Στέλιος Δημητρίου: Έτοιμη για νέες συγχωνεύσεις και εξαγορές η Κύπρος-Η ακτινογραφία της περιοχής του CESA

Η Κύπρος είναι έτοιμη για περαιτέρω δραστηριότητα συγχωνεύσεων και εξαγορών στον χρηματοπιστωτικό τομέα, την τεχνολογία (ιδίως τα ηλεκτρονικά παιχνίδια), τον υγειονομικό τομέα, καθώς και την εκπαίδευση, δηλώνει σε συνέντευξή του στο InBusinessNews ο Συνέταιρος και Επικεφαλής Υπηρεσιών Στρατηγικής και Συναλλαγών στην ΕΥ Κύπρου, Στέλιος Δημητρίου.

Ο κ. Δημητρίου κατέχει από τον περασμένο Σεπτέμβριο τον τίτλο του επικεφαλής της ΕΥ για τις Συγχωνεύσεις και Εξαγορές στην Κεντρική, Ανατολική, Νοτιοανατολική Ευρώπη και Κεντρική Ασία (CESA).

«Παρατηρούμε αυξημένη δραστηριότητα σε διάφορους τομείς, από τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες έως τον ευρύτερο τομέα της υγείας, τα ακίνητα και την τεχνολογία», εξήγησε, αναφερόμενος στην Κύπρο, ο κ. Δημητρίου, ο οποίος ακτινογραφεί στο InBusinessNews τον τομέα των συγχωνεύσεων και εξαγορών σε Ελλάδα, Πολωνία, Τσεχία, Ρουμανία και άλλες χώρες της περιοχής του CESA, για την οποία, όπως αναφέρει ο ίδιος, η ΕΥ ενέργησε ως σύμβουλος συγχωνεύσεων και εξαγορών σε συμφωνίες συνολικής αξίας συναλλαγών πέραν των 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων κατά το 2024.

Παράλληλα, σημειώνει ότι, σημαντικές τάσεις που επηρεάζουν όλο και περισσότερο τη λήψη επενδυτικών αποφάσεων είναι η ενεργειακή μετάβαση και η ενσωμάτωση τεχνολογιών αιχμής, με τις εταιρείες να επιδιώκουν να μετασχηματίσουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα για να παραμείνουν ανταγωνιστικές, αξιοποιώντας τις συγχωνεύσεις και εξαγορές, μεταξύ άλλων στρατηγικών, ως επιταχυντή.

Ποια είναι τα βασικότερα καθήκοντά σας ως επικεφαλής Συγχωνεύσεων και Εξαγορών (M&A) για την Κεντρική, Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη και Κεντρική Ασία (CESA) και πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος σας, και γενικότερα της EY, στη διεκπεραίωση τόσο μεγάλων συμφωνιών;

Από τον Σεπτέμβριο του 2024, κατέχω τον τίτλο του επικεφαλής της ΕΥ για τις Συγχωνεύσεις και Εξαγορές στην Κεντρική, Ανατολική, Νοτιοανατολική Ευρώπη και Κεντρική Ασία (CESA), που περιλαμβάνει 29 χώρες.

Η ομάδα των Συγχωνεύσεων και Εξαγορών στην ΕΥ λειτουργεί διασυνδεδεμένα, σαν μια ομάδα σε περιφερειακό επίπεδο. Αυτό μας επιτρέπει:

• Την καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών μας.
• Αποτελεσματικότητα στην εξεύρεση των κατάλληλων επενδυτικών ευκαιριών καθώς και επενδυτών για κάθε ξεχωριστή περίπτωση.
• Αποτελεσματικότητα στην επιτυχή ολοκλήρωση συναλλαγών.
• Διεκπεραίωση μεγαλύτερων και πιο πολύπλοκων συναλλαγών.

