Μετά από πολύμηνες, επίμονες και επίπονες διαπραγματεύσεις, οι οποίες αρκετές φορές έφτασαν στα άκρα, απειλώντας με διασάλευση την εργατική ειρήνη, κυβέρνηση, εργοδοτικές και συνδικαλιστικές οργανώσεις κατέληξαν σε συμφωνία για το θέμα της ΑΤΑ, γεγονός που επιτρέπει σε όλες τις πλευρές να εγκύψουν πλέον και σε άλλα -εξίσου σημαντικά και καυτά- θέματα, όπως η φορολογική μεταρρύθμιση και το συνταξιοδοτικό.
Βέβαια, για να φτάσουμε μέχρι την χθεσινή υπογραφή της συμφωνίας για την ΑΤΑ στο Προεδρικό Μέγαρο, χρειάστηκε η παρέμβαση του ιδίου του Προέδρου της Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη, ο οποίος τις τελευταίες μέρες ήταν συνεχώς σε ανοικτή γραμμή επικοινωνίας με όλες τις πλευρές.
- Διαβάστε επίσης: ΑΤΑ: Υπογράφηκε η καταρχήν συμφωνία – «Χρειάστηκαν συγκλίσεις και συμβιβασμοί»
- Διαβάστε ακόμη: ΑΤΑ: Ικανοποίηση εργοδοτών και συντεχνιών για τη συμφωνία – «Διασφαλίζεται η εργατική ειρήνη»
Πριν, όμως, από την άμεση παρέμβαση του ιδίου, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σε μία προσπάθεια να μετριάσει τις αντιδράσεις -κυρίως της εργοδοτικής πλευράς- στο πρόσωπο του Υπουργού Εργασίας, Γιάννη Παναγιώτου, έβαλε στην εξίσωση και τον Υπουργό Οικονομικών, Μάκη Κεραυνό.
Σημειώνεται πως με βάση τη μεταβατική συμφωνία του 2023, ο διάλογος για κατάληξη σε μόνιμη συμφωνία για το θέμα της ΑΤΑ θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί έως το τέλος του περασμένου Ιουνίου, αλλά λόγω των διαφορετικών προσεγγίσεων των δύο πλευρών αυτό δεν είχε καταστεί εφικτό.
Το InBusinessNews, με αφορμή τη χθεσινή υπογραφή της συμφωνίας για την ΑΤΑ, παραθέτει πιο κάτω το χρονικό της μακράς συζήτησης, η οποία αρκετές φορές έδειχνε να οδηγείται σε αδιέξοδο.
Αφετηρία με εκ διαμέτρου αντίθετες θέσεις
Η συζήτηση για την ΑΤΑ εγκαινιάστηκε επίσημα στις 25 Απριλίου, με τον Υπουργό Εργασίας να υποδέχεται στο γραφείο του εκπροσώπους των εργοδοτικών και συνδικαλιστικών οργανώσεων.
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρθηκαν μετά τη συνάντηση, οι δύο πλευρές εξέφρασαν εκ διαμέτρου αντίθετες θέσεις: από τη μία οι εργοδότες εξέφρασαν την θέση ότι ο θεσμός της ΑΤΑ είναι αναχρονιστικός και χρήζει βελτίωσης ή αντικατάστασης, ενώ από την άλλη οι συντεχνίες ζήτησαν όπως αποδίδεται η ΑΤΑ με βάση τη φιλοσοφία της και σε όλους τους εργαζομένους.
Παρά το χάσμα, ωστόσο, ανάμεσα στις δύο πλευρές, ο Υπουργός Εργασίας είχε εμφανιστεί αισιόδοξος για θετική κατάληξη του διαλόγου, προαναγγέλλοντας ξεχωριστές κατ’ ιδίαν συναντήσεις με τις εργοδοτικές και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις.
- Διαβάστε ακόμη: Από διαφορετικές αφετηρίες για την ΑΤΑ-«Ο θεσμός είναι αναχρονιστικός και χρήζει βελτίωσης ή αντικατάστασης»
Της κοινής συνάντησης των δύο πλευρών, ακολούθησε ευρύς κύκλος επαφών, αλλά και διαβουλεύσεων του Υπουργού Εργασίας με τις εργοδοτικές και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, χωρίς, όμως, θετικό αποτέλεσμα.
