Η έναρξη της Ανταγωνιστικής Αγοράς Ηλεκτρισμού αποτελεί χωρίς αμφιβολία μια πολύ σημαντική στιγμή για την ενεργειακή πολιτική της Κύπρου.
Όμως, όσο πλησιάζει η 1η Οκτωβρίου, όλο και πιο έντονα προβάλλει ένα ζήτημα που υπονομεύει την αξιοπιστία του εγχειρήματος: Οι δηλώσεις και οι ενέργειες του Υπουργού Ενέργειας Γιώργου Παπαναστασίου σε σχέση με την αποθήκευση ενέργειας από ΑΠΕ.
Ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς (ΔΣΜΚ), με βάση ευρωπαϊκή παρέκκλιση, πήρε το πράσινο φως για να εγκαταστήσει και να λειτουργήσει κεντρικό σύστημα αποθήκευσης για σκοπούς σταθερότητας και εξισορρόπησης συχνότητας του δικτύου.
Αυτή ήταν τουλάχιστον η αιτιολογία που παρουσιάστηκε ενώπιον των ευρωπαϊκών θεσμών. Όμως, στην Κύπρο, ο ίδιος ο Υπουργός, ο οποίος άλλωστε μας έχει συνηθίσει σε αντιφατικές παρεμβάσεις, δηλώνει δημόσια πως η αποθηκευμένη ενέργεια θα διοχετεύεται καθημερινά στο μείγμα παραγωγής, για να μειωθούν όπως ισχυρίζεται, οι περικοπές από ΑΠΕ.
Ποιο από τα δύο ισχύει τελικά; Η παρέκκλιση χορηγήθηκε για λόγους ευστάθειας ή για καθημερινή φόρτιση ενέργειας από περικοπές ΑΠΕ και αποφόρτισή της στο μείγμα παραγωγής;
Μια χρήση που εγείρει σοβαρά ερωτήματα ως προς τη συμβατότητά της με το πνεύμα και τον σκοπό της παρέκκλισης. Και αν όντως προορίζεται για καθημερινή χρήση στην ηλεκτροπαραγωγή, γιατί τότε παρουσιάστηκε διαφορετικά προς την ΕΕ;
Η πραγματικότητα είναι απλή αλλά και πολύ σοβαρή. Αν υλοποιηθεί το σχέδιο για αποθήκευση ενέργειας σε υποσταθμούς της ΑΗΚ και αυτή η ενέργεια χρησιμοποιείται με τρόπο που υπερβαίνει τον τεχνικό σκοπό για τον οποίο εγκρίθηκε η παρέκκλιση, τότε η Κυπριακή Δημοκρατία θα έχει παραπλανήσει ευρωπαϊκούς θεσμούς και θα λειτουργεί εκτός νομικού πλαισίου.
Η ευρωπαϊκή οδηγία που ρυθμίζει την αποθήκευση ενέργειας απαγορεύει ρητά τη συμμετοχή του Διαχειριστή σε εμπορικές δραστηριότητες. Δεν είναι δυνατόν ο ίδιος φορέας να είναι και διαχειριστής της αγοράς και να συμμετέχει σε αυτή.
Η σύγκρουση ρόλων είναι κάτι περισσότερο από εμφανής. Ο ΔΣΜΚ θα εκδίδει όρους σύνδεσης για έργα αποθήκευσης ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων και των δικών του έργων θα είναι ταυτόχρονα ο Λειτουργός της Αγοράς Ηλεκτρισμού και παράλληλα θα δραστηριοποιείται άμεσα στην ίδια την Αγορά μέσω της ιδιοκτησίας και λειτουργίας συστημάτων αποθήκευσης.
Πώς διασφαλίζεται έτσι η διαφάνεια και η αμεροληψία; Πώς θα εμπιστευτεί ένας ιδιώτης επενδυτής ότι έχει ίση πρόσβαση και αντιμετώπιση;
Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι όλα αυτά έγιναν με διαδικασίες που γεννούν ερωτήματα. Η παρέκκλιση ζητήθηκε και παρουσιάστηκε πρώτα στο Συμβούλιο Υπουργών της ΕΕ χωρίς προηγούμενη τεκμηρίωση προς τη ΡΑΕΚ, την αρμόδια εθνική αρχή.
Μέχρι σήμερα, δεν έχει δοθεί επίσημη απάντηση για το ποια μελέτη στηρίζει αυτή την απόφαση και ποιοι ήταν οι εμπειρογνώμονες που τη συνέταξαν.
Σαν να μην έφτανε αυτό, η εθνική νομοθεσία τροποποιήθηκε ώστε να επιτρέπεται στον ΔΣΜΚ να εγκαθιστά και να διαχειρίζεται αποθήκευση χωρίς ανοικτές και διαφανείς διαδικασίες, όσο η Κύπρος δεν είναι διασυνδεδεμένη με άλλα ευρωπαϊκά δίκτυα. Δηλαδή για άγνωστο χρονικό διάστημα.
Είναι ξεκάθαρο πως η ρητορική του Υπουργού Ενέργειας δεν ευθυγραμμίζεται με τις δεσμεύσεις του κράτους. Οι επαναλαμβανόμενες δηλώσεις του δημιουργούν σύγχυση και υπονομεύουν την αξιοπιστία της χώρας μας τόσο εντός όσο και εκτός συνόρων.
Αντί ο αρμόδιος Υπουργός να δίνει τόνο συνέπειας και διαφάνειας στην πιο κρίσιμη φάση για την αγορά ηλεκτρισμού, εκπέμπει για ακόμη μια φορά μηνύματα που δημιουργούν αβεβαιότητα.
Η αποθήκευση ενέργειας είναι ένα αναγκαίο εργαλείο για τη σταθερότητα του συστήματος και την ενίσχυση της διείσδυσης των ΑΠΕ. Αλλά δεν μπορεί να χρησιμοποιείται για να εξυπηρετήσει σκοπούς που ξεφεύγουν από το ρυθμιστικό πλαίσιο. Ούτε μπορεί να λειτουργεί σε καθεστώς αδιαφάνειας και χωρίς λογοδοσία.
Η αγορά ενέργειας χρειάζεται κανόνες, αξιοπιστία και σταθερότητα. Όχι πρόχειρες αποφάσεις και επικοινωνιακά παιχνίδια.
Ο Υπουργός Ενέργειας οφείλει αν μη τι άλλο να ξεκαθαρίσει τη θέση του. Και κυρίως, να σεβαστεί τις δεσμεύσεις της χώρας της οποίας είναι Υπουργός!