Στόχος μου είναι να ενδυναμώσω τη διασύνδεση αυτής της ομάδας που αποτελείται από περισσότερους από 120 επαγγελματίες με υψηλή εξειδίκευση στον τομέα των συγχωνεύσεων και εξαγορών στην περιοχή, διευκολύνοντας την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με επενδυτικές ευκαιρίες και την επίτευξη μεγαλύτερης συνεργασίας τόσο εντός της περιοχής όσο και με άλλες περιοχές, όπως η Δυτική Ευρώπη και η Μέση Ανατολή.

Το παγκόσμιο δίκτυο της ΕΥ εκτείνεται σε διάφορες γεωγραφικές περιοχές και τομείς. Η προσέγγισή μας αποσκοπεί στην παροχή εξαιρετικών επαγγελματικών υπηρεσιών προς τους πελάτες μας, συνδυάζοντας την τοπική παρουσία, την παγκόσμια συνδεσιμότητα και την εις βάθος κλαδική τεχνογνωσία.

Το όραμά μου για την περιοχή του CESA είναι να ενισχύσουμε περαιτέρω τις προσπάθειες συνεργασίας μας, διασφαλίζοντας ότι οι επαγγελματίες μας είναι καλά εξοπλισμένοι για να εντοπίζουν και να αξιοποιούν τις αναδυόμενες επενδυτικές ευκαιρίες.

Ο συγκεκριμένος ρόλος μου δεν αποτελεί μόνο πρόκληση αλλά και ανταμοιβή για εμένα ως επαγγελματία και γενικότερα για την ΕΥ.

Το 2024, ενεργήσαμε ως σύμβουλοι συγχωνεύσεων και εξαγορών σε συμφωνίες σε όλη την περιοχή του CESA με συνολική αξία συναλλαγών που ξεπέρασε τα 6 δισεκατομμύρια δολάρια, γεγονός που μας ώθησε στο να κερδίσουμε πολλαπλά βραβεία, συμπεριλαμβανομένου του βραβείου M&A Accountancy Firm of the Year (Europe) από τα Mergermarket Awards.

Ο ρόλος μας σε αυτές τις συμφωνίες ήταν ιδιαίτερα σημαντικός, αφήνοντας το παγκόσμιο αποτύπωμά μας και την απρόσκοπτη προσέγγισή μας στις συγχωνεύσεις και εξαγορές, μαζί με την εμπειρογνωμοσύνη μας στον τομέα, βοηθώντας τους πελάτες μας να περιηγηθούν στο πολύπλοκο τοπίο επιτυγχάνοντας την ολοκλήρωση των συναλλαγών.

Aυξημένη δραστηριότητα συγχωνεύσεων και εξαγορών στην περιοχή του CESA

Σε ποιους κλάδους της οικονομίας παρατηρείτε ισχυρή δυναμική συγχωνεύσεων και εξαγορών και σε ποιες γεωγραφικές περιοχές; Αν μπορείτε δώστε μας μια εικόνα για την κάθε γεωγραφική περιοχή.

Το τελευταίο έτος παρατηρήθηκε αυξημένη δραστηριότητα συγχωνεύσεων και εξαγορών στην περιοχή του CESA. Παρά τις συνεχιζόμενες γεωπολιτικές εντάσεις και την αβεβαιότητα στην περιοχή, εξακολουθούν να υπάρχουν επενδυτικές ευκαιρίες προς αξιοποίηση.

Η δραστηριότητα αυτή οφείλεται όχι μόνο στη μείωση των επιτοκίων, αλλά και σε διάφορες σημαντικές τάσεις που παρατηρήθηκαν και που επηρεάζουν όλο και περισσότερο τη λήψη επενδυτικών αποφάσεων. Ως τέτοιες, για παράδειγμα, είναι η ενεργειακή μετάβαση και η ενσωμάτωση τεχνολογιών αιχμής (π.χ. τεχνητή νοημοσύνη).

Οι εταιρείες επιδιώκουν να μετασχηματίσουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα για να παραμείνουν ανταγωνιστικές, αξιοποιώντας τις συγχωνεύσεις και εξαγορές, μεταξύ άλλων στρατηγικών, ως επιταχυντή.

