Ιστορική στασιμότητα για τη γερμανική οικονομία-Οι δασμοί Τραμπ, η Κίνα και η κρίση του «Made in Germany»

Τις δυσοίωνες εκτιμήσεις των διεθνών αναλυτών για την συνεχιζόμενη προβληματική πορεία της γερμανικής οικονομίας ήρθε να επιβεβαιώσει επισήμως το Βερολίνο. Γεγονός που προφανώς θα συνεχίσει να λειτουργεί σαν «βαρίδι» και για την ευρωπαϊκή οικονομία ευρύτερα.

Συγκεκριμένα, η γερμανική κυβέρνηση προχώρησε σε σημαντική επί τα χείρω αναθεώρηση των προβλέψεών της για την πορεία της ατμομηχανής της Ευρώπης, εκτιμώντας πλέον μηδενική ανάπτυξη για το 2025, σε αντίθεση με την προηγούμενη πρόβλεψη για έστω και χαμηλή αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,3%.

Το νέο αυτό δεδομένο αντανακλά τη βαθύτερη μεταπολεμική κρίση που διέρχεται η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, δεδομένου πως έχουν ήδη προηγηθεί δύο καθοδικά χρόνια, με συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 0,2% το 2024 και κατά 0,3% το 2023.

Ουσιαστικά είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της Γερμανίας, που συμπληρώνει τρία χρόνια οικονομικής στασιμότητας.

Οι οικονομολόγοι αποδίδουν τις δυσοίωνες προβλέψεις στις γεωπολιτικές εντάσεις που προκαλεί η αστάθεια της αμερικανικής δασμολογικής πολιτικής, αλλά και στη μείωση της ανταγωνιστικότητας σε αγορές-κλειδιά όπως η Κίνα, όπου η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία χάνει συνεχώς έδαφος έναντι των Κινέζων κατασκευαστών ηλεκτρικών οχημάτων.

Ειδικά οι πρόσφατοι ανταποδοτικοί δασμοί ύψους 20% που ανακοίνωσε ο Τραμπ για την Ευρωπαϊκή Ένωση, αν και προσωρινά μειώθηκαν σε ένα καθολικό ποσοστό 10% ενόψει διμερών διαπραγματεύσεων, προκαλούν έντονη ανησυχία στη γερμανική εξαγωγική βιομηχανία.

Παράλληλα, αναλυτές εντοπίζουν εσωτερικά διαρθρωτικά προβλήματα που λειτουργούν σαν τροχοπέδη για την οικονομία, όπως η έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού και η υπερβολική γραφειοκρατία.

Σχολιάζοντας τις νέες προβλέψεις, ο απερχόμενος υπουργός Οικονομίας και στέλεχος των Πρασίνων, Ρόμπερτ Χάμπεκ, δήλωσε ότι η γερμανική οικονομία βρίσκεται ξανά αντιμέτωπη με «μεγάλες προκλήσεις» λόγω της «απρόβλεπτης εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ», τονίζοντας τη σημασία εύρεσης λύσης στη διαμάχη με την Ουάσινγκτον.

Προειδοποίησε δε, ότι η γερμανική οικονομία αντιμετωπίζει «σοβαρές απειλές», καθώς η ευημερία και ανάπτυξη της βασίστηκε στη λειτουργία ανοικτών και σταθερών αγορών.

Στο σημείο αυτό εμφανίστηκε προβληματισμένος τόσο με την αμερικανική εμπορική πολιτική όσο και με την «επιθετική διείσδυση της Κίνας στη γερμανική αγορά», προειδοποιώντας ότι αυτό μπορεί να «διαλύσει την οικονομία μας».

Ο απερχόμενος υπουργός κάλεσε τη νέα κυβέρνηση να μειώσει την εξάρτηση της χώρας από κρίσιμες πρώτες ύλες και να προωθήσει στενότερες εμπορικές συμφωνίες με άλλους παγκόσμιους εταίρους. Μάλιστα, υπογράμμισε την ανάγκη για αναζωογόνηση της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς, δηλώνοντας χαρακτηριστικά πως «το Made in Germany τελείωσε».

Με φόντο τις αρνητικές προβλέψεις, ο Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος αναμένεται να αναλάβει καγκελάριος τον επόμενο μήνα, προωθεί σχέδιο οικονομικής αναθέρμανσης μέσω επενδύσεων έως και 1 τρισ. ευρώ, χρηματοδοτούμενων εν μέρει με δανεισμό. Το σχέδιο περιλαμβάνει αυξημένες δημόσιες δαπάνες για υποδομές και άμυνα, φορολογικές ελαφρύνσεις για επενδύσεις και απορρύθμιση.

Ο Χάμπεκ αναγνώρισε μεν τη δυναμική των σχεδίων αυτών, ωστόσο προειδοποίησε ότι απαιτούνται παράλληλα «δομικές μεταρρυθμίσεις γρήγορα και με συνέπεια», ώστε τα χρήματα να μην σπαταληθούν αλλά να ενισχύσουν πραγματικά την ανταγωνιστικότητα της χώρας.

Σημειωτέον πως, παρά την αρνητική αναθεώρηση της φετινής χρονιάς, το Βερολίνο ευελπιστεί ότι η οικονομία θα ανακάμψει το 2026, με προβλεπόμενη αύξηση του ΑΕΠ κατά 1%, χάρη στην αναθέρμανση των επιχειρηματικών επενδύσεων. Όμως, κρατά μικρό καλάθι…

Όσον αφορά τον πληθωρισμό, ο δείκτης αναμένεται να υποχωρήσει στο 2% φέτος (από 2,2% το 2024) και να συνεχίσει καθοδικά προς το 1,9% το 2026. Αν και υπάρχει η πιθανότητα οι δασμοί των ΗΠΑ να μειώσουν περαιτέρω τον πληθωρισμό, αν η Κίνα κατευθύνει τις εξαγωγές της προς την Ευρώπη αντί για τις ΗΠΑ.

Ιδιαίτερα ανήσυχο για την πορεία της γερμανικής οικονομίας εμφανίστηκε και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στη νέα έκθεση του για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας (World Economic Outlook) που δημοσίευσε την Τρίτη.

Το ΔΝΤ προχώρησε σε υποβάθμιση των προβλέψεων του για την παγκόσμια οικονομία, ενώ συμφώνησε επίσης πως η γερμανική οικονομία θα παραμείνει φέτος στάσιμη, σε αντίθεση με την προηγούμενη πρόβλεψη του που έκανε λόγο για ανάπτυξη της τάξεως του 0,3%.

Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκε και η κοινή έκθεση των κορυφαίων γερμανικών ινστιτούτων οικονομικής έρευνας, του Ινστιτούτου Ifo και του Ινστιτούτο του Κιέλου, τα οποία πάντως προβλέπουν έστω και ισχνή ανάπτυξη της τάξεως του 0,1%. Αν και η τελική επιβάρυνση για την οικονομία θα εξαρτηθεί και από το ύψος των δασμών Τραμπ.

Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Bundesbank, Γιόακιμ Νάγκελ, σε δηλώσεις του την Τετάρτη προειδοποίησε ότι η γερμανική οικονομία βρίσκεται στο κατώφλι της ύφεσης λόγω της πίεσης που ασκούν οι δασμοί Τραμπ.

Ωστόσο, εμφανίστηκε λίγο πιο αισιόδοξος πως η ενίσχυση των δημοσίων δαπανών από την νέα κυβέρνηση συνασπισμού του Μερτς θα δώσει κάποια ώθηση στην οικονομία.