Χωρίς εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα η Κύπρος-Η προθεσμία Ιουνίου και η έκκληση από Κάντρι Σίμσον

Την ανάγκη να υπάρξει πρόοδος στην αύξηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη όσον αφορά τις τιμές ενέργειας και τον παγκόσμιο ανταγωνισμό και το ρίσκο νέων εξαρτήσεων, υπογραμμίζει μεταξύ άλλων έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης που παρουσίασε την Τετάρτη στις Βρυξέλλες η Επίτροπος Ενέργειας, Κάντρι Σίμσον.

Η κ. Σίμσον σημείωσε επίσης πως υπάρχει ακόμα δουλειά να γίνει σε σχέση με τα μέτρα του REPowerEU με τελικό στόχο την κατάργηση της χρήσης ρωσικού φυσικού αερίου, με το επόμενο βήμα να αφορά την προετοιμασία για τη λήξη της συμφωνίας μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας, θέμα για το οποίο δέχθηκε αρκετές ερωτήσεις.

Η ανάπτυξη των ανανεώσιμων ήταν μια από τις κύριες προκλήσεις που καταγράφονται στην έκθεση και στις οποίες αναφέρθηκε η κ. Σίμσον, παράλληλα με την ανάγκη όλα τα κράτη μέλη να καταθέσουν τα εθνικά τους σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα (σ.σ. η Κύπρος είναι ένα από τα 15 κράτη μέλη που δεν έχουν ακόμα καταθέσει το εθνικό τους σχέδιο).

Η κ. Σίμσον τόνισε πως η ΕΕ και τα κράτη μέλη να επικεντρωθούν στην υλοποίηση των όσων έχουν συμφωνηθεί, και πως για αυτό παροτρύνει «τα κράτη μέλη να καταθέσουν τα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα που εκκρεμούν», σημειώνοντας ότι μέχρι στιγμής μόλις 10 κράτη μέλη έχουν καταθέσει τα τελικά τους σχέδια και πως η σχετική προθεσμία έχει παρέλθει.

Η Κύπρος είναι ένα από τα κράτη μέλη που δεν είχε καταθέσει το σχετικό τελικό σχέδιο πριν την προθεσμία του φετινού Ιουνίου, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν δημοσιοποιηθεί.

Οι χώρες που κατέθεσαν τα τελικά σχέδια για την εκπλήρωση των κλιματικών στόχων του 2030 (National Energy and Climate Plans - NECPs) μέχρι στιγμής είναι η Δανία, η Γαλλία, η Φινλανδία, η Ιταλία, η Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο, οι Κάτω Χώρες, η Σουηδία, η Λετονία και η Γερμανία.

«Τα σχέδια αυτά είναι απαραίτητα για να μετατρέψουμε τις δεσμεύσεις σε δράση και να παρέχουμε σιγουριά στους επενδυτές», τόνισε.

Αναφορικά με τις τιμές της ενέργειας, ζήτημα το οποίο υπογράμμισαν στις εκθέσεις τους για την ανταγωνιστικότητα και την οικονομία οι Ενρίκο Λέτα και Μάριο Ντράγκι, η κ. Σίμσον τόνισε πως έγιναν πολλά για μείωση των τιμών ωστόσο θα πρέπει τώρα να αντιμετωπιστούν τα δομικά ζητήματα.

Η κ. Σίμσον υπογράμμισε ότι το κύριο ζητούμενο είναι να αυξηθεί ο ρυθμός ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς «βλέπουμε τα πρώτα σημάδια το 2024 ότι ο ρυθμός ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δεν αυξάνεται τόσο γρήγορα όσο θα έπρεπε» και πως χρειάζεται ισχυρή ώθηση για να επιτευχθεί ο στόχος του 42,5% μέχρι το 2030.

«Η σημερινή έκθεση είναι πραγματικά μια απόδειξη της μαζικής αναδιαμόρφωσης της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ που κάναμε τα τελευταία πέντε χρόνια» τόνισε η κ. Σίμσον στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου, κάνοντας λόγο για «αλλαγές επί του εδάφους, σε όλη την Ευρώπη, όχι μόνο αλλαγές στους διαδρόμους των Βρυξελλών και στις νομοθεσίες των κρατών μελών».

Η κ. Σίμσον αναφέρθηκε ειδικά στην αύξηση των πράσινων επενδύσεων στο πλαίσιο των εθνικών Σχεδίων Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, και στο ότι 184 δις από τα 240 δις ευρώ που εκταμιεύθηκαν μέχρι τα μέσα του φετινού Ιουνίου από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης αφορούσαν μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που σχετίζονται με την ενέργεια. 

«Η ολοκλήρωση της αγοράς και η ανάπτυξη του δικτύου και των υποδομών ήταν επίσης καθοριστικής σημασίας για τη διασφάλιση της επέκτασης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας» σημείωσε, παραπέμποντας στον συντονισμό των αγορών ενέργειας της Βαλτικής με το υπόλοιπο δίκτυο της ηπειρωτικής Ευρώπης. 

