Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Φρανσουά Μπαϊρού αναμένεται να καταρρεύσει τη Δευτέρα, θύμα της προσπάθειάς του να μειώσει το τεράστιο χρέος της Γαλλίας.
Ο Μπαϊρού θα αντιμετωπίσει πρόταση δυσπιστίας στην Εθνοσυνέλευση, την οποία ο ίδιος προκάλεσε ώστε να πιέσει τους βουλευτές να στηρίξουν τις προτάσεις του για τον προϋπολογισμό.
Όπως είπε το Σαββατοκύριακο, η διαδικασία ήταν απαραίτητη ως μια «διευκρίνιση».
Ωστόσο, το σχέδιο φαίνεται να γύρισε μπούμερανγκ, καθώς τα κόμματα της αντιπολίτευσης κινητοποιούνται εναντίον της κυβέρνησης μειοψηφίας.
«Υπάρχουν στιγμές που χρειαζόμαστε ένα γερό σοκ», δήλωσε ο ίδιος στο France 5. «Δεν έχει υπάρξει ποτέ μια κατάσταση τόσο ξεκάθαρη όσο αυτή».
Γιατί ο Μπαϊρού ζήτησε ψήφο εμπιστοσύνης;
Ο Γάλλος πρωθυπουργός έκανε αυτή την κίνηση προκειμένου να συγκεντρώσει στήριξη για το σχέδιό του να περιορίσει το έλλειμμα του 2026 στο 4,6% του ΑΕΠ, από 5,4% που αναμένεται φέτος. Το σχέδιο προβλέπει περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων ύψους 44 δισ. ευρώ.
Μεταξύ άλλων, έριξε στο τραπέζι και μια ακραία πρόταση για κατάργηση δύο δημόσιων αργιών, ώστε να μειωθούν τα κόστη στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης.
Το έλλειμμα της Γαλλίας είναι το μεγαλύτερο στην ευρωζώνη. Το χρέος αυξάνεται κατά 5.000 ευρώ το δευτερόλεπτο, ενώ το κόστος εξυπηρέτησής του αναμένεται να φτάσει τα 75 δισ. ευρώ το 2026, σύμφωνα με την κυβέρνηση.
Τι θα γίνει αν πέσει η κυβέρνηση;
Εάν ο Μπαϊρού χάσει, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει δύο επιλογές: να ορίσει νέο πρωθυπουργό ή να διαλύσει τη Βουλή και να προκηρύξει εκλογές, κάτι που οι συνεργάτες του ξεκαθαρίζουν ότι δεν σχεδιάζει.
Ο Μακρόν έχει επίσης απορρίψει το ενδεχόμενο παραίτησης, όπως ζητούν ορισμένα κόμματα/
Η ανάδειξη νέου πρωθυπουργού δεν λύνει το βασικό πρόβλημα: πώς θα περάσει ένας αντιδημοφιλής προϋπολογισμός, ο οποίος οδήγησε στην πτώση του προκατόχου του, Μισέλ Μπαρνιέ, μόλις πέρυσι.
Η συγκυρία αναδεικνύει την επιστροφή των γαλλικών δημοσιονομικών ανησυχιών στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των επενδυτών, τη στιγμή που χώρες όπως η Ιταλία δείχνουν σχετική πρόοδο στη μείωση των ελλειμμάτων.
Πώς αντιδρούν οι αγορές;
Από τότε που ο Μακρόν αιφνιδίασε με πρόωρες εκλογές τον Ιούνιο 2024, δημιουργώντας το σημερινό αδιέξοδο, ο δείκτης CAC 40 έχει χάσει 4,1%, την ώρα που ο Stoxx Europe 600 έχει κερδίσει 4,9% και ο γερμανικός DAX σχεδόν 24%.