Τελικά και σε μία προσπάθεια να φέρει τις δύο πλευρές ξανά στο ίδιο τραπέζι, ο Υπουργός Εργασίας συγκάλεσε νέα κοινή συνάντηση των μερών στις 24 Ιουνίου, η οποία και ολοκληρώθηκε χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα, αφού τόσο οι εργοδότες όσο και οι συνδικαλιστές παρέμειναν σταθεροί στις θέσεις που είχαν εκφράσει από την αρχή για το θέμα.
- Διαβάστε επίσης: Στην παράταση το μέλλον της...καυτής πΑΤΑτας-Κλειστά χαρτιά από Παναγιώτου, αναμονή από κοινωνικούς εταίρους
Παρά το αρνητικό αποτέλεσμα, Υπουργός Εργασίας και κοινωνικοί εταίροι ανανέωσαν το ραντεβού τους για την 1η Ιουλίου, με την νέα συνάντηση να οδηγείται εκ νέου σε… αδιέξοδο και αμφότερες τις πλευρές να συμφωνούν σε μορατόριουμ δηλώσεων.
- Διαβάστε ακόμη: Χάσμα και ολοταχώς προς αδιέξοδο για την ΑΤΑ-Κρατά ζωντανή στον... αναπνευστήρα την προοπτική ο Παναγιώτου
Η στάση των συντεχνιών
Εκμεταλλευόμενες το αδιέξοδο που είχε προκύψει σε εκείνη την χρονική στιγμή, οι συντεχνίες μετά από πανσυνδικαλιστική σύσκεψη που πραγματοποίησαν στις 10 Ιουλίου, προειδοποίησαν με απεργιακές κινητοποιήσεις σε περίπτωση που το θέμα δεν έκλεινε «τις επόμενες λίγες ημέρες».
- Διαβάστε επίσης: Δυναμιτίζουν το κλίμα για την ΑΤΑ οι συντεχνίες...Επιμένουν σε πλήρη αποκατάσταση και απειλούν με απεργίες
Υπό το φως αυτής της εξέλιξης, ο Υπουργός Εργασίας έσπευσε την επομένη κιόλας μέρα να συναντήσει τις συντεχνίες, χωρίς και πάλι να υπάρξει ουσιαστικό αποτέλεσμα.
- Διαβάστε ακόμη: Είδε ξανά τις συντεχνίες για την ΑΤΑ ο Γιάννης Παναγιώτου-Εξαντλεί κάθε περιθώριο για κοινά αποδεκτή λύση
Από την πλευρά τους οι εργοδότες έσπευσαν να στείλουν και το δικό τους ξεκάθαρο μήνυμα: ότι με τις απεργίες δεν θα έχουν το αποτέλεσμα που θέλουν.
- Διαβάστε επίσης: Βαρυσήμαντα μηνύματα εργοδοτών στις συντεχνίες για την ΑΤΑ…«Δεν θα έχουν το αποτέλεσμα που θέλουν με τις απεργίες»
Παρά ταύτα, όμως, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις επέμειναν στη θέση ότι έπρεπε να κηρυχθεί αδιέξοδο από τα τέλη Ιουλίου.
- Διαβάστε ακόμη: Προεξοφλούν αδιέξοδο για την ΑΤΑ και προετοιμάζουν το έδαφος για μέτρα οι συντεχνιακοί-«Σε τέλμα η διαδικασία»
Παρά την αρνητική αυτή στάση των συντεχνιών, το Υπουργείο Εργασίας δεν τα έβαλε κάτω κι αφότου έδωσε χώρο και χρόνο για να καταλαγιάσει η κατάσταση, εκμεταλλευόμενο τις διακοπές του Αυγούστου και συγκάλεσε νέες συσκέψεις στα τέλη του εν λόγω μήνα, οι οποίες -όμως- δεν οδήγησαν στο επιθυμητό αποτέλεσμα.
