Τα φάρμακα στην ώρα τους

Προτεραιότητα στην παροχή φαρμακευτικής φροντίδας αποτελεί η ταχύτερη πρόσβαση των ασθενών σε νέα φάρμακα και σε καινούργιες καινοτόμες θεραπείες, που εκκρεμεί εδώ και τέσσερα χρόνια από την ολοκλήρωση της εφαρμογής του ΓεΣΥ, επισημαίνει ο πρόεδρος της Κυπριακής Ένωσης Φαρμακευτικών Εταιρειών Έρευνας και Ανάπτυξης (ΚΕΦΕΑ), Κυριάκος Μικέλλης. «Η φαρμακοβιομηχανία θεωρεί πως για την αντιμετώπιση αυτών και άλλων αδυναμιών του συστήματος που εκκρεμούν εις βάρος της υγείας, το κράτος πρέπει να προβεί άμεσα σε θεσμικές ρυθμίσεις και αλλαγές», σημειώνει.

Αναντίλεκτα, η εφαρμογή του ΓεΣΥ έχει αλλάξει τον τρόπο διαχείρισης των φαρμάκων. «Ειδικά η διαδικασία με την οποία παρέχονται τα φάρμακα στους ασθενείς μέσω των ιδιωτικών φαρμακείων και η δυνατότητα επιλογών για τους γιατρούς αποτελούν ίσως τη σημαντικότερη αλλαγή στην πρωτοβάθμια φαρμακευτική φροντίδα», επισημαίνει ο κ. Μικέλλης. Προσθέτει, ωστόσο, ότι υπάρχουν ακόμη σημεία που χρήζουν βελτίωσης, όπως για παράδειγμα, ο τρόπος συμμέτοχης των ασθενών και της βιομηχανίας στο κόστος του φαρμάκου: «Εάν στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας τα πράγματα βαίνουν καλώς, δυστυχώς δεν μπορούμε να πούμε ότι συμβαίνει το ίδιο και για τη δευτεροβάθμια. Ο χειρισμός των φαρμάκων είναι εντελώς διαφορετικός σε σχέση με το αναμενόμενο ή ακόμη και σε σχέση με αυτά που αποτυπώνονται στο μνημόνιο συναντίληψης που έχουμε υπογράψει».

Οι αδυναμίες του ΓεΣΥ

Σήμερα παρατηρούνται σημαντικές καθυστερήσεις σε όλους τους τομείς αξιολόγησης των νέων φαρμακευτικών προϊόντων, σύμφωνα με τον ίδιο: «Από τη δημιουργία θεραπευτικών πρωτοκόλλων ώστε να συνάδουν με ό,τι επικρατεί σε ευρωπαϊκό ή διεθνές επίπεδο μέχρι και τη διαδικασία διαπραγματεύσεων του οικονομικού, με απαιτήσεις που τις περισσότερες φορές δεν μπορούν να γίνουν αποδέκτες ή βασίζονται σε δεδομένα και χαρακτηριστικά άλλων χωρών με εντελώς διαφορετικές συνθήκες ή μεγέθη αγορών».

Υπογραμμίζει, επίσης, την ανάγκη για ταχύτερη πρόσβαση των ασθενών σε νέα φάρμακα: «Έχοντας ως στόχο και επενδύοντας δισεκατομμύρια ευρώ στην έρευνα και την ανάπτυξη νέων φαρμάκων και εμβολίων - η ΚΕΦΕΑ εκπροσωπεί τις φαρμακευτικές εταιρείες που διαθέτουν τμήματα έρευνας και ανάπτυξης νέων φαρμακευτικών προϊόντων και εμβολίων - θέτουμε μια βασική προτεραιότητα. Και δεν μπορεί να είναι άλλη από τη διασφάλιση ότι αυτά θα είναι διαθέσιμα και στους Κύπριους ασθενείς μέσω του συστήματος υγείας το συντομότερο δυνατό μετά την έγκρισή τους όταν ο κάθε ασθενής τα έχει ανάγκη και όχι αφού περάσουν μερικά χρόνια ή μετά από παρεμβάσεις τρίτων».

Απαραίτητες βελτιώσεις

Οι προαναφερόμενες αδυναμίες έχουν ως αποτέλεσμα να οδηγούνται οι εμπλεκόμενοι σε ατέρμονες συζητήσεις, κάτι που θα μπορούσε να είχε διορθωθεί, αν προχωρούσαν συγκεκριμένες θεσμικές αλλαγές και ρυθμίσεις. Μια από αυτές είναι και η λειτουργία Αναθεωρητικού Συμβουλίου Φαρμάκων, που προνοείται από την νομοθεσία αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει εφαρμοστεί, ενώ μια δεύτερη εξέλιξη που θα μπορούσε να βοηθήσει, είναι, σύμφωνα με τον κ. Μικέλλη, η ανεξαρτητοποίηση της Συμβουλευτικής Επιτροπής Φαρμάκων από τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ).

Στις απαραίτητες βελτιώσεις προσθέτει κι εκείνες που αφορούν στον τρόπο διαχείρισης των εμβολίων. Η παροχή μόνο ενός εμβολίου για κάθε περίπτωση από το ΓεΣΥ, όπως εξηγεί, δημιουργεί δυσκολίες στην κυκλοφορία όλων των εμβολίων στην αγορά, κάτι το οποίο θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην εμβολιαστική κάλυψη εάν προκύψουν προβλήματα στη διαθεσιμότητα.

Αξιολόγηση δαπανών

Αναφερόμενος στις δαπάνες για τα φάρμακα, τη θεραπεία, τα εμβόλια και την πρόληψη, ο κ. Μικέλλης τονίζει την ανάγκη να αξιολογούνται σφαιρικά και να λαμβάνεται πάντοτε υπόψη το μακροχρόνιο όφελος. Να συνυπολογίζονται τα σημαντικά οφέλη και οι εξοικονομήσεις που μια φαρμακευτική παρέμβαση, θεραπεία ή πρόληψη επιφέρει βραχυπρόθεσμα και πολύ περισσότερο μακροπρόθεσμα σε ένα σύστημα υγείας. Να ξεφύγουμε, δηλαδή, από την αυστηρή αξιολόγηση στο πλαίσιο ενός ετήσιου προϋπολογισμού ειδικά για το φάρμακο.

«Η ανακοίνωση για αποθεματικό που ξεπερνά το μισό δισεκατομμύριο ενδεχομένως να ακούγεται ευχάριστη στα αυτιά της διοίκησης του ΟΑΥ, ωστόσο, σίγουρα δεν είναι ευχάριστο να ακούει κανείς ότι το κονδύλι του Υπουργείου Υγείας για την προμήθεια φαρμάκων έχει εξαντληθεί, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς τα φάρμακα που έχουν ανάγκη».

Πρόκειται για φάρμακα τα οποία εδώ και τέσσερα χρόνια, από την ολοκλήρωση της εφαρμογής του συστήματος, θα έπρεπε να παρέχονται από το ΓεΣΥ, διευκρινίζει ο πρόεδρος της ΚΕΦΕΑ, προσθέτοντας πως «το Υπουργείο Υγείας ως η αρμόδια Αρχή για καθορισμό πολιτικής και στρατηγικής υγείας στη χώρα μας θα πρέπει να επανακαθορίσει το πλαίσιο εντός του οποίου ο εκτελεστικός οργανισμός - και εν προκειμένω ο ΟΑΥ - θα λειτουργεί.

Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η δαπάνη σε φάρμακα και σε εμβόλια αποτελεί επένδυση στην υγεία, το σημαντικότερο αγαθό για τον άνθρωπο, και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπίζεται».