Ανδρέας Πουλλικκάς: Ο συνδυασμός που βύθισε στο σκοτάδι την Ιβηρική χερσόνησο-Τι προκάλεσε το black out

Η πρόσφατη διακοπή ρεύματος στην Ιβηρική χερσόνησο φαίνεται να οφείλεται σε συνδυασμό του σπάνιου φαινομένου των επαγόμενων ατμοσφαιρικών δονήσεων (λόγω ακραίων ατμοσφαιρικών μεταβολών), της υψηλής παραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και της χαμηλής αδράνειας του ηλεκτρικού συστήματος, δηλώνει στο ΚΥΠΕ, με κάθε επιφύλαξη και εν αναμονή του επίσημου πορίσματος,  ο τέως Πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) και νυν Καθηγητής Ενεργειακών Συστημάτων στο Frederick University Ανδρέας Πουλλικκάς.

«Μέχρι να ολοκληρωθεί η έρευνα για τα αίτια του σοβαρού αυτού συμβάντος και αποφυγή παρόμοιων καταστάσεων στο μέλλον, λόγω της αυξανόμενης παραγωγής ηλεκτρισμού από ΑΠΕ, απαιτείται η ενίσχυση όλων των ηλεκτρικών διασυνδέσεων σε επίπεδο ΕΕ, η χρήση συστημάτων αποθήκευσης και η εφαρμογή μετατροπέων διαμόρφωσης δικτύου (grid-forming inverters) που παρέχουν λειτουργίες όπως η αδράνεια (inertia) και η υποστήριξη συχνότητας  - λειτουργίας που παραδοσιακά προσφέρουν οι ηλεκτρογεννήτριες», τονίζει ο κ. Πουλλικκάς.

Συγκεκριμένα, κληθείς από το ΚΥΠΕ να σχολιάσει την εκτεταμένη διακοπή της τροφοδοσίας ηλεκτρισμού στην Ισπανία και Πορτογαλία, ο πρώην Πρόεδρος της ΡΑΕΚ, αφού σημείωσε ότι «κανείς δεν ξέρει ακόμα τι έχει συμβεί», είπε ότι «όλα τα στοιχεία και οι πρώτες αναλύσεις, με κάθε επιφύλαξη αναμένοντας το επίσημο πόρισμα, δείχνουν ότι το συμβάν που συντάραξε τα ηλεκτρικά συστήματα της Ευρώπης (Ισπανία και Πορτογαλία) πιθανόν να οφείλεται σε αλυσίδα τεχνικών αστοχιών του ηλεκτρικού δικτύου της Ιβηρικής χερσονήσου».

Επικαλούμενος τις μέχρι τώρα πληροφορίες, ο κ. Πουλλικκάς είπε ότι η διακοπή ηλεκτρισμού στην Ισπανία και Πορτογαλία ενδέχεται να οφείλεται σε κυβερνοεπίθεση (η οποία φαίνεται να έχει αποκλειστεί), ή (β) σε κάποιο σπάνιο, σύνθετο φαινόμενο που σχετίζεται με ακραίες ατμοσφαιρικές μεταβολές, όπως οι επαγόμενες ατμοσφαιρικές δονήσεις (induced atmospheric vibrations), ή (γ) στην υπερβολική παραγωγή από ΑΠΕ.

Είπε ακόμη ότι ενδέχεται επίσης να οφείλεται σε συνδυασμό του (β) και (γ) καθώς «οι εκτιμήσεις ειδικών συγκλίνουν ότι η επίδραση των καιρικών συνθηκών στις υποδομές ηλεκτρισμού - που μένει να διευκρινιστεί - σε συνδυασμό με την υπερπαραγωγή από ΑΠΕ έπαιξαν ρόλο και οδήγησαν σε αλυσιδωτές αντιδράσεις στο ηλεκτρικό σύστημα και τελικά στην κατάρρευσή του».

Μειώνεται η αδράνεια συστήματος από αύξηση διείσδυσης ΑΠΕ

Ο πρώην Πρόεδρος της ΡΑΕΚ εξήγησε ότι η επίδραση των ταλαντώσεων από τις επαγόμενες ατμοσφαιρικές δονήσεις εντείνεται στα σύγχρονα ηλεκτρικά δίκτυα, όπου η αδράνεια του ηλεκτρικού συστήματος μειώνεται λόγω της αυξανόμενης διείσδυσης ΑΠΕ που βασίζονται σε μετατροπείς.

«Η μετάβαση σε ΑΠΕ, ιδιαίτερα αιολικά και φωτοβολταϊκά, έχει εισαγάγει νέες προκλήσεις στη διατήρηση της αδράνειας του ηλεκτρικού συστήματος», πρόσθεσε.

Ο κ. Πουλλικκάς είπε ακόμη στο ΚΥΠΕ ότι σε αντίθεση με τις συμβατικές ηλεκτρογεννήτριες όπου περιστρέφονται με την ίδια ταχύτητα που αντιστοιχεί στη συχνότητα του συστήματος και προσφέρουν αδράνεια, οι περισσότερες ΑΠΕ συνδέονται μέσω μετατροπέων και δεν προσφέρουν εγγενώς αδράνεια.

«Ως αποτέλεσμα, η συνολική αδράνεια των συστημάτων μειώνεται, καθιστώντας τα πιο ευάλωτα σε ταχείες και μεγάλες διακυμάνσεις της συχνότητας», πρόσθεσε.

Η έλλειψη αδράνειας, σύμφωνα με τον πρώην Πρόεδρο της ΡΑΕΚ, «σημαίνει ότι οι αποκλίσεις συχνότητας διαδίδονται ταχύτερα και με μεγαλύτερο πλάτος, αυξάνοντας τον κίνδυνο απώλειας συγχρονισμού και αλυσιδωτών διακοπών».

Πρόσθεσε ότι αυτή η ευπάθεια είναι «ιδιαίτερα έντονη σε περιόδους υψηλής παραγωγής από ΑΠΕ, όπως στην περίπτωση της Ιβηρικής χερσονήσου, και σε περιοχές με αδύναμες ηλεκτρικές διασυνδέσεις, η Ισπανία με τη Γαλλία, όπου η Ιβηρική χερσόνησος παραμένει ως ενεργειακό νησί, σχεδόν απομονωμένη από την υπόλοιπη Ευρώπη».