Σε διαβούλευση με τις αρμόδιες αρχές και υπηρεσίες του κράτους, για προώθηση και υλοποίηση της δεύτερης φάσης του Κεντρικού Συστήματος Μητρώου Κρατικών Ενισχύσεων και Ενισχύσεων Ήσσονος Σημασίας, βρίσκεται το Γραφείο της Εφόρου Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων, Στέλλας Μιχαηλίδου.
Όπως χαρακτηριστικά τονίζει σε συνέντευξή της στο InBusinessNews η κ. Μιχαηλίδου, με την εφαρμογή του αυτοματοποιημένου κεντρικού συστήματος έχει επιτευχθεί σημαντική μείωση κοστών λόγω της απλοποίησης των διαδικασιών, επιταχύνθηκε η ορθότητα και η ασφάλεια των δεδομένων των δικαιούχων, λαμβάνονται άμεσα στοιχεία και διασφαλίζεται η τήρηση των κανονισμών ήσσονος σημασίας για τα μέγιστα επιτρεπόμενα ποσά.
Σύμφωνα επίσης με την Έφορο, το Γραφείο της εξετάζει συνεχώς τρόπους αναβάθμισης της συνεργασίας του με τις αρμόδιες αρχές και διατηρεί στενές επαφές με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να μεταφέρει στις αρμόδιες αρχές την γνώση και όλες τις τελευταίες εξελίξεις, σημειώνοντας πως απώτερος στόχος είναι ο εκσυγχρονισμός μέσα από την καλλιέργεια κουλτούρας κρατικών ενισχύσεων.
Στη συνέντευξή της, η κ. Μιχαηλίδου αναφέρεται λεπτομερώς στον ρόλο και τις αρμοδιότητες του Γραφείου της, καθώς και πώς αυτό εμπλέκεται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ενώ αναδεικνύει και τις κυριότερες εισηγήσεις και παρατηρήσεις της οι οποίες περιλαμβάνονται στις κατά καιρούς εκθέσεις που υποβάλλει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Επιπρόσθετα, σχολιάζει και τα μέτρα που ανακοίνωσε η Κυβέρνηση για αντιμετώπιση των συνεπειών μετά την πυρκαγιά στην ορεινή Λεμεσό και κατά πόσον αυτά συμβαδίζουν με το πλαίσιο για κρατικές ενισχύσεις.
Ο ρόλος και οι αρμοδιότητες
Ποιος είναι ο ρόλος του Γραφείου Εφόρου Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων και πώς αυτός o ρόλος συνδέεται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή;
Ιστορικά να αναφέρω ότι ο θεσμός του Γραφείου Εφόρου Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων καθιερώθηκε ως ανεξάρτητη αρχή με βάση τους «περί Ελέγχου των Κρατικών Ενισχύσεων Νόμους 2001-2009», με τροποποίηση το 2020, εγκαθιδρύοντας ένα σύστημα ελέγχου και αξιολόγησης, τo οποίο διασφαλίζει, κατά το δυνατόν, την τήρηση της κοινοτικής νομοθεσίας από τις κυπριακές αρμόδιες αρχές κατά την χορήγηση ενισχύσεων σε φυσικά η νομικά πρόσωπα που ασκούν οικονομική δραστηριότητα.
Αυτή η νομοθεσία αφορά πολλούς τομείς της οικονομίας είναι λεπτομερής και ιδιαίτερα πολύπλοκη και θεσπίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Αποτελείται από ένα πλαίσιο Κανόνων που θέτουν όρους και προϋποθέσεις για τη χορήγηση κρατικών ενισχύσεων σε επιχειρήσεις, στο πλαίσιο της γενικότερης πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εξασφάλιση και διατήρηση συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού για να μην παραχωρούνται παράνομες αλλά συμβατές κρατικές ενισχύσεις.
Είναι ουσιώδες να αναφερθεί ότι η πολιτική του ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) βασίζεται στην αρχή της οικονομίας, της ανοιχτής αγοράς με συνθήκες ελεύθερου ανταγωνισμού, που σκοπό έχει την αποτελεσματικότερη και ομαλότερη λειτουργία των αγορών και την εξασφάλιση ισότιμων και δίκαιων όρων ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ε.Ε. προς όφελος των καταναλωτών και της ευρωπαϊκής οικονομίας στο σύνολο.
