Η υφιστάμενη διαδικασία πλήρωσης κενών θέσεων στο δημόσιο και γιατί ζητά ξεπάγωμα από την Βουλή η Κυβέρνηση

Τέλος στην υφιστάμενη διαδικασία πλήρωσης κενών θέσεων πρώτου διορισμού στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, η οποία εκτός από χρονοβόρα θεωρείται και κοστοβόρα, επιχειρεί να βάλει η Κυβέρνηση μέσω νομοσχεδίου που κατέθεσε στη Βουλή.

Το νομοσχέδιο ουσιαστικά έρχεται να καταργήσει πλήρως τον «περί της Απαγόρευσης Πλήρωσης Κενών Θέσεων στο Δημόσιο και στον Ευρύτερο Δημόσιο Τομέα (Ειδικές Διατάξεις) Νόμο», ο οποίος θεσπίστηκε το 2013 λόγω της οικονομικής κρίσης και των έκτακτων δημοσιονομικών συνθηκών που επικρατούσαν ως αποτέλεσμα αυτής, που επέβαλλαν τη λήψη μέτρων, ένα εκ των οποίων ήταν η απαγόρευση πλήρωσης για το εν λόγω έτος οποιασδήποτε κενής θέσης (πρώτου διορισμού, πρώτου διορισμού και προαγωγής, και προαγωγής) στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα.

Σημειώνεται πως στη συνέχεια, η ισχύς του εν λόγω νόμου επεκτάθηκε με τροποποιητικούς νόμους και για τα έτη 2014, 2015, 2016 και 2017, ενώ με τον τροποποιητικό νόμο Αρ. 60(Ι)/2017, η απαγόρευση πλήρωσης θέσεων τέθηκε ως μόνιμη διευθέτηση (επ' αόριστον).

Αξίζει να σημειωθεί πως το νομοσχέδιο που κατέθεσε πρόσφατα η Κυβέρνηση στη Βουλή και θα συζητηθεί σήμερα Δευτέρα (17/3) στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών στην παρουσία του γενικού διευθυντή του υπουργείου Οικονομικών, Ανδρέα Ζαχαριάδη, και της διευθύντριας του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού, Έλενας Οικονομίδου-Αζίνα, είχε κατατεθεί ξανά στο Κοινοβούλιο στις 15/6/2022 από την προηγούμενη Κυβέρνηση, αλλά αποσύρθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών στις 30/8/2023.

• Διαβάστε εδώ: Το νομοσχέδιο στην Επ. Οικονομικών για πιο άμεσες και ευέλικτες διαδικασίες προσλήψεων στο δημόσιο

Στη συνέχεια και μετά από πρόταση νόμου, με την οποία συμφώνησε το Υπουργείο Οικονομικών, με τη ψήφιση του «περί της Απαγόρευσης Πλήρωσης Κενών Θέσεων στο Δημόσιο και στον Ευρύτερο Δημόσιο Τομέα (Ειδικές Διατάξεις) (Τροποποιητικού) Νόμου του 2023», η απαγόρευση πλήρωσης κενών θέσεων προαγωγής και πρώτου διορισμού και προαγωγής στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα έχει αρθεί.

Το καθεστώς σήμερα και τα προβλήματα που δημιουργεί

Σύμφωνα, ωστόσο, με το άρθρο 4(2) των «περί της Απαγόρευσης Πλήρωσης Κενών Θέσεων στο Δημόσιο και στον Ευρύτερο Δημόσιο Τομέα (Ειδικές Διατάξεις) Νόμων του 2013 έως 2023», για να καταστεί δυνατή η πλήρωση κενής ή κενούμενης θέσης πρώτου διορισμού, υποβάλλεται αίτημα από την αρμόδια για κάθε θέση αρχή στον Υπουργό Οικονομικών, ο οποίος, νοουμένου ότι το κρίνει σκόπιμο, υποβάλλει σχετική πρόταση στο Υπουργικό Συμβούλιο για λήψη απόφασης και ακολούθως εξασφαλίζει τη γραπτή συγκατάθεση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών και Προϋπολογισμού.

Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση που συνοδεύει το νομοσχέδιο, το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού Υπουργείο Οικονομικών προέβηκε σε αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του πιο πάνω μέτρου και διαπίστωσε, μεταξύ άλλων ότι η συνέχιση της απαγόρευσης πλήρωσης μόνιμων θέσεων έχει οδηγήσει σε αύξηση του αριθμού των μη μόνιμων υπαλλήλων, καθώς και στη μετατροπή εργοδοτούμενων ορισμένου χρόνου σε εργοδοτούμενους αορίστου χρόνου, γεγονός που αντίκειται στην πολιτική της Κυβέρνησης για κάλυψη των αναγκών της δημόσιας υπηρεσίας με μόνιμο προσωπικό και όχι με μη μόνιμο προσωπικό.

