Πετρέλαιο: Τα δύο «αγκάθια» που φέρνουν σε θέση άμυνας τον OPEC

Ο OPEC+ έχει πρόβλημα. Οι τιμές του Brent βρίσκονται μόλις και μετά βίας πάνω από τα 70 δολάρια το βαρέλι, παρά τις πρόσφατες διακοπές παραγωγής στις Ηνωμένες Πολιτείες λόγω του τυφώνα Francine και στη Λιβύη λόγω της πολιτικής αναταραχής.

Το καρτέλ έχει αντιδράσει αναστέλλοντας την επιστροφή μέρους της παραγωγής πετρελαίου που είχε περικόψει προηγουμένως για να στηρίξει τις τιμές του πετρελαίου. Αντί να αυξήσει την παραγωγή τον Οκτώβριο, όπως είχε προγραμματιστεί από τον Ιούνιο, στοχεύει να αρχίσει να αίρει αυτές τις περικοπές τον Δεκέμβριο.

Αλλά δεν κανείς δεν εγγυάται ότι μια αγορά πετρελαίου καλά εφοδιασμένη με αργό από χώρες-παραγωγούς εκτός OPEC, με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Βραζιλία, τη Γουιάνα και τον Καναδά, θα έχει χώρο για περισσότερα βαρέλια από τα κράτη-μέλη του OPEC+ τον Δεκέμβριο ή το 2025.

Αυτό είναι ένα «χάπι» που πρέπει να καταπιεί ο OPEC+, ο οποίος επισήμως συγκρατεί περίπου 5,9 εκατ. βαρέλια ημερησίως εκτός αγοράς.

Περίπου 2,2 εκατ. βαρέλια/ημέρα από αυτά είναι εθελοντικές περικοπές από τη Σαουδική Αραβία και επτά άλλα κράτη-μέλη του OPEC+. Αυτές οι εθελοντικές περικοπές είναι οι πρώτες που θα ανακληθούν, ενώ επιπλέον 3,7 εκατ. βαρέλια/ημέρα περικοπών από τον OPEC+ έχουν κλειδώσει για μέχρι το τέλος του 2025.

Η ασθενέστερη του αναμενομένου ζήτηση για πετρέλαιο είναι ο κύριος λόγος αυτού του διλήμματος. Ο OPEC ξεκίνησε το τρέχον έτος προβλέποντας ισχυρή αύξηση της ζήτησης κατά 2,25 εκατ. βαρέλια/ημέρα, μια τολμηρή εκτίμηση.

Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΔΟΕ) και η Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας των ΗΠΑ (EIA) προβλέπουν ότι η αύξηση της ζήτησης θα είναι πιο κοντά στο 1 εκατ. βαρέλια/ημέρα για φέτος.

Ωστόσο, και οι τρεις οργανισμοί αναθεώρησαν πρόσφατα τις προβλέψεις τους για τη ζήτηση.

Ο ΙΕΑ και η EIA τοποθετούν τώρα τις προβλέψεις τους για την αύξηση της ζήτησης το 2024 σε περίπου 900.000 βαρέλια/ημέρα, ενώ ο OPEC έχει αναθεωρήσει ελαφρώς πτωτικά στην εκτίμησή του στα 2,03 εκατ. βαρέλια/ημερησίως. Ωστόσο, το βασικό συμπέρασμα για τον OPEC είναι ότι έχει μειώσει την εκτίμησή του για καθέναν από τους δύο τελευταίους μήνες του έτους, γεγονός που υποδηλώνει περαιτέρω αναθεωρήσεις προς τα κάτω τους επόμενους μήνες.

Η Κίνα είναι το μεγάλο πρόβλημα

Για χρόνια, η Κίνα είχε την πρωτοκαθεδρία στην κατανάλωση πετρελαίου και τη συνεπακόλουθη αύξησή της. Ωστόσο, ο ΙΕΑ έχει προειδοποιήσει ότι η επιβράδυνση της κινεζικής οικονομικής ανάπτυξης και η στροφή προς τα ηλεκτρικά οχήματα έχουν αλλάξει το "μείγμα" για τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.

