Την αναστολή εμπορικών προνομίων προς το Ισραήλ και κυρώσεις κατά ακραίων Yπουργών και βίαιων εποίκων, προτείνει την Τετάρτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ακολουθώντας την ανακοίνωση της Προέδρου Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην Κατάσταση της Ένωσης την περασμένη εβδομάδα.
Η Κομισιόν υπέβαλε σήμερα στο Συμβούλιο της ΕΕ πρόταση για μερική αναστολή των εμπορικών διατάξεων της Συμφωνίας Διασύνδεσης ΕΕ-Ισραήλ, καθώς και για επιβολή κυρώσεων κατά της Χαμάς, ακραίων Υπουργών της ισραηλινής Κυβέρνησης και βίαιων εποίκων, σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά μετά τη συνεδρίαση του Κολλεγίου των Επιτρόπων της Τετάρτης. Τα μέτρα που θα πρέπει να εγκριθούν από το Συμβούλιο, θα επιβάλουν δασμούς ύψους €5,8 δισ. σε εισαγωγές από το Ισραήλ, ενώ θα επιβάλουν σκληρές κυρώσεις κατά δύο ακραίων Υπουργών της Κυβέρνησης του Μπενιαμίν Νετανιάχου, τον Υπουργό Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ, αλλά και τον Υπουργό Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμοτρις.
Η απόφαση αναμένεται να τεθεί σε ισχύ 30 ημέρες μετά την επίσημη ενημέρωση του Ισραήλ, σύμφωνα με τις διαδικασίες που προβλέπονται από τη Συμφωνίας Διασύνδεσης ΕΕ-Ισραήλ.
«Θέλω να είμαι ξεκάθαρη, ο σκοπός δεν είναι να τιμωρήσουμε το Ισραήλ, ο σκοπός είναι να βελτιώσουμε την ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα, είπε η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ, Κάγια Κάλας, παρουσιάζοντας από κοινού τις αποφάσεις του Κολλεγίου με τον Επίτροπο για το Εμπόριο, Μάρος Σέφτσοβιτς.
Σύμφωνα με όσα προτείνει η Επιτροπή και επιβεβαίωσαν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι στους δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες, τα ισραηλινά προϊόντα θα χάσουν τα εμπορικά προνόμια και θα υπόκεινται σε τελωνειακούς δασμούς, όπως συμβαίνει με οποιαδήποτε άλλη τρίτη χώρα χωρίς συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την ΕΕ. Σύμφωνα με τα στοιχεία των Αξιωματούχων, αυτά αφορούν κατά κύριο λόγο αγροτικά προϊόντα, όπως φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς και χουρμάδες, τους οποίους το Ισραήλ εξάγει σε μεγάλες ποσότητες στην ΕΕ.
Το Ισραήλ είναι ο 31ος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ, με το 32% του συνολικού εμπορίου του (το οποίο οι Ευρωπαίοι Αξιωματούχοι προσδιόρισαν στα €15,9 δισ.) να πραγματοποιείται με την Ένωση. Το 2024, το διμερές εμπόριο αγαθών ανέρχεται σε 42,6 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ το εμπόριο υπηρεσιών ξεπέρασε τα 25,6 δισεκατομμύρια ευρώ το 2023.
Παράλληλα, η Επιτροπή προτείνει κυρώσεις που περιλαμβάνουν το πάγωμα περιουσιακών στοιχείων και απαγόρευση εισόδου στην ΕΕ, κατά 9 ακραίων Υπουργών και βίαιων εποίκων (στο πλαίσιο του Κανονισμού Παγκόσμιων Κυρώσεων για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα). Προτείνεται επίσης η επέκταση των κυρώσεων κατά 10 μελών της πολιτικής ηγεσίας της Χαμάς, με βάση νέα κριτήρια.
Η Κομισιόν ανακοίνωσε επίσης ότι παγώνει τη διμερή χρηματοδότηση προς το Ισραήλ συνολικού ύψους €20 εκατ., με εξαίρεση την υποστήριξη προς την κοινωνία των πολιτών και το Μνημείο του Ολοκαυτώματος (Yad Vashem). Αυτό περιλαμβάνει την αναστολή μελλοντικών ετήσιων διαθέσεων (2025-2027), την παύση των εν εξελίξει προγραμμάτων συνεργασίας και των έργων που χρηματοδοτούνται μέσω του Περιφερειακού Μηχανισμού Συνεργασίας ΕΕ-Ισραήλ.
Η απόφαση έρχεται μετά από επανειλημμένες προειδοποιήσεις της ΕΕ για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της απόφασης του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων του περασμένου Ιουνίου, όπου στα συμπεράσματα καταγράφηκε πως το Ισραήλ παραβιάζει το Άρθρο 2 της Συμφωνίας Διασύνδεσης. Η Επιτροπή είχε ήδη αναστείλει τη συμμετοχή του Ισραήλ στο πρόγραμμα Horizon Europe τον Ιούλιο 2025.
Η απόφαση θα πρέπει να εγκριθεί από το Συμβούλιο Υπουργών, όπου η επικύρωση των κυρώσεων κατά προσώπων απαιτούν ομοφωνία, ενώ η αναστολή των εμπορικών προνομίων ενισχυμένη πλειοψηφία.