Επιπρόσθετα, τονίζεται, με την άρση της απαγόρευσης πλήρωσης θέσεων πρώτου διορισμού, θα μηδενιστεί το διοικητικό κόστος της απαίτησης για υποβολή αιτημάτων από μέρους των αρμόδιων αρχών και της καταγραφής και αξιολόγησης τους από το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού, αλλά και της εξέτασης και λήψης αποφάσεων από τον Υπουργό Οικονομικών.

Ταυτόχρονα, θα καταστεί δυνατή η αφιέρωση χρόνου για εξέταση των δομών των Υπηρεσιών, όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί κατά τα τελευταία χρόνια λόγω των μέτρων που έχουν υιοθετηθεί για αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης (κατάργηση θέσεων, παγοποίηση θέσεων κτλ.) και προώθηση κατά προτεραιότητα των αναγκαίων ρυθμίσεων στα πλαίσια του κρατικού προϋπολογισμού για διόρθωσή τους ή ακόμα και αξιοποίηση των πόρων του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού σε άλλες εργασίες με προστιθέμενη αξία.

Σημειώνεται πως οι θέσεις που περιλαμβάνονται σε πακέτα αποπαγοποίησης κενών θέσεων πρώτου διορισμού είναι μόνιμες κενές θέσεις ή θέσεις που πρόκειται να κενωθούν λόγω αφυπηρετήσεων εντός του εκάστοτε τρέχοντος έτους και είναι εγκεκριμένες στον κρατικό Προϋπολογισμό.

Όπως τονίζεται περαιτέρω, όλες οι εγκεκριμένες θέσεις στον προϋπολογισμό προϋπολογίζονται συνολικά, με την ΑΤΑ και όλες τις συναφείς συνεισφορές του εργοδότη και κατ' επέκταση δεν οδηγούν σε αύξηση των δημόσιων προϋπολογιζόμενων δαπανών.

Ως εκ τούτου, η αναγκαιότητα της δημιουργίας νέων/πρόσθετων θέσεων αλλά και της κατάργησης υφιστάμενων θέσεων αξιολογείται από το Υπουργείο Οικονομικών στο στάδιο του καταρτισμού των εκάστοτε προϋπολογισμών και πριν την υποβολή τους για έγκριση από την Βουλή.

Αντιφατική πρακτική…

Εξάλλου, κατά το ΤΔΔΠ, «είναι αντιφατική η προώθηση και η έγκριση από τη Βουλή των Αντιπροσώπων μέσω Προϋπολογισμού της δημιουργίας πρόσθετων θέσεων κατά τα τελευταία χρόνια, για ενίσχυση συγκεκριμένων Υπηρεσιών, και ταυτόχρονα οι εν λόγω θέσεις να μην μπορούν να προωθηθούν για πλήρωση άμεσα από τις οικείες αρμόδιες αρχές λόγω της απαγόρευσης πλήρωσης θέσεων».

Συνεπώς, υποδεικνύεται, «με την άρση της απαγόρευσης πλήρωσης θέσεων θα εξοικονομηθεί χρόνος/διοικητικό κόστος, τόσο από τις αρμόδιες αρχές όσο και το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού και το Υπουργείο Οικονομικών, αλλά και τη Βουλή των Αντιπροσώπων».

«Σημειώνεται συναφώς ότι η ακολουθούμενη διαδικασία αξιολόγησης αιτημάτων για εξαίρεση θέσεων από την απαγόρευση πλήρωσης προϋποθέτει σημαντικό διοικητικό κόστος, τόσο για την εκτελεστική όσο και για τη νομοθετική εξουσία, το οποίο είναι δυσανάλογο του σκοπού που το μέτρο αυτό επιδιώκει, ειδικότερα δε υπό τις παρούσες συνθήκες, σε αντίθεση με όταν αυτό εισάχθηκε για άλλους σκοπούς», υπογραμμίζεται περαιτέρω.

Στη βάση των πιο πάνω, το υπουργείο Οικονομικών και υιοθετώντας τις απόψεις/εισηγήσεις του ΤΔΔΠ, υποδεικνύει πως η κατάργηση του εν λόγω νόμου είναι επιβεβλημένη για την υλοποίηση της μεταρρύθμισης της δημόσιας υπηρεσίας, δεδομένου ότι η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας πρέπει να γνωρίζει τις κενές θέσεις όλων των κατηγοριών που υπάρχουν στις αρχές κάθε χρόνου, ώστε να μπορεί να προγραμματίζει τις διαδικασίες πλήρωσής τους (γραπτές εξετάσεις, εξεταστικά κέντρα, συνεντεύξεις ενώπιον της κτλ).

Το ίδιο ισχύει, προστίθεται, και για τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου περιλαμβανομένων των Δήμων, όσον αφορά στον προγραμματισμό των αντίστοιχων διαδικασιών πλήρωσης θέσεων.