Η Υπηρεσία βλέπει τώρα ότι η κινεζική ζήτηση θα αυξηθεί κατά μόλις 180.000 βαρέλια/ημέρα το 2024 -από 410.000 βαρέλια/ημέρα που εκτιμούσε τον Ιούλιο- καθώς η ευρύτερη οικονομική επιβράδυνση συμπίπτει με την πώληση περισσότερων ηλεκτρικών οχημάτων, και παράλληλα έχει αναπτυχθεί ένα σιδηροδρομικό δίκτυο υψηλής ταχύτητας που βάζει φρένο στην αύξηση των αεροπορικών ταξιδιών εντός της χώρας.

Στο μεταξύ, ο OPEC εξακολουθεί να υπολογίζει στην Κίνα για την αύξηση της ζήτησης κατά 650.000 βαρέλια/ημερησίως φέτος.

Η ζήτηση βρίσκεται υπό πίεση και σε άλλες μεγάλες οικονομίες. Η χρήση βενζίνης στις Ηνωμένες Πολιτείες μειώθηκε σε ετήσια βάση τους πέντε από τους πρώτους έξι μήνες του 2024. «Εκτός Κίνας, η αύξηση της ζήτησης για πετρέλαιο είναι στην καλύτερη περίπτωση υποτονική», σύμφωνα με την τελευταία μηνιαία έκθεση του ΙΕΑ.

Η αύξηση της προσφοράς εκτός ΟΠΕΚ συνεχίζει να «τρώει» την αύξηση της ζήτησης

Εν τω μεταξύ, η αύξηση της προσφοράς εκτός OPEC συνεχίζει να απορροφά την όποια άνοδο σημειώνεται στη ζήτηση παγκοσμίως.

Ο ΙΕΑ προβλέπει αύξηση της προσφοράς εκτός ΟΠΕΚ κατά 1,5 εκατ. βαρέλια ημερησίως φέτος και το 2025, με υψηλότερη παραγωγή από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Γουιάνα, τον Καναδά και τη Βραζιλία. Μόνο η Αμερική αναμένεται να συμβάλει σε αύξηση κατά 400.000 βαρέλια ημερησίως φέτος και επιπλέον 400.000 βσρέλια ημερησίως το 2025, σύμφωνα με την EIA.

Ο συνδυασμός της ήπιας ζήτησης και της ισχυρής προσφοράς εκτός OPEC αιτιολογεί την πρόσφατη πτώση των τιμών του πετρελαίου πέριξ των 70 δολαρίων το βαρέλι. Ενώ συνήθως οι χαμηλότερες τιμές θα προκαλούσαν αρνητική αντίδραση της προσφοράς, αυτό το σενάριο φαίνεται απίθανο τώρα.

Οι διεθνείς πετρελαϊκές εταιρείες (IOC) φαίνονται πολύ πιο ανθεκτικές στις χαμηλότερες τιμές από ό,τι πριν από μια δεκαετία. Η ExxonMobil αναφέρει ότι το κόστος εφοδιασμού της από το διευρυμένο χαρτοφυλάκιό της στη λεκάνη Permian μετά την εξαγορά της Pioneer Natural Resources, ύψους 60 δισ. δολαρίων, είναι στα 35 δολάρια το βαρέλι. Και δεν είναι μόνο οι Αμερικανοί "παίκτες" του σχιστόλιθου που μειώνουν το κόστος εξισορρόπησης.

Η μεγάλη γαλλική TotalEnergies, η οποία διαθέτει σημαντικά υπεράκτια περιουσιακά στοιχεία, αλλά και στη Μέση Ανατολή, επισημαίνει ότι το κόστος σε όλες τις δραστηριότητες της εταιρείας δεν υπερβαίνει τα 25 δολάρια το βαρέλι.

