Ανησυχεί για την ιδιοκατανάλωση ο ΣΕΑΠΕΚ...«Επικίνδυνη στασιμότητα, επενδυτική αβεβαιότητα και προγραμματιστική ασφυξία»

Άμεση διαβούλευση για να καταρτιστεί ένα νέο πλαίσιο που να διασφαλίζει τη συνέχεια και βιωσιμότητα της ιδιοκατανάλωσης ζητά ο Σύνδεσμος Εταιρειών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας Κύπρου (ΣΕΑΠΕΚ), σε δημοσιογραφική διάσκεψη που πραγματοποίησε το πρωί της Πέμπτης στα γραφεία της ΟΕΒ.

Εκφράζοντας την «έντονη και αυξανόμενη ανησυχία του» για την «έλλειψη προγραμματισμού» από πλευράς Υπουργείου, όπως καταδεικνύεται από την «ορθή αλλά απρόοπτη», όπως τη χαρακτηρίζουν επέκταση του σχεδίου για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ για ιδία κατανάλωση μέχρι τον Αύγουστο του 2025, ο ΣΕΑΠΕΚ αναφέρει ότι μέχρι σήμερα δεν υπάρχει κάποια ένδειξη για το μέλλον της ιδιοκατανάλωσης μετά το πέρας της πιο πάνω ημερομηνίας.

Όπως σημειώνει, η απουσία επίσημης πρότασης από πλευράς Υπουργείου δημιουργεί «επικίνδυνη στασιμότητα, επενδυτική αβεβαιότητα και προγραμματιστική ασφυξία» για τον κλάδο, με τον ΣΕΑΠΕΚ να ζητά άμεση έναρξη διαβούλευσης με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, συμπεριλαμβανομένων και των δύο Διαχειριστών, ώστε να καταρτιστεί ένα νέο, ξεκάθαρο και λειτουργικό πλαίσιο, που να διασφαλίζει τη συνέχεια και τη βιωσιμότητα της ιδιοκατανάλωσης.

Ο Σύνδεσμος υπογραμμίζει ότι η επίτευξη των στόχων του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), που αποτελεί δέσμευση της χώρας, προϋποθέτει την ενεργή συμμετοχή των πολιτών και των επιχειρήσεων, μέσω της ιδιοκατανάλωσης, ενώ, αναφορικά με τις Ενεργειακές Κοινότητες, σημειώνει ότι, ενώ αποτελούν έναν αποτελεσματικό μηχανισμό ενίσχυσης της κοινωνικής συμμετοχής και της ενεργειακής δημοκρατίας, η αξιοποίησή τους προϋποθέτει θεσμική στήριξη, πρόσβαση σε κατάλληλα καθεστώτα ενίσχυσης και ορθολογιστικό πλαίσιο λειτουργίας.

«Άδικη και ενδεχομένως παράνομη» η πρακτική των περικοπών

Η πρόσφατη πρακτική περικοπής της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά συστήματα ιδιοκατανάλωσης, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν τεχνικές δυνατότητες αποφυγής των ολιστικών περικοπών παραγωγής, είναι μια πρακτική που ο ΣΕΑΠΕΚ θεωρεί «άδικη και ενδεχομένως παράνομη», όπως αναφέρει.

Παρότι η ανάγκη διατήρησης της ευστάθειας του δικτύου είναι κατανοητή και αδιαμφισβήτητη, η επιλογή «αυθαίρετων πρακτικών αντί σύγχρονων τεχνολογικών λύσεων αποτελεί μια αναχρονιστική προσέγγιση».

Ο ΣΕΑΠΕΚ εισηγείται όπως η ΡΑΕΚ και το Υπουργείο καλέσουν τον Διαχειριστή Συστήματος Διανομής (ΔΣΔ) να εξετάσει το δικαίωμα στην εφαρμογή του ειδικού εξοπλισμού ελεγχόμενης έγχυσης ενέργειας (export limitation) σε όλα τα συστήματα ΑΠΕ ιδιοκατανάλωσης. Με αυτό τον τρόπο, θα μπορεί να ελέγχεται το όριο έγχυσης παραγόμενης ενέργειας από ΑΠΕ στο δίκτυο της χώρας, μόνιμα ή παροδικά, για τη διασφάλιση της απαραίτητης ευστάθειας.

Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τον ΣΕΑΠΕΚ, με αυτό τον τρόπο διασφαλίζεται ότι η τοπικά παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ αξιοποιείται από τον ίδιο τον καταναλωτή στον μέγιστο δυνατό βαθμό. «Η εγκατάσταση εξοπλισμού export limitation είναι μια τεχνικά ώριμη και εφαρμόσιμη λύση, θέτει τον καταναλωτή στο επίκεντρο, διασφαλίζει την ιδιοκατανάλωση, ενισχύει την αυτάρκεια και αυτονομία των καταναλωτών και έμμεσα παροτρύνει τη μετατόπιση φορτίων στα υποστατικά στις ώρες παραγωγής του φωτοβολταϊκού», κάτι που απαμβλύνει την ψηλή ζήτηση και επάρκεια σε ώρες χωρίς ηλιοφάνεια.

Κλειδί για πράσινη μετάβαση η ενεργή συμμετοχή των καταναλωτών

Ο Σύνδεσμος υπογραμμίζει, ακόμα, ότι η ενεργή συμμετοχή των καταναλωτών στο ενεργειακό σύστημα είναι το κλειδί για μια δίκαιη και βιώσιμη ενεργειακή μετάβαση.

«Ο καταναλωτής, ως χρήστης του δικτύου, πρέπει να παροτρυνθεί να χρησιμοποιεί την παραγόμενη ενέργεια από το φωτοβολταϊκό του σύστημα στον μέγιστο δυνατό βαθμό. Η διαχείριση της ενέργειας δεν μπορεί να στηρίζεται σε αποκοπές, αλλά στην έξυπνη αξιοποίηση των διαθέσιμων τεχνολογιών και στην ενεργή συμμετοχή των πολιτών», σημειώνει.

Ο ΣΕΑΠΕΚ θεωρεί ότι ο καταναλωτής πρέπει να ενθαρρύνεται να χρησιμοποιεί την ενέργεια που παράγει σε πραγματικό χρόνο και προτείνει, αντί να επιβάλλεται αποκοπή, ο καταναλωτής πρέπει να μπορεί να προσαρμόζει τη χρήση των ηλεκτρικών του συσκευών ανάλογα με την παραγωγή του φωτοβολταϊκού του, να τις ενεργοποιεί τις ώρες αιχμής παραγωγής και να αξιοποιεί έξυπνα ενεργειακά συστήματα για μέγιστη αυτάρκεια.

Εκσυγχρονισμός των δικτύων και έξυπνοι μετρητές

Ο ΣΕΑΠΕΚ υπογραμμίζει, ακόμα, την επιτακτική ανάγκη για επίσπευση της διαδικασίας εγκατάστασης έξυπνων μετρητών, με προτεραιότητα τα υποστατικά με συστήματα ηλεκτροπαραγωγής για ιδιοκατανάλωση.

«Μόνο μέσω αυτών των μετρητών θα μπορούν οι καταναλωτές να παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο την κατανάλωση και την παραγωγή ενέργειας, προσαρμόζοντας αντίστοιχα τη συμπεριφορά τους και παράλληλα οι πάροχοι να δημιουργήσουν δυναμικές διατιμήσεις με επίκεντρο τον ενεργό ιδιοκαταναλωτή», σημειώνει.

Η δυνατότητα αυτή, εκτός από την ενίσχυση της ενεργειακής συνείδησης, συμβάλλει άμεσα στη μείωση των αποκοπών παραγωγής από φωτοβολταϊκά συστήματα και στη σταθερότητα του δικτύου.

Παράλληλα, κρίσιμη θεωρεί και την τεχνολογική αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του ηλεκτρικού δικτύου. Συνεπώς, «είναι απαραίτητο να επιταχυνθεί η υλοποίηση έργων ενίσχυσης, αναβάθμισης και ψηφιοποίησης του δικτύου, με την πλήρη εγκατάσταση έξυπνων μετρητών έως το 2026».

Ακόμα, σημειώνει ότι και η αποθήκευση ενέργειας αποτελεί μία ακόμη κρίσιμη πρόκληση, η οποία θα πρέπει να ακολουθήσει την ενίσχυση της ιδιοκατανάλωσης. Η εγκατάσταση μονάδων αποθήκευσης, διεσπαρμένα και κεντρικά , θα ενισχύσει την αυτάρκεια και αυτονομία των καταναλωτών ενώ αντίστοιχα θα περιορίσει την περικοπή της διαθέσιμης πράσινης και καθαρής ενέργειας από ΑΠΕ.

