελαιοειδών και των κατασκευών. Κάλεσε την ΕΠΑ «να μην αναζητεί δικαιολογίες» αλλά να επιδείξει την απαραίτητη πολιτική βούληση για ουσιαστικές αυτεπάγγελτες έρευνες, σημειώνοντας πως το νομοθετικό πλαίσιο τής επιτρέπει να ενεργεί ακόμη και χωρίς διατυπωμένες καταγγελίες. Αν η Επιτροπή θεωρεί ότι το πλαίσιο δεν επαρκεί, είπε, μπορεί να ζητήσει αλλαγές στη νομοθεσία, προσθέτοντας ότι το ζήτημα εντοπίζεται πρωτίστως στην έλλειψη πραγματικής πολιτικής βούλησης.
Ο βουλευτής της ΔΗΠΑ – Συνεργασία Αλέκος Τρυφωνίδης ανέφερε ότι η προσοχή της παράταξης εστιάζει σε τρεις νευραλγικούς τομείς: την υγεία, τις τράπεζες και τα καύσιμα. Για τον τομέα της υγείας εξέφρασε ανησυχία για τις εξαγορές νοσηλευτηρίων και άλλων μονάδων από επενδυτικά ταμεία, που ενδέχεται, όπως είπε, να επηρεάσουν τον ανταγωνισμό. Κάλεσε την ΕΠΑ να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις σε νοσηλευτήρια, διαγνωστικά κέντρα και χημεία.
Αναφορικά με τον τραπεζικό τομέα, επισήμανε τις πρόσφατες συγχωνεύσεις και εξαγορές (Ελληνική – Eurobank, Alpha Bank – Astrobank) και ζήτησε από την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι η αγορά θα παραμείνει υγιής και ανταγωνιστική. Για την αγορά πετρελαιοειδών, σημείωσε την τάση απόκτησης πρατηρίων από μεγάλες εταιρείες εις βάρος των ιδιωτών πρατηριούχων, τονίζοντας ότι η εξέλιξη αυτή μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις τόσο στον ανταγωνισμό όσο και στους καταναλωτές.