Η τεχνολογία αποτελεί βασικό μοχλό για τη δραστηριότητα συγχωνεύσεων και εξαγορών στην περιοχή τον τελευταίο καιρό, που ενισχύεται περαιτέρω από τον καταναλωτικό και ενεργειακό τομέα, σε συνδυασμό με τους τομείς των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, καθώς και της υγείας.

Όσον αφορά τις διάφορες χώρες συγκεκριμένα, η Πολωνία είναι ιδιαίτερα ελκυστική για τους επενδυτές, ιδίως στους τομείς της τεχνολογίας και της ενέργειας. Παρόμοια τάση παρατηρήθηκε και όσον αφορά την Τσεχία, με πρόσθετο ενδιαφέρον για την ενέργεια και τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, καθώς και για τη βιομηχανία.

Η Ελλάδα συγκαταλέγεται επίσης στις πιο ελκυστικές αγορές της περιοχής του CESA, έχοντας σημειώσει σημαντική δραστηριότητα, όχι μόνο στον τομέα της ενέργειας, αλλά και στους τομείς των ακινήτων, της φιλοξενίας και των καταναλωτικών αγαθών.

Η Ρουμανία είναι επίσης αρκετά ενεργή, με συναλλαγές σε διάφορους τομείς, όπως η τεχνολογία, η ενέργεια και οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, τα ακίνητα, τα καταναλωτικά αγαθά και την υγεία. Χώρες όπως η Ουγγαρία και η Σερβία παρουσιάζουν μια ελαφρώς διαφορετική πτυχή/προοπτική, με τη δραστηριότητά τους να επικεντρώνεται στον τομέα των υποδομών.

Η Ουγγαρία έχει επίσης προσελκύσει ενδιαφέρον για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και τα χημικά προϊόντα. Τέλος, στις Βαλτικές χώρες, η τεχνολογία κυριαρχεί στη συναλλακτική δραστηριότητα.

Η Κύπρος είναι έτοιμη και ιδανική για περαιτέρω δραστηριότητα

Όσον αφορά την Κύπρο, παρατηρούμε αυξημένη δραστηριότητα σε διάφορους τομείς, από τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες έως τον ευρύτερο τομέα της υγείας, τα ακίνητα και την τεχνολογία.

Η Κύπρος είναι έτοιμη και ιδανική για περαιτέρω δραστηριότητα, δεδομένης της στρατηγικής της θέσης, του εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού και της αναπτυσσόμενης οικονομίας της, όπως αποδεικνύεται από τις συνεχείς αναβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης.

Bασικός μοχλός μετασχηματισμού και εξέλιξης

Μπορούμε να πούμε ότι σήμερα διανύουμε μια εποχή συγχωνεύσεων και εξαγορών; Ποιες είναι οι προβλέψεις για τα επόμενα χρόνια και ειδικότερα για τις γεωγραφικές περιοχές που διαχειρίζεστε;

Η ανάγκη για μετασχηματισμό, προκειμένου να παραμείνουν ανταγωνιστικές, ωθεί τις εταιρείες να θέσουν τις συγχωνεύσεις και εξαγορές στην κορυφή της ατζέντας τους.

Όπως τονίζεται στην έρευνα της ΕΥ που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο του 2025 (EY CEO Outlook Survey) για τις προτεραιότητες που θέτουν οι CEOs, οι συγχωνεύσεις και εξαγορές είναι πιθανό να συνεχίσουν να αποτελούν προτεραιότητά τους και βασικός μοχλός μετασχηματισμού και εξέλιξης.

Με το κόστος δανεισμού να παραμένει χαμηλότερο από ότι τα τελευταία δύο χρόνια, αναμένουμε ένα πολυάσχολο/ενεργό 2025 δεδομένης της αυξανόμενης ανάγκης των επενδυτικών εταιρειών (Private Equity) να αξιοποιήσουν και να αναπροσαρμόσουν τα χαρτοφυλάκιά τους βάσει των στρατηγικών τους στόχων.