- Διαβάστε επίσης: Άτεγκτες οι συντεχνίες για την ΑΤΑ… Άκαρπη συνάντηση και μετέωρη η εργασιακή ειρήνη-Συνεχίζει τις προσπάθειες το Υπ. Εργασίας
Η στάση εργασίας
Εκμεταλλευόμενες για άλλη μία φορά την κατάσταση όπως είχε διαμορφωθεί τότε, οι συντεχνίες σε νέα πανσυνδικαλιστική σύσκεψη την 1η Σεπτεμβρίου αποφάσισαν όπως προχωρήσουν σε τρίωρη προειδοποιητική απεργία στις 11 Σεπτεμβρίου.
Μία απόφαση που καταδικάστηκε, τόσο από το Υπουργείο Εργασίας, όσο και από τους εργοδότες, αλλά και από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Μάλιστα και σε μία προσπάθεια να αποφευχθεί η στάση εργασίας, ο Υπουργός Εργασίας πραγματοποίησε νέες συναντήσεις, οι οποίες απέβησαν άκαρπες, παρότι έθεσε ενώπιον των κοινωνικών εταίρων προφορικά πλαίσιο διαπραγμάτευσης.
- Διαβάστε ακόμη: Η τελική προσπάθεια πριν την πανεπεργία...Ξεχωριστές συναντήσεις Γιάννη Παναγιώτου με εταίρους για την ΑΤΑ
- Διαβάστε επίσης: Ανένδοτες οι συντεχνίες για την ΑΤΑ... Δεν κάνουν πίσω από την πλήρη αποκατάσταση και επιμένουν στην απεργία
- Διαβάστε ακόμη: Έδωσε την προσέγγιση της Κυβέρνησης, κράτησε ζωντανό τον διάλογο και έβαλε στην εξίσωση την νομοθετική ρύθμιση της ΑΤΑ ο Παναγιώτου
Τελικά η τρίωρη στάση εργασίας έγινε κανονικά στις 11 Σεπτεμβρίου, με τις συντεχνίες να επαναφέρουν στο τραπέζι του διαλόγου τις αρχικές τους θέσεις για πλήρη αποκατάσταση της ΑΤΑ και επέκταση του θεσμού για να καλύπτει όλους τους εργαζομένους.
- Διαβάστε ακόμη: Ζημιώνουν οικονομία και επιχειρήσεις, ζητούν και τα ρέστα οι συντεχνίες-Το ψήφισμά τους για την ΑΤΑ(pics)
Η πανεργοδοτική και η είσοδος Κεραυνού στον διάλογο
Η επόμενη ουσιαστική κίνηση μετά την τρίωρη παναπεργία, ήρθε στις 2 Οκτωβρίου, ημέρα κατά την οποία οι εργοδοτικές οργανώσεις ΚΕΒΕ και ΟΕΒ πραγματοποίησαν για πρώτη φορά στην ιστορία τους κοινή συνεδρία των Εκτελεστικών τους Επιτροπών, κατά τη διάρκεια της οποίας έλαβαν συγκεκριμένες αποφάσεις.
- Διαβάστε επίσης: Οι πέντε αποφάσεις των εργοδοτών για την ΑΤΑ - Κόβουν κάθε συζήτηση για καθολική εφαρμογή της
Κατά την εξέλιξη της διαδικασίας και βλέποντας τα πράγματα να οδηγούνται σε αδιέξοδο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποφάσισε να επέμβει, βάζοντας στην εξίσωση και τον Υπουργό Οικονομικών, Μάκη Κεραυνό, σε μία προσπάθεια να φέρει τις δύο πλευρές πιο κοντά.
- Διαβάστε ακόμη: ΑΤΑ: Εντατικοποιείται η διαδικασία για συμφωνία - Νέες συναντήσεις Παναγιώτου και Κεραυνού με κοινωνικούς εταίρους
Μετά την εμπλοκή του Υπουργού Οικονομικών στον εν εξελίξει διάλογο, πραγματοποιήθηκε νέος κύκλος επαφών, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα, γεγονός που οδήγησε τις συντεχνίες να πραγματοποιήσουν νέα πανσυνδικαλιστική σύσκεψη για λήψη μέτρων.
Κι ενώ οι συντεχνίες συνεδρίαζαν, ο Υπουργός Εργασίας -αιφνιδιαστικά- κατέθεσε στις δύο πλευρές πλαίσιο διαπραγμάτευσης, το οποίο προέβλεπε, μεταξύ άλλων, καθολική επέκταση του θεσμού της ΑΤΑ σε όλους τους εργαζομένους, χωρίς κλιμακωτή απόδοση, καθορισμό οροφής στο ποσοστό παραχώρησης της ΑΤΑ και διασύνδεση του θεσμού με τον εθνικό κατώτατο μισθό.