Αλλαγή στη Μεθοδολογία Αδειοδότησης και Καθεστώτα Στήριξης

Ο Σύνδεσμος θεωρεί, επίσης, σημαντική την ανάγκη αλλαγής στη μεθοδολογία αδειοδότησης και στον καθορισμό ορίων ισχύος στα καθεστώτα στήριξης των συστημάτων ΑΠΕ. Εισηγείται, μάλιστα, η ΡΑΕΚ και το Υπουργείο Ενέργειας να εξετάσουν το ενδεχόμενο αδειοδότησης βάσει της πραγματικής έκχυσης ενέργειας, επιτρέποντας έτσι πιο ορθολογική διαχείριση του δικτύου και διευκολύνοντας την ενσωμάτωση νέων συστημάτων αποθήκευσης.

«Αυτό θα δώσει τη δυνατότητα καλύτερης αξιοποίησης των ΑΠΕ, χωρίς να δημιουργούνται τεχνητοί περιορισμοί που αποτρέπουν τους καταναλωτές από το να επενδύσουν σε έξυπνες και ευέλικτες μονάδες παραγωγής, αποθήκευσης και χρήσης ενέργειας από ΑΠΕ», σημειώνει.

Με την αναθεώρηση του μοντέλου αδειοδότησης, θα ενθαρρυνθεί η ενσωμάτωση τεχνολογιών αποθήκευσης, καθώς οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις θα μπορούν να σχεδιάσουν τα συστήματά τους με βάση την πραγματική τους ενεργειακή ανάγκη «και όχι με βάση αυθαίρετους περιορισμούς στην εγκατεστημένη ισχύ», με τον Σύνδεσμο να εκτιμά ότι αυτό θα οδηγήσει σε πιο ευέλικτη και αποτελεσματική χρήση του δικτύου, μειώνοντας την εξάρτηση από συμβατικές μορφές ενέργειας και ενισχύοντας την ενεργειακή αυτάρκεια των καταναλωτών.

Απουσία ενεργειακής πολιτικής και ενεργειακού σχεδιασμού

Ο ΣΕΑΠΕΚ εκφράζει «σοβαρές ανησυχίες για την έλλειψη οράματος, στρατηγικής συνέχειας και οργανωμένου σχεδιασμού στους ενεργειακούς προσανατολισμούς της Πολιτείας». Αυτό, αναφέρει, καταδεικνύουν οι συχνές αλλαγές κατεύθυνσης και πολιτικής προσέγγισης με κάθε κυβερνητική εναλλαγή, που, όχι μόνο υπονομεύουν τη σταθερότητα και την εμπιστοσύνη στην αγορά, αλλά θέτουν σε κίνδυνο την επίτευξη των μακροπρόθεσμων στόχων της χώρας.

«Η κοινωνία και η οικονομία χρειάζονται ένα συνεκτικό, σταθερό και φιλόδοξο ενεργειακό όραμα, ικανό να ανταποκριθεί στις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις για την ενέργεια και το κλίμα.

Μια τέτοια στρατηγική πρέπει να βασίζεται στην ενίσχυση της ενεργειακής αυτονομίας και της αυτάρκειας των καταναλωτών και των επιχειρήσεων», επισημαίνει, σημειώνοντας ότι απαιτείται συνδυασμός πολιτικής βούλησης, τεχνικών λύσεων και ρυθμιστικών μεταρρυθμίσεων, που θα ενισχύσουν τη βιωσιμότητα των επενδύσεων και την εμπιστοσύνη των πολιτών στην ενεργειακή μετάβαση.

Τέλος, ο ΣΕΑΠΕΚ απευθύνει έκκληση προς το Υπουργείο Ενέργειας, τους Διαχειριστές και όλους τους αρμόδιους φορείς να κινητοποιηθούν άμεσα. «Η ιδιοκατανάλωση δεν είναι απλώς ένα εργαλείο εξοικονόμησης κόστους, είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο θα οικοδομηθεί η ενεργειακή αυτάρκεια, η ασφάλεια εφοδιασμού και η πράσινη αναπτυξιακή προοπτική της Κύπρου», σημειώνει.