Επιπρόσθετα, η ευρύτερη περιοχή αναμένεται να ωφεληθεί από την τάση/ανάγκη οργανισμών να εδραιώσουν την παρουσία τους σε γειτονικές χώρες για να διασφαλίσουν την ομαλή διεξαγωγή των δραστηριοτήτων τους, γεγονός που αναδύεται ως αποτέλεσμα διαταραχών που υπέστη η εφοδιαστική αλυσίδα εξαιτίας της πανδημίας, των γεωπολιτικών συγκρούσεων κλπ.

Οι εταιρείες επιδιώκουν να διαφοροποιήσουν και να διασφαλίσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού τους πιο κοντά στην πατρίδα τους, ιδίως σε χώρες με εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό, ανταγωνιστικό κόστος και ισχυρές υποδομές.

Η τάση αυτή εντοπίστηκε/επισημάνθηκε επίσης στην πρόσφατη έρευνα της EY για την ελκυστικότητα της Ευρώπης (EY European Attractiveness Survey), η οποία παρατηρεί αυξημένο ενδιαφέρον για ΑΞΕ που συνδέεται με αυτόν τον παράγοντα.

Τομείς δραστηριοποίησης με ισχυρές προσδοκίες

Όσον αφορά τους τομείς δραστηριοποίησης, υπάρχουν ισχυρές προσδοκίες ότι η τεχνολογία, η ενέργεια, οι καταναλωτές και ο τομέας της υγείας θα συνεχίσουν να «κατευθύνουν» τις συμφωνίες και τη δραστηριότητα στην περιοχή.

Η τεχνολογία και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αναμένεται να παραμείνουν στο προσκήνιο στην Κεντρική Ευρώπη, με την Πολωνία και την Τσεχία να πρωτοστατούν. Η βιομηχανία κερδίζει επίσης έδαφος σε αυτές τις χώρες.

Χώρες όπως οι Βουλγαρία, Ρουμανία και Σερβία αναμένεται να έχουν περισσότερες ευκαιρίες στον τομέα της πράσινης ενέργειας και των υποδομών.

Η Ελλάδα αναμένεται επίσης να παραμείνει αρκετά ενεργή στον τομέα των ακινήτων και των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, ενώ αποτελεί μία από τις πιο ελκυστικές αγορές για τους επενδυτές στην περιοχή του CESA, συνεχίζοντας αυτή την τάση και σημειώνοντας εν τέλει ακόμη μεγαλύτερη δραστηριότητα σε όλους τους κύριους τομείς της οικονομίας της.

Οι Βαλτικές χώρες, από την άλλη, ενδέχεται να συνεχίσουν να προσελκύουν ενδιαφέρον για την τεχνολογία. Στην Κεντρική Ασία, που επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τις γεωπολιτικές εξελίξεις, αναμένουμε να δούμε ανάπτυξη στους τομείς των τραπεζών και των ορυχείων, καθώς και των ακινήτων.

Τέλος, η Κύπρος είναι έτοιμη για περαιτέρω δραστηριότητα συγχωνεύσεων και εξαγορών στον χρηματοπιστωτικό τομέα, την τεχνολογία (ιδίως τα ηλεκτρονικά παιχνίδια), τον υγειονομικό τομέα, καθώς και την εκπαίδευση.

Έχοντας ήδη βιώσει ένα πρόσφατο κύμα συναλλαγών τα τελευταία χρόνια, αναμένουμε ακόμη μεγαλύτερη δραστηριότητα κατά το επόμενο έτος, με τους προαναφερθέντες τομείς να κατέχουν τις σημαντικότερες θέσεις ανάπτυξης.

Ωστόσο, είναι κρίσιμο να θυμόμαστε ότι η γεωπολιτική θέση του νησιού, σε συνδυασμό και με άλλους παράγοντες, θα καταστήσει τις τοπικές επιχειρήσεις ελκυστικές για διεθνείς ή περιφερειακούς επενδυτές, κάτι που ήδη έχουμε βιώσει πρόσφατα.

Γενικότερα, σχεδόν όλοι οι τομείς αναμένεται να παρουσιάσουν σημαντικό επίπεδο δραστηριότητας, λόγω διαφόρων τάσεων και γεωπολιτικών εξελίξεων.