- Διαβάστε επίσης: Πλαίσιο διαπραγμάτευσης πήραν από την Κυβέρνηση οι συντεχνίες
- Διαβάστε ακόμη: Αυτό είναι το κυβερνητικό πλαίσιο για την ΑΤΑ - Έξω φρενών εργοδότες και συντεχνίες, αναμένουν διευκρινίσεις για να σωθεί ο διάλογος
Η κίνηση αυτή έφερε νέο κύκλο επαφών, ο οποίος και πάλι δεν οδήγησε στο επιθυμητό αποτέλεσμα, αναγκάζοντας τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να παρέμβει καλώντας τις εργοδοτικές και συνδικαλιστικές οργανώσεις σε έκτακτες συναντήσεις στο Προεδρικό Μέγαρο.
Μετά τις συναντήσεις αυτές, η κυβέρνηση απέστειλε στις δύο πλευρές προσχέδιο συμφωνίας, το οποίο εργοδότες και συντεχνίες έθεσαν στο μικροσκόπιο τους, με τους πρώτους να το απορρίπτουν και τις δεύτερες να το αποδέχονται.
- Διαβάστε επίσης: ΑΤΑ: Αποδεκτή η πρόταση της κυβέρνησης από τις συντεχνίες – Η απόφαση που εξέδωσαν
- Διαβάστε ακόμη: ΑΤΑ: Όχι εργοδοτών στο κυβερνητικό πλαίσιο - Έντονες τοποθετήσεις από ΚΕΒΕ και ΟΕΒ - Η ανακοίνωση
Η καταλυτική παρέμβαση του Προέδρου
Μετά την προαναφερθείσα εξέλιξη, οι παρασκηνιακές επαφές του Προέδρου της Δημοκρατίας με όλες τις πλευρές συνεχίστηκαν, με στόχο να υπάρξει κατάληξη. Στο πλαίσιο αυτό, η Κυβέρνηση απέστειλε αναθεωρημένο κείμενο του προσχεδίου της συμφωνίας στις δύο πλευρές, το οποίο κι έγινε άμεσα αποδεκτό από τους εργοδότες και από τις συντεχνίες μόλις χθες, λίγο πριν την υπογραφή της συμφωνίας.
Μάλιστα και θέλοντας να τονίσει τη σημασία της κατάληξης σε συμφωνία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κάλεσε όλα τα μέρη στο Προεδρικό Μέγαρο, προκειμένου η κατ’ αρχήν συμφωνία να υπογραφεί στην παρουσία του.
Σε δηλώσεις του που ακολούθησαν της υπογραφής της συμφωνίας, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης τόνισε, μεταξύ άλλων, πως «ένα ζήτημα που παρέμενε ανοικτό για περισσότερο από δεκαπέντε χρόνια, απότοκο της δημοσιονομικής κρίσης που δοκίμασε τη χώρα, επιλύεται σήμερα οριστικά, με σεβασμό στους θεσμούς του κοινωνικού διαλόγου και με προοπτική για το μέλλον της οικονομίας και των εργαζομένων».
Από πλευράς τους, οι εργοδοτικές και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, εξέφρασαν ικανοποίηση για την υπογραφή της συμφωνίας, ευχαριστώντας, παράλληλα, τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για την καταλυτική του παρέμβαση.
