Στους κυπριακούς δρόμους συνεχίζουν να αλωνίζουν χιλιάδες οχήματα, τα λεγόμενα «γκρίζα αυτοκίνητα» – που δεν διαθέτουν Ευρωπαϊκή Έγκριση Τύπου και τα οποία εισάγονται από τρίτες χώρες μέσω εμπόρων και ιδιωτών στην Κύπρο, αντί διά της κανονικής οδού, δηλαδή μέσω των νόμιμων εισαγωγέων και διανομέων. Πρόκειται για μεταχειρισμένα οχήματα αμφιβόλου ποιότητας, τα οποία δεν είχαν ποτέ προορισμό χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο αριθμός των οποίων αυξάνεται συνεχώς, παρά τα σοβαρά ζητήματα ασφαλείας που προκύπτουν για ευνόητους λόγους, όπως αυτό με τους αερόσακους Takata και όλο το μπάχαλο που ακολούθησε.
Πρόκειται για ένα ζήτημα με πολλαπλές αρνητικές διαστάσεις, καθώς η Κύπρος είναι η μοναδική χώρα στην Ευρώπη που επιτρέπει την εγγραφή οχημάτων μη ευρωπαϊκών προδιαγραφών, με τρόπο που θεωρείται παράτυπος και παράνομος.
Ευρωπαϊκή νομοθεσία και καταστρατήγηση του συστήματος NIVA
Σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό κανονισμό, μόνο αυτοκίνητα ευρωπαϊκών προδιαγραφών μπορούν να εγγράφονται στην ΕΕ. Κάθε όχημα συνοδεύεται από ένα πιστοποιητικό συμμόρφωσης (COC), μοναδικό για το συγκεκριμένο αυτοκίνητο, το οποίο καταγράφει όλα τα τεχνικά στοιχεία του: εκπομπές ρύπων, βάρος, κατανάλωση καυσίμου κ.λπ.
Ωστόσο, στην Κύπρο μέσω της κατάχρησης του συστήματος National Individual Vehicle Approval (NIVA), δηλαδή της εθνικής επιμέρους έγκρισης οχήματος, η οποία προβλέπεται από τον σχετικό ευρωπαϊκό κανονισμό, έμποροι και ιδιώτες καταστρατηγούν το πλαίσιο και παρακάμπτουν τις ευρωπαϊκές διαδικασίες δοκιμών και ελέγχων WVTA, που έχουν θεσπιστεί για να διασφαλίζουν την ασφάλεια, τις εκπομπές και τις προδιαγραφές των οχημάτων.
- Διαβάστε επίσης: Α. Άννινος: Τα «γκρίζα αυτοκίνητα» και οι ανακλήσεις-Μας φορτώνουν εκκρεμότητα και ευθύνη που δεν μας αναλογεί
Έτσι, παραβιάζονται οι ασφαλιστικές δικλίδες που εφαρμόζονται πανευρωπαϊκά για την εποπτεία, τη συνεχή συμμόρφωση και τις ανακλήσεις οχημάτων, εκθέτοντας τους Κύπριους καταναλωτές σε σοβαρούς κινδύνους, μέσω των συγκεκριμένων αυτοκινήτων.
Έκαναν κανόνα την εξαίρεση, της επιμέρους έγκρισης οχήματος
Οι «γκρίζες» εισαγωγές γίνονται μέσω της λεγόμενης επιμέρους έγκρισης οχήματος – μιας εθνικής εξαίρεσης που προβλέπει ο ευρωπαϊκός κανονισμός. Ωστόσο, το σύστημα αυτό προορίζεται μόνο για εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως:
- μετανάστες που φέρνουν το δικό τους ιδιωτικό όχημα,
- κλασικά ή συλλεκτικά οχήματα,
- ή οχήματα προσαρμοσμένα για άτομα με αναπηρίες.
Στην Κύπρο η εξαίρεση αυτή έγινε μαζικό φαινόμενο, καθώς χρησιμοποιείται για μαζικές εισαγωγές οχημάτων εκτός ΕΕ με σκοπό την αποφυγή των αυστηρών ευρωπαϊκών προτύπων ασφάλειας και εκπομπών.
Η υπόλοιπη Ευρώπη και τα 20 χρόνια κατάχρησης
Σε χώρες όπως η Γερμανία και η Ολλανδία, το σύστημα NIVA εφαρμόζεται αυστηρά, με πλήρη λίστα τεχνικών και περιβαλλοντικών απαιτήσεων που πρέπει να πληρούν τα εισαγόμενα οχήματα πριν τους επιτραπεί η κυκλοφορία.
Στην Κύπρο, αντίθετα, δεν υπάρχει αντίστοιχος μηχανισμός ελέγχου, με αποτέλεσμα να εγκρίνονται οχήματα που δεν πληρούν τα πρότυπα της ΕΕ.