Βάσει της σχετικής νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το Γραφείο μας αξιολογεί και εγκρίνει μέτρα κρατικών ενισχύσεων που υποβάλλονται από τις αρμόδιες αρχές, γνωμοδοτεί για τη συμβατότητά τους, εκδίδει αιτιολογημένες αποφάσεις, κοινοποιεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέτρα για περαιτέρω νομική ασφάλεια και παρέχει στοιχεία για καταγγελίες που κατά διαστήματα προκύπτουν.
Επίσης, υποβάλλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή οποιαδήποτε στοιχεία ζητούνται σε σχέση με τις κρατικές ενισχύσεις και τη διαφάνεια αυτών και συγκεντρώνει και επεξεργάζεται όλες τις σχετικές πληροφορίες που λαμβάνει από τις Αρμόδιες Αρχές για στατιστικούς σκοπούς.
Το Γραφείο μας, ακόμη, αντιπροσωπεύει την Δημοκρατία στις συμβουλευτικές επιτροπές για τη διενέργεια διαβουλεύσεων για θέματα κρατικών ενισχύσεων και εκπροσωπεί την Κύπρο σε οποιοδήποτε άλλο σώμα, ομάδα εργασίας, συνέδριο που λαμβάνει χώρα στη Κύπρο ή στο εξωτερικό σχετικό με τις κρατικές ενισχύσεις.
Συμμετέχει, επίσης, στις Κοινοβουλευτικές Επιτροπές της Βουλής των Αντιπροσώπων και συστηματικά εκπαιδεύει και ενημερώνει όλες τις αρμόδιες αρχές και τους εμπλεκόμενους φορείς για θέματα κρατικών ενισχύσεων.
Ποιες είναι οι αρμοδιότητες του Γραφείου σε σχέση με άλλες αρμόδιες αρχές-υπουργεία;
Είναι προτεραιότητα του Γραφείου η άριστη και εποικοδομητική συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές με στόχο την εξεύρεση λύσεων στο πλαίσιο των ισχυόντων κοινοτικών Κανονισμών για να παραχωρούνται συμβατές κρατικές ενισχύσεις.
Στόχος είναι ο εκσυγχρονισμός μέσα από την καλλιέργεια κουλτούρας κρατικών ενισχύσεων.
Ο ρόλος μας σε πρώτο στάδιο και πριν καταρτιστεί το τελικό μέτρο είναι συμβουλευτικός και καθοδηγητικός και σε μεταγενέστερο στάδιο και όταν το μέτρο είναι στη τελική του μορφή διενεργείται ο τελικός έλεγχος/έγκριση από το Γραφείο μας για υποβολή του μέτρου από την αρμόδια αρχή στο Υπουργικό Συμβούλιο.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου, κάθε αρμόδια αρχή έχει υποχρέωση να κοινοποιεί κάθε μέτρο κρατικής ενίσχυσης στο γραφείο για έγκριση, γνωμοδότηση ή ανάλογα με την περίπτωση και όπου απαιτείται θα πρέπει να κοινοποιείται το μέτρο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Αυστηρά ομιλούντες, κανένα μέτρο κρατικής ενίσχυσης δεν επιτρέπεται να τεθεί σε ισχύ στη Δημοκρατία χωρίς προηγουμένως να έχει εκδοθεί για αυτό εγκριτική απόφαση.
Η συνεχής εκπαίδευση και ενημέρωση των λειτουργών των αρμοδίων αρχών με κατ’ ιδίαν συναντήσεις, παρουσιάσεις, εγκυκλίους και ανακοινώσεις αποτελεί κύριο μέλημα μας, καθώς πρόκειται για ένα πολύ εξειδικευμένο τομέα με μεγάλη λεπτομέρεια και που εξελίσσεται και διευρύνεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια.
Επιπρόσθετα το Γραφείο μας διαχειρίζεται και παρακολουθεί την λειτουργία του Κεντρικού Συστήματος Μητρώου Κρατικών Ενισχύσεων και Ενισχύσεων Ήσσονος Σημασίας, το οποίο χρησιμοποιούν γύρω στους 300 χρήστες απ’ όλες τις αρμόδιες αρχές.
Η πρώτη φάση του Κεντρικού Μητρώου αφορά τις κρατικές ενισχύσεις ήσσονος σημασίας λειτουργεί από 1/1/2022 και χειρίζεται από όλες τις αρμόδιες αρχές με την καταχώρηση των κρατικών ενισχύσεων των δικαιούχων/ενιαίων επιχειρήσεων στο σύστημα.