Η πτώση της κυβέρνησης Μπαϊρού θα ενισχύσει την πολιτική αβεβαιότητα και θα επιτείνει τις αμφιβολίες για το αν οποιαδήποτε κυβέρνηση μπορεί να περιορίσει το μεγαλύτερο έλλειμμα της ευρωζώνης.
Ωστόσο, οι αγορές ηρέμησαν προς το τέλος της περασμένης εβδομάδας, καθώς έγινε γνωστό ότι ο Μακρόν θα προσπαθήσει να αποφύγει νέες εκλογές.
Το spread μεταξύ γαλλικών και γερμανικών 10ετών ομολόγων -δείκτης κινδύνου- υποχώρησε ελαφρώς στις 78 μονάδες βάσης, από 70 πριν την ανακοίνωση της ψήφου εμπιστοσύνης.
Γιατί είναι τόσο δύσκολη η πολιτική εξίσωση;
Ο Μπαϊρού υπολόγιζε ότι, όπως στον προϋπολογισμό του 2025, θα έπειθε μετριοπαθείς αριστερούς βουλευτές να τον στηρίξουν. Όταν όμως έγινε σαφές ότι το σχέδιο για το 2026 θα συναντούσε σκληρή αντίσταση, επέλεξε την πρόταση εμπιστοσύνης -και ακολούθησε άμεσο ξεπούλημα γαλλικών assets.
Τα τρία μεγαλύτερα κόμματα της αντιπολίτευσης -ο ακροδεξιός Εθνικός Συναγερμός, η Ανυπότακτη Γαλλία και οι Σοσιαλιστές- δεσμεύτηκαν να τον καταψηφίσουν.
Η αποτυχία μιας ακόμη κυβέρνησης, μετά την τρικυμιώδη θητεία του Μπαρνιέ που διήρκεσε μόλις 90 ημέρες, θα αναδείξει τη δύσκολη θέση του Μακρόν από τη στιγμή που διέλυσε τη Βουλή και προκήρυξε εκλογές πέρυσι.
Το αποτέλεσμα ήταν μια Εθνοσυνέλευση κατακερματισμένη σε τρεις αντίπαλες παρατάξεις.
Τι ακολουθεί;
Ο Μακρόν μέχρι στιγμής αποφεύγει να μιλήσει δημόσια για το τι θα πράξει αν ο Μπαϊρού ηττηθεί.
Πηγές πάντως αναφέρουν ότι θα επιδιώξει συμφωνία μεταξύ κομμάτων για την ανάδειξη νέου πρωθυπουργού, κάτι που πρέπει να γίνει άμεσα, πριν από την πανεθνική απεργία της 18ης Σεπτεμβρίου κατά του προϋπολογισμού του 2026.
Μια πρώτη κινητοποίηση έχει προγραμματιστεί ήδη για τις 10 Σεπτεμβρίου.
Το Σύνταγμα δεν θέτει χρονικό όριο στον πρόεδρο για τον διορισμό νέου πρωθυπουργού. Μετά τις εκλογές του 2024, χρειάστηκαν δύο μήνες για να διοριστεί ο Μπαρνιέ και πάνω από μία εβδομάδα για να οριστεί ο Μπαϊρού.
Ο νέος πρωθυπουργός θα πρέπει κατόπιν να προτείνει υπουργικό συμβούλιο, το οποίο εγκρίνει ο Μακρόν.
Η επιλογή δεν είναι εύκολη. Ο ιδανικός υποψήφιος, σύμφωνα με ανθρώπους κοντά στο Ελιζέ, θα πρέπει να συσπειρώνει το κεντρώο μπλοκ και να οικοδομήσει γέφυρες με τους Σοσιαλιστές, ώστε να μπορεί να περνά νομοσχέδια.
Η διάλυση της Βουλής παραμένει επίσης μια επιλογή, αλλά νέες εκλογές θα μπορούσαν να αποδυναμώσουν περαιτέρω τον Μακρόν -όπως συνέβη και μετά την περσινή πρόωρη αναμέτρηση.