Η Κύπρος καταχράται το μέτρο εδώ και 25 χρόνια και είναι ενδεικτικό ότι, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, μόνο από τον Ιανουάριο έως τον Σεπτέμβριο του 2025, τρεις ιαπωνικές μάρκες έχουν εγγράψει περισσότερα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα από όσα καινούργια την ίδια περίοδο.
Το φαινόμενο αυτό έχει δημιουργήσει μια τεράστια αγορά μεταχειρισμένων μη ευρωπαϊκών προδιαγραφών, η οποία καλύπτει πλέον το 55%–60% των ετήσιων πωλήσεων. Υπολογίζεται ότι σήμερα στην Κύπρο κυκλοφορούν περίπου 350.000 οχήματα από γκρίζες εισαγωγές, από τρίτες χώρες, οι οποίες δεν διαθέτουν Ευρωπαϊκή Έγκριση Τύπου.
Τα ακούν και από πάνω οι αντιπροσωπείες-Άθλιος ο στόλος της Κύπρου
Σύμφωνα με πληροφορίες του InBusinessNews, οι επίσημες αντιπροσωπείες διαθέτουν νομική γνωμάτευση που ξεκαθαρίζει πως ο κανονισμός δεν δικαιολογεί τη μαζική εισαγωγή μεταχειρισμένων μέσω του NIVA και ότι η επιμέρους έγκριση δεν προορίζεται για οχήματα μαζικής κυκλοφορίας, αλλά για εξαιρετικές περιπτώσεις.
Ως αποτέλεσμα, η κυπριακή αγορά έχει πλημμυρίσει από αυτοκίνητα που προορίζονταν για την εσωτερική αγορά τρίτης χώρας, με διαφορετικές προδιαγραφές και χωρίς τις υποχρεώσεις που επιβάλλει η ΕΕ, κάτι που φέρνει και προβλήματα στις ανακλήσεις. Υπογραμμίζεται ότι πέραν των ανακλήσεων για τους αερόσακους Takata, είναι πολλές οι ειδοποιήσεις για τα εν λόγω αυτοκίνητα που δεν φτάνουν ποτέ στους ιδιοκτήτες τους, αφού τα οχήματα τους είναι εκτός συστήματος.
Ως συνέπεια, οι καταναλωτές στρέφονται συχνά εναντίον των αντιπροσωπειών, κατηγορώντας τις για θέματα που δεν ευθύνονται οι ίδιες, αφού οι έμποροι που εισάγουν μεταχειρισμένα, εκ των πραγμάτων, δεν μπορούν να υλοποιούν τις υποχρεώσεις τους για τα αυτοκίνητα που φέρνουν στη χώρα.
Για παράδειγμα, σε υπόθεση που αφορά τους αερόσακους Takata, μία μόνο κυπριακή αντιπροσωπεία κλήθηκε να διαχειριστεί 25.000 οχήματα που δεν είχε καν εισαγάγει η ίδια, μέσα σε έξι μήνες.
«Ο κόσμος οδηγεί χωρίς ελαστικά, χωρίς φρένα, χωρίς καμιά συντήρηση», μας ειπώθηκε χαρακτηριστικά από γνώστες της αγοράς, οι οποίοι χαρακτηρίζουν την κατάσταση του κυπριακού στόλου ως τραγική.
Εδώ και δεκαετίες, οι εκάστοτε κυβερνήσεις άφησαν το φαινόμενο να διογκωθεί ανεξέλεγκτα και εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, η κατάχρηση του συστήματος NIVA θα συνεχιστεί, θέτοντας σε κίνδυνο την ασφάλεια των πολιτών και την αξιοπιστία της αγοράς αυτοκινήτου στην Κύπρο.
Τα κλεμμένα αυτοκίνητα που φτάνουν από το Ηνωμένο Βασίλειο
Όπως γράψαμε και πιο πάνω, το φαινόμενο με τα «γκρίζα αυτοκίνητα» έχει διάφορες –αρνητικές- διαστάσεις. Μία από αυτές αποκαλύφθηκε πρόσφατα, μέσα έρευνα της Thatcham Research, σε συνεργασία με την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών για το Έγκλημα Οχημάτων (NaVCIS) της Βρετανίας, η οποία περιλαμβάνει την Κύπρο ανάμεσα στις πέντε κορυφαίες χώρες προορισμού κλεμμένων οχημάτων από το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ειδικότερα, για την περίοδο 2021–2024 η Κύπρος κατατάσσεται 3η στη σχετική λίστα, με ποσοστό 6,7%, πίσω μόνο από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (38,5%) και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (20,1%).
Δείτε το σχετικό βίντεο