Συνεπώς, σκοπός του νομοσχεδίου που κατατέθηκε από την Κυβέρνηση, εκτός από τον περιορισμό των προσλήψεων μη μόνιμου προσωπικού, είναι ο δημόσιος και ο ευρύτερος δημόσιος τομέας να επανέλθουν στην κανονικότητα σε σχέση με τον τρόπο οργάνωσης και στελέχωσής τους, ώστε να καταστεί δυνατή η αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν, καθώς και η προώθηση των κατάλληλων μεταρρυθμίσεων με απώτερο στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας τους.

Εξάλλου, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνεται, η αξιολόγηση και διαπίστωση των αναγκών του δημόσιου τομέα και του ευρύτερου δημόσιου τομέα σε προσωπικό για την εύρυθμη λειτουργία του αποτελεί αρμοδιότητα/προνόμιο της εκτελεστικής εξουσίας και όχι της Βουλής των Αντιπροσώπων.

Επιπρόσθετα, αναφέρεται ότι υπάρχει και η δέσμευση του Υπουργείου Οικονομικών προς την εργατική πλευρά στο Πλαίσιο Συμφωνίας μεταξύ Κυβέρνησης και των συνδικαλιστικών οργανώσεων ΠΑΣΥΔΥ, ΟΗΟ-ΣΕΚ και ΣΗΔΗΚΕΚ-ΠΕΟ για άρση της απαγόρευσης πλήρωσης κενών μόνιμων υπαλληλικών θέσεων και θέσεων ωρομίσθιου προσωπικού και κατάργηση των νομικά καθορισμένων διαδικασιών για εξαίρεση από την απαγόρευση πλήρωσης τους.

Κατάργηση του νόμου ζητούν και οι συντεχνίες

Αξίζει να σημειωθεί πως, ενόψει της συζήτησης στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών, οι συντεχνίες ΠΑΣΥΔΥ, ΟΗΟ – ΣΕΚ και ΣΗΔΗΚΕΚ - ΠΕΟ, αναφέρουν σε ανακοίνωσή τους, ότι θεωρούν ως επιτακτική ανάγκη την ψήφιση του νομοσχεδίου που αφορά την άρση των περιορισμών για την πλήρωση των θέσεων πρώτου διορισμού στη Δημόσια Υπηρεσία και στους Ημικρατικούς Οργανισμούς.

Με αφορμή την σημερινή συζήτηση, ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών και Προϋπολογισμού, του νομοσχεδίου που κατέθεσε το Υπουργείο Οικονομικών, οι οργανώσεις υπογραμμίζουν, για ακόμη μία φορά, τη σημασία της ρύθμισης αυτής και απευθύνουν έκκληση στα κόμματα όπως εγκρίνουν το σχετικό νομοσχέδιο το ταχύτερο.

«Η όποια περαιτέρω καθυστέρηση πλήρωσης των θέσεων πρώτου διορισμού, που αφορά πολλές Υπηρεσίες/Τμήματα προκαλεί ζητήματα δυσλειτουργίας και ανεπαρκούς εξυπηρέτησης του πολίτη», τονίζουν.

Επισημαίνουν ότι οι θέσεις πρώτου διορισμού περιλαμβάνονται στον ετήσιο κρατικό προϋπολογισμό και τους εγκεκριμένους προϋπολογισμούς των οργανισμών δημοσίου δικαίου και των αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης, που ήδη, έχουν εγκριθεί από τη Βουλή, προ ολίγων μηνών.

«Ενδεχόμενη μη έγκριση του εν λόγω νομοσχεδίου θα συνεπάγεται περαιτέρω επιβράδυνση στην πλήρωση των θέσεων πρώτου διορισμού, αύξηση του διοικητικού κόστους και απώλεια πολλών εργατοωρών για τα επηρεαζόμενα Τμήματα και Οργανισμούς και ιδιαίτερα το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού, αλλά και για την ίδια τη Βουλή», σημειώνουν.

Αναφέρουν ακόμα ότι η ψήφιση του εν λόγω νομοσχεδίου θα τερματίσει μία χρονοβόρα, γραφειοκρατική και παντελώς αχρείαστη διαδικασία, που δεν εξυπηρετεί κανένα σκοπό, ενώ μέχρι τώρα δεν υπάρχει καμιά περίπτωση μη έγκρισης από τη Βουλή οποιασδήποτε πρότασης για αποπαγοποίηση θέσεων.

Επισημαίνουν τέλος ότι η υφιστάμενη κατάσταση έχει ως αποτέλεσμα να προσφεύγουν τα Τμήματα/Υπηρεσίες/Οργανισμοί σε αγορά υπηρεσιών ή στην πρόσληψη υπαλλήλων ορισμένου χρόνου, φαινόμενα που διαχρονικά και σωρευτικά ταλανίζουν τα επηρεαζόμενα Τμήματα και Υπηρεσίες.