Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (IEA) μετριάζει τη στάση της για την επικείμενη κορύφωση της ζήτησης πετρελαίου, επαναφέροντας σε βασική της έκθεση το σενάριο όπου η παγκόσμια κατανάλωση συνεχίζει να αυξάνεται μέχρι τα μέσα του αιώνα.
Ενώ πέρυσι η IEA είχε προβλέψει ότι η ζήτηση θα σταθεροποιηθεί ή θα μειωθεί μέσα στη δεκαετία σε όλα τα εξεταζόμενα σενάρια, το νέο «Current Policies Scenario» (CPS) προβλέπει άνοδο 13% έως το 2050, στηριζόμενο στην υπόθεση ότι η διείσδυση των ηλεκτρικών οχημάτων θα προχωρήσει με βραδύτερο ρυθμό.
Η αναβίωση του CPS έπειτα από πέντε χρόνια απουσίας αντικατοπτρίζει μια σημαντική επανεκτίμηση των μακροπρόθεσμων προοπτικών του πετρελαίου από την IEA αλλά και τη διεθνή ενεργειακή βιομηχανία. Το γεγονός έρχεται σε μια περίοδο όπου ο Λευκός Οίκος στηρίζει ταυτόχρονα τα ορυκτά καύσιμα και επιτίθεται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Οι προβλέψεις της IEA -ενός οργανισμού με έδρα το Παρίσι που δημιουργήθηκε μετά την πετρελαϊκή κρίση του 1973- παραμένουν παγκόσμιο σημείο αναφοράς για κυβερνήσεις και ενεργειακούς ομίλους. Η έκθεση δημοσιεύεται λίγο πριν από τη διάσκεψη COP30 στη Βραζιλία, όπου η συζήτηση για το κλίμα αναμένεται έντονη.
Η Υπηρεσία έχει αλλάξει αρκετές φορές ρητορική το τελευταίο διάστημα. Τον Σεπτέμβριο είχε αναγνωρίσει την ανάγκη για επενδύσεις δισεκατομμυρίων σε νέες μονάδες πετρελαίου και φυσικού αερίου, εγκαταλείποντας προηγούμενες θέσεις που θεωρούσαν τέτοιες επενδύσεις ασύμβατες με τους κλιματικούς στόχους.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η BP, η οποία αναθεώρησε προς τα πίσω την πρόβλεψή της για κορύφωση της κατανάλωσης, αναμένοντάς την πλέον μετά το 2030.
Σύμφωνα με τον εκτελεστικό διευθυντή της IEA, Φατίχ Μπιρόλ, «ο βασικός παράγοντας για τη μελλοντική ζήτηση πετρελαίου θα είναι ο ρυθμός ηλεκτροκίνησης των μεταφορών -και αυτό εξαρτάται πλήρως από τις κυβερνητικές πολιτικές».
Ηλεκτρικά οχήματα και σενάρια ζήτησης
Στο σενάριο CPS, η παγκόσμια κατανάλωση πετρελαίου αυξάνεται από περίπου 100 εκατ. βαρέλια ημερησίως σε 113 εκατ. έως το 2050, καθώς το μερίδιο των ηλεκτρικών οχημάτων στις παγκόσμιες πωλήσεις αυτοκινήτων σταθεροποιείται μετά το 2035. Αντίθετα, στο σενάριο STEPS (Stated Policies Scenario), οι πωλήσεις EV διπλασιάζονται έως το 2030 και ξεπερνούν το 50% το 2035.
Το CPS συνεπάγεται πιο αργή ανάπτυξη αιολικής και ηλιακής ενέργειας, αλλά ενίσχυση του φυσικού αερίου. Παράλληλα, η υψηλότερη ζήτηση «απορροφά ταχύτερα την υπερβάλλουσα προσφορά πετρελαίου και LNG», ανεβάζοντας την τιμή στα περίπου 90 δολάρια το βαρέλι το 2035. Για να καλυφθεί η ζήτηση, θα χρειαστούν 25 εκατ. βαρέλια νέων έργων ημερησίως, συμπεριλαμβανομένων προμηθειών από χώρες υπό κυρώσεις.
Η νέα πρόβλεψη δείχνει ότι η πορεία προς το “net zero” θα είναι πιο δύσβατη από το αναμενόμενο, με σοβαρές περιβαλλοντικές συνέπειες. Η άνοδος της θερμοκρασίας προβλέπεται να φθάσει σχεδόν στους 3°C έως το τέλος του αιώνα στο CPS, έναντι 2,5°C στο STEPS -επίπεδα που οι επιστήμονες θεωρούν καταστροφικά.
Ευθυγράμμιση με τον OPEC
Το σενάριο CPS βρίσκεται πιο κοντά στις εκτιμήσεις του OPEC, ο οποίος προβλέπει διαρκή αύξηση της ζήτησης έως το 2050. Ο γενικός γραμματέας του, Χαϊτάμ αλ-Γκαΐς, έχει κατηγορήσει επανειλημμένα την IEA για «αντιπετρελαϊκή ρητορική».
Ακόμη και στο πιο συγκρατημένο σενάριο της IEA, το STEPS, η κορύφωση της ζήτησης τοποθετείται γύρω στο 2030, αργότερα από την περσινή εκτίμηση, με μέση κατανάλωση 96,9 εκατ. βαρέλια ημερησίως το 2050, έναντι 93,1 εκατ. στην προηγούμενη ανάλυση.
Ο Μπιρόλ προειδοποιεί ότι, ανεξαρτήτως σεναρίου, ο κόσμος θα πρέπει να διαχειριστεί πολλαπλούς κινδύνους -από τις κυρώσεις στο πετρέλαιο και την αβεβαιότητα των ρωσικών προμηθειών φυσικού αερίου έως τις κυβερνοεπιθέσεις στα δίκτυα ηλεκτροδότησης.
«Η παγκόσμια ενεργειακή ασφάλεια αντιμετωπίζει ένα πρωτοφανές φάσμα απειλών, όπως ποτέ άλλοτε», υπογράμμισε ο Μπιρόλ.