Ρωσικό πετρέλαιο και διαφοροποίηση LNG

Αναφέρθηκε ακόμα σε σημαντικά βήματα προόδου σε έργα κοινού ενδιαφέροντος και στην προσαρμογή των υποδομών φυσικού αερίου στο πλαίσιο των αλλαγών στις εισαγωγές μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

«Η φετινή έκθεση δείχνει ότι δεν βρισκόμαστε πλέον στο έλεος των αγωγών του Πούτιν» ανέφερε σε γραπτή δήλωση της η Επίτροπος Ενέργειας, Κάντρι Σίμσον, τονίζοντας πως η ΕΕ συνεχίζει να στηρίζει την Ουκρανία.

«Η έκθεση επισημαίνει την πρόοδο που έχουμε σημειώσει στο πλαίσιο αυτής της εντολής προς έναν ασφαλή, ανταγωνιστικό και οικονομικά προσιτό ενεργειακό τομέα στην ΕΕ», σημείωσε.

Ερωτηθείσα για τις εισαγωγές πετρελαίου από το Αζερμπαϊτζάν με αφορμή δημοσιεύματα που θέλουν ρωσικό πετρέλαιο να καταλήγει στην ΕΕ μέσω της χώρας, η κ. Σίμσον ανέφερε πως εταιρίες στην ΕΕ όντως λαμβάνουν αζερικό πετρέλαιο μέσω Τουρκίας, αλλά πως η ΕΕ δεν έχει συμμετέχει σε αυτές τις συζητήσεις. 

Υπογράμμισε ωστόσο ότι η στάση της ΕΕ όσον αφορά το τέλος της συμφωνίας μεταφοράς φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας παραμένει η ίδια και πως η ΕΕ είναι ξεκάθαρη πως αυτό είναι το επόμενο βήμα στο πλαίσιο του RepowerEU.

Σε σχέση με τις πηγές προέλευσης υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) μετά τον περιορισμό των εισαγωγών από τη Ρωσία, η κ. Σίμσον επεσήμανε πως ο μεγαλύτερος πάροχος της ΕΕ σήμερα είναι η Νορβηγία, αλλά και η βόρεια Αφρική και το Αζερμπαϊτζάν, αλλά πως στόχος είναι η διαφοροποίηση των πηγών.

Ο κύριος στόχος, τόνισε, είναι να συνεχιστεί η διαδικασία «όπου το φυσικό αέριο σταδιακά θα αντικατασταθεί από ανανεώσιμες πηγές ενέργειες», ενώ έκανε αναφορά και στις προσπάθειες της ΕΕ για προώθηση του πράσινου υδρογόνου δεδομένων των μελλοντικών αναγκών στις μεταφορές και τη βιομηχανία.

Η έκθεση καταγράφει μια σειρά από επιτεύγματα της πολιτικής της ΕΕ σε θέματα ενέργειας κατά τη θητεία της απερχόμενης Κομισιόν, μεταξύ άλλων, δημιουργώντας πλαίσιο κανόνων για τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας, αντιμετωπίζοντας παράλληλα κίνδυνους για τον ενεργειακό εφοδιασμό της, και καταφέρνοντας να ανακτήσει τον έλεγχο των τιμών επιταχύνοντας ταυτόχρονα τη μετάβαση προς την κλιματική ουδετερότητα, σύμφωνα με σχετικό δελτίο Τύπου.

Η Κομισιόν τονίζει μεταξύ άλλων πως κατά το πρώτο μισό του 2024, το μισό της παραγωγής ηλεκτρισμού στην ΕΕ προερχόταν από ανανεώσιμες πηγές, το μερίδιο του ρωσικού φυσικού αερίου στις εισαγωγές στην ΕΕ μειώθηκε από 45% το 2021 σε 18% τον Ιούνιο του 2024, ενώ αυξήθηκαν οι εισαγωγές από Νορβηγία και ΗΠΑ και η ζήτηση φυσικού αερίου μειώθηκε κατά 138 δις κυβικά μέτρα μεταξύ του Αυγούστου του 2022 και του φετινού Μαΐου. 

Αναφέρεται ακόμα πως οι τιμές της ενέργειας παραμένουν σταθερές και αρκετά χαμηλότερες από τα επίπεδα στα οποία είχαν φτάσει το 2022, ενώ ο στόχος για πληρότητα 90% στην αποθήκευση φυσικού αερίου επιτεύχθηκε στα μέσα Αυγούστου, πριν τον στόχο του Νοεμβρίου.

Όσον αφορά τους κλιματικούς στόχους που σχετίζονται με την ενέργεια, η Κομισιόν αναφέρει πως οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μειώθηκαν κατά 32,5% από το 1990 έως το 2022, ενώ η οικονομία της ΕΕ αυξήθηκε κατά περίπου 67% την ίδια περίοδο.

Επίσης, στο πλαίσιο της COP28 στο Ντουμπάι, η ΕΕ ηγήθηκε της παγκόσμιας προσπάθειας ώστε να υπάρξει δέσμευση για τον τριπλασιασμό της δυναμικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και το διπλασιασμό της ενεργειακής απόδοσης στο πλαίσιο της μετάβασης από τα ορυκτά καύσιμα.