- Διαβάστε ακόμη: ΑΤΑ: Ικανοποίηση εργοδοτών και συντεχνιών για τη συμφωνία – «Διασφαλίζεται η εργατική ειρήνη»
Αυτούσια η συμφωνία
«ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΚΑΤΑΡΧΗΝ ΜΟΝΙΜΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΜΑΤΗ ΤΙΜΑΡΙΘΜΙΚΗ ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ
Η «Μόνιμη Συμφωνία για την Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή» αποκαθιστά την σταθερή λειτουργία του θεσμού σε συνέχεια των προηγούμενων μεταβατικών ρυθμίσεων και μεταβατικών συμφωνιών και συμφωνήθηκε μεταξύ αφενός των συνδικαλιστικών οργανώσεων ΣΕΚ, ΠΕΟ, ΔΕΟΚ και ΠΑΣΥΔΥ και αφετέρου των εργοδοτικών οργανώσεων ΟΕΒ και ΚΕΒΕ, στην παρουσία του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και του Υπουργού Οικονομικών, στο πλαίσιο του «Κώδικα Βιομηχανικών Σχέσεων», και στη βάση της τριμερούς κοινωνικής συνεργασίας μεταξύ των εργαζομένων, των εργοδοτών και της πολιτείας, επαναβεβαιώνοντας ότι οι δύο πλευρές (Άρθρα Β1/Β3) «ενθαρρύνουν τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και τις κοινές συνεννοήσεις» και «τηρούν πιστά τις συλλογικές συμβάσεις που συνομολογούνται μετά από συλλογικές διαπραγματεύσεις», προνοώντας τα εξής:
- Σταδιακή πλήρης αποκατάσταση του ποσοστού καταβολής του Τιμαριθμικού Επιδόματος από το 66,7% στο 100% της αύξησης του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (80% κατά τον Ιανουάριο του 2026, 90% κατά τον Ιούλιο του 2026 και 100% από τον Ιούλιο του 2027 και εντεύθεν, για τον Ιούλιο εκάστου έτους).
- Ενεργοποίηση του μηχανισμού της Αυτόματης Τιμαριθμικής Αναπροσαρμογής εφόσον η ετήσια ποσοστιαία μεταβολή του ρυθμού ανάπτυξης κατά το προηγούμενο έτος είναι θετική.
- Καθορισμός ανώτατου ορίου αύξησης του πληθωρισμού κατά το προηγούμενο έτος ύψους 4% για τον υπολογισμό της ετήσιας ανώτατης αύξησης του Τιμαριθμικού Επιδόματος.
Ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων σε συνεννόηση με τον Υπουργό Οικονομικών ή κατόπιν εισήγησης των συμβαλλόμενων μερών δύναται να συγκαλεί διευρυμένη σύνοδο του Εργατικού Συμβουλευτικού Σώματος για την συναξιολόγηση διαβλεπόμενων μακροοικονομικών κινδύνων.
Για την εφαρμογή και την επέκταση του θεσμού της Αυτόματης Τιμαριθμικής Αναπροσαρμογής και για την καταβολή του Τιμαριθμικού Επιδόματος σε περισσότερους δικαιούχους, η Κυβέρνηση θα εφαρμόσει πολιτικές κατόπιν συμφωνίας με τους Κοινωνικούς Εταίρους, και κίνητρα σε συνεννόηση με την Εργοδοτική πλευρά.
Η επόμενη μέρα
Όπως δήλωσε χθες ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας: «Η προσήλωσή μας στην υλοποίηση του μεταρρυθμιστικού μας προγράμματος παραμένει απόλυτη. Μετά τη σημερινή συμφωνία (για την ΑΤΑ), προχωρούμε με τη φορολογική μεταρρύθμιση, που θα αποτελέσει μια από τις μεγαλύτερες διαρθρωτικές αλλαγές των τελευταίων δεκαετιών».
Υπενθυμίζουμε ότι η φορολογική μεταρρύθμιση -για την οποία έχουν έντονες απόψεις όλοι οι ενδιαφερόμενοι παράγοντες και οργανισμοί- περιλαμβάνει την αναθεώρηση των φορολογικών συντελεστών και την ελάφρυνση του φορολογικού βάρους για νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, την παραχώρηση στοχευμένων ελαφρύνσεων στη βάση κοινωνικών κριτηρίων, την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής, την ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης μέσω της βελτίωσης της φορολογικής διοίκησης.
Παράλληλα, επιβάλλεται ο εκσυγχρονισμός του συνταξιοδοτικού συστήματος, μια διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη, αφού επηρεάζεται από δημογραφικές αλλαγές, όπως η γήρανση του πληθυσμού, από τις μεταβολές στην αγορά εργασίας και από την ανάγκη βελτίωσης της αποδοτικότητας, χωρίς να διαταράσσεται η μακροπρόθεσμη δημοσιονομική ισορροπία. Ένα καυτό θέμα για το οποίο επίσης αναμένονται έντονες τοποθετήσεις.