Αυτό σημαίνει ότι μια βουτιά στις τιμές του πετρελαίου θα επηρεάσει ελαφρώς τις κεφαλαιουχικές δαπάνες και τα σχέδια αυτών των εταιρειών για αύξηση της παραγωγής. Για να συμβεί κάτι πιο «δραματικό», θα πρέπει να καταρρεύσουν ολοκληρωτικά οι τιμές πετρελαίου.

Και αυτό είναι απίθανο, επειδή τα μέλη του OPEC+ ζητούν ισχυρές τιμές πετρελαίου για να διατηρήσουν τους κρατικούς προϋπολογισμούς τους ισοσκελισμένους.

Το ΔΝΤ εκτιμά ότι η Σαουδική Αραβία έχει ορίσει -δημοσιονομικά- το «νεκρό σημείο» στην τιμή του πετρελαίου στα 96 δολάρια/βαρέλι για το 2024. Με εξαίρεση τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (57 δολάρια/βαρέλι) και τη Λιβύη (66 δολάρια/βαρέλι), όλα τα άλλα κράτη-μέλη του ΟΠΕΚ έχουν ορίσει το «νεκρό σημείο» τουλάχιστον στα 94 δολάρια/βαρέλι.

Το καρτέλ χρειάζεται τις υψηλές τιμές

Οι περισσότεροι αναλυτές της πετρελαϊκής αγοράς "βλέπουν" σημαντικό έλλειμμα στην προσφορά πετρελαίου για το υπόλοιπο του έτους λόγω των συνεχιζόμενων περικοπών του OPEC+, γεγονός που λογικά θα στηρίξει τις τιμές πετρελαίου. Η EIA βλέπει μείωση των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου κατά 900.000 βαρέλια/ημέρα το 3ο τρίμηνο του 2024 και άνω του 1 εκατ. βαρελιών/ημέρα έως το α' τρίμηνο του 2025.

Ως εκ τούτου, αναμένει ότι η τιμή του Brent θα κάνει ράλι από τα περίπου 70 δολάρια/βαρέλι που είναι τώρα, στα επίπεδα των 82 δολαρίων/βαρέλι τον Δεκέμβριο και των 83 δολαρίων/βαρέλι το α' τρίμηνο του 2025.

Ωστόσο, αυτό μπορεί να μην βοηθήσει τον OPEC+ να επαναφέρει στην αγορά την τεράστια ποσότητα πετρελαίου που έχει τώρα στο περιθώριο, επειδή ορισμένοι παράγοντες της αγοράς βλέπουν μεγάλα πλεονάσματα πετρελαίου το 2025.

Ο ΙΕΑ βλέπει πλεόνασμα 1 εκατ. βαρελιών/ημέρα το 2025, ενώ η EIA βλέπει αύξηση των αποθεμάτων κατά μέσο όρο 500.000 βαρελιών/ημέρα το β' εξάμηνο του 2025.

Πώς -υπό αυτές τις συνθήκες- θα χαλαρώσει ο OPEC τις περικοπές στην παραγωγή μένει να φανεί. Για το 2025 το καρτέλ έχει και πάλι την πιο αισιόδοξη πρόβλεψη για αύξηση της ζήτησης στα 1,74 εκατ. βαρέλια ημερησίως, αλλά αναλόγως τις εξελίξεις κατά το υπόλοιπο 2024, κι αυτή η εκτίμηση θα μπορούσε να αποδειχθεί ευσεβής πόθος.

Το βέβαιο είναι η ισχύς και η αντοχή των παραγωγών εκτός OPEC, με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες, παράμετροι που θα δυσκολέψουν τον OPEC+ να βρει περιθώριο να προσθέσει βαρέλια στην αγορά χωρίς να ρίξει τις τιμές.