Σε αυτό το στάδιο είμαστε σε διαβούλευση με τις αρμόδιες αρχές για υλοποίηση και της δεύτερης φάσης του Κεντρικού Μητρώου.
Με την εφαρμογή του αυτοματοποιημένου Κεντρικού Συστήματος από τις αρμόδιες αρχές έχει πρωτίστως επιτευχθεί σημαντική μείωση κοστών λόγω της απλοποίησης των διαδικασιών, επιτυγχάνεται η ορθότητα και η ασφάλεια των δεδομένων των δικαιούχων, λαμβάνονται άμεσα στοιχεία και διασφαλίζεται η τήρηση των κανονισμών ήσσονος σημασίας για τα μέγιστα επιτρεπόμενα ποσά.
Το Γραφείο μας εξετάζει συνεχώς τρόπους αναβάθμισης της συνεργασίας μας με τις αρμόδιες αρχές και διατηρεί στενές επαφές με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να μεταφέρει στις Αρμόδιες Αρχές την γνώση και όλες τις τελευταίες εξελίξεις.
Το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
Πώς εμπλέκεται το γραφείο σας στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας;
Η συμμετοχή του Γραφείου μας στην τεχνική επιτροπή του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας συνέβαλε στο να δοθεί έγκαιρη και σωστή καθοδήγηση σχετικά με το νομοθετικό πλαίσιο των κρατικών ενισχύσεων που έπρεπε οι Αρμόδιες Αρχές να υιοθετήσουν για τα σχέδια τους.
Κι επεξηγώντας αναφέρω ότι συμμετείχαμε από την αρχή σε όλες τις συναντήσεις των παρουσιάσεων και μας δόθηκε η ευκαιρία να ζητήσουμε διευκρινίσεις και να προτείνουμε λύσεις με αποτέλεσμα να μην χαθεί πολύτιμος χρόνος κάτι το οποίο ήταν σημαντικό για τήρηση των οροσήμων.
Η συμβολή μας φυσικά δεν περιορίστηκε στο αρχικό στάδιο αλλά και στη συνέχεια και σε όλα τα επόμενα στάδια μέχρι και το τελικό στάδιο.
Το Γραφείο σας έχει ρόλο κατά την Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα αναλάβει η χώρα μας το πρώτο εξάμηνο 2026;
Τα θέματα των κρατικών ενισχύσεων ολοένα και περισσότερο γίνονται αντικείμενο αυξημένων συζητήσεων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ολοένα και περισσότερο επιδιώκεται οι κανόνες αυτοί να γίνουν πιο απλοί και πιο ευέλικτοι για να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των αγορών.
Μέσα σε αυτό περιβάλλον, το Γραφείο μας συμμετέχει από 1/1/2025 στις ομάδες εργασίας για θέματα κρατικών ενισχύσεων της Πολωνίας και από 1/7/2025 της Δανίας που γίνονται στις Βρυξέλλες.
Αναμένεται δε, αρχές Δεκεμβρίου σε συντονισμό με όλα τα κράτη-μέλη και με το Συμβούλιο της Ευρώπης, να οριστεί και η ατζέντα των θεμάτων των κρατικών ενισχύσεων που θα συζητηθούν στις ομάδες εργασίας κατά την Προεδρία της χώρας μας που θα γίνουν στις Βρυξέλλες.
Αναμένεται στις 11 και 12 Νοεμβρίου στην Κύπρο, η επίσκεψη ψηλών αξιωματούχων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για συναντήσεις με υπουργεία και υφυπουργεία για να συζητηθούν θέματα κρατικών ενισχύσεων που θα αναδείξουν οι αρμόδιες αρχές και προς τούτο είμαστε στη διαδικασία των προετοιμασιών για να επιτευχθεί το μέγιστο όφελος για τη χώρα μας.
Ενημέρωση, ενέργεια, εκσυγχρονισμός
Ποιες είναι οι κυριότερες εισηγήσεις και παρατηρήσεις που εντοπίσατε και υποβάλλατε μέχρι σήμερα στις Εκθέσεις σας στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας;
Οι εν λόγω εισηγήσεις μας αφορούν ζητήματα του τρόπου στελέχωσης του Γραφείου μας και την ανάγκη για άμεση πλήρωση όλου του εγκεκριμένου οργανογράμματος για να επιτευχθεί το όραμα μας μέσα από την αποδοτικότερη και αναβαθμισμένη συνεργασία μας με τις αρμόδιες αρχές και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Επίσης σχετίζονται με ζητήματα όπως την αναγκαία εσωτερική οργάνωση των Αρμοδίων Αρχών για θέματα Κρατικών Ενισχύσεων για να αναπτυχθεί περαιτέρω η γνώση και η εξειδίκευση.
Στα πλαίσια του State Aid Μodernization επιδιώκουμε την προώθηση όλων των κανονισμών απαλλαγής κατά κατηγορία και με την εγκαθίδρυση από πλευράς του γραφείου μας της εκστρατείας 3Ε – Ενημερώνουμε, Ενεργούμε Εκσυγχρονιζόμαστε, υπό το φως και των νέων στόχων της Ε.Ε., που επιδιώκουν ταχεία προσαρμογή σε κρίσεις, χωρίς να διακυβεύεται η λειτουργία της ενιαίας αγοράς, όπως η ανακοίνωση της Επιτροπής για μια καθαρή βιομηχανική συμφωνία (Clean Industrial Deal), σκιαγραφεί την πορεία προς μια βιώσιμη, ανθεκτική και στρατηγικά αυτόνομη βιομηχανία στην Ευρώπη, συμπορευόμαστε με την κατεύθυνση που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιθυμεί να μας κατευθύνει σαν κράτος-μέλος και εισηγούμαστε τρόπους και μεθόδους για υιοθέτηση τους.
Απώτερος στόχος του Γραφείου είναι πάντοτε η δημιουργία μιας άμεσης και άριστης επικοινωνίας με την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, γεγονός φυσικά που διαφαίνεται ότι το πετυχαίνουμε αφού λάβαμε ήδη επαίνους για την άψογη εγκαθίδρυση και διαχείριση της πρώτης φάσης του Κεντρικού Συστήματος Μητρώου Κρατικών Ενισχύσεων και Ενισχύσεων Ήσσονος Σημασίας.
Τέλος οι εισηγήσεις μας αφορούν τον πρωταρχικό στόχο μας για τη διασφάλιση των συμφερόντων των ιδίων των επιχειρήσεων και ειδικότερα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, στόχος που ευθυγραμμίζεται με τις πρόσφατες ενωσιακές τροποποιήσεις των κοινοτικών κανονισμών.
Και αυτό το πετυχαίνουμε με παρουσιάσεις στο ΚΕΒΕ, στην ΟΕΒ, στον ΣΕΛΚ και σε άλλους Συνδέσμους και Οργανισμούς, αλλά και σε άλλες ανεξάρτητες αρχές.
Τα μέτρα για την πυρκαγιά στην Λεμεσό
Πώς αξιολογείτε τα μέτρα που ανακοίνωσε η Κυβέρνηση για αντιμετώπιση των συνεπειών μετά την πυρκαγιά στην ορεινή Λεμεσό; Συμβαδίζουν τα μέτρα με το πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις;
Επί του προκειμένου ζητήματος, σας αναφέρω ότι το Γραφείο μας ήταν σε συνεχή επικοινωνία από την πρώτη στιγμή με την Αρμόδια Αρχή.
Το Γραφείο μας εξέδωσε δύο αποφάσεις σε σχέση με μέτρα ενίσχυσης που μας κοινοποίησε η Αρμόδια Αρχή.
Ειδικότερα, η μια απόφαση μας, αφορούσε την έγκριση μας σε ότι αφορά επιδοτήσεις για αντιστάθμιση των ζημιών που προκλήθηκαν στη Γεωργική παραγωγή και στα μέσα παραγωγής από την πυρκαγιά συνολικού προϋπολογισμού €15,5 εκατομμυρίων και η άλλη απόφαση μας αφορούσε έγκρισή μας για στήριξη επενδυτικών ενισχύσεων για αποκατάσταση του αγροτικού περιβάλλοντος από την καταστροφή στις πληγείσες περιοχές συνολικού προϋπολογισμού €3 εκατ.
Και οι δύο αποφάσεις έχουν εγκριθεί βάση του Κοινοτικού Απαλλακτικού Κανονισμού της Γεωργίας αρ. 2022/2472 και έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του γραφείου μας.
