Αποκαλυπτικό: Οι διάλογοι στην τηλεδιάσκεψη για την ηλεκτρική διασύνδεση-Ασαφής και πιεστικός ο ΑΔΜΗΕ

Άκρως αποκαλυπτικοί για την πιεστική στάση που τηρεί ο ΑΔΜΗΕ, τόσο έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας όσο και έναντι της ΡΑΕΚ αναφορικά με το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης, είναι οι διάλογοι που έλαβαν χώρα κατά την πρόσφατη τηλεδιάσκεψη που πραγματοποιήθηκε σε σχέση με το όλο θέμα με την Κομισιόν και με την συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων(σ.σ. ΡΑΕΚ και ΡΑΑΕΥ, εκπροσώπων του ΑΔΜΗΕ, της Nexans και των υπουργείων Ενέργειας και Ελλάδας).

Μέσα από την συζήτηση που διεξήχθη, τα πρακτικά της οποίας εξασφάλισε, κατέχει και φέρνει στο φως της δημοσιότητας το InBusinessNews, ο ΑΔΜΗΕ επιχειρηματολόγησε με έντονο και φορτικό, πλην ασαφή, τρόπο για την... αναγκαιότητα αλλαγής της απόφασης της ΡΑΕΚ σε ό,τι αφορά την απόδοση εσόδων κατά την διάρκεια κατασκευής του έργου, καθώς και περί της... αναγκαιότητας μετοχικής συμμετοχής της Κ.Δ. με τα 100 εκατ. ευρώ που εγκρίθηκαν ως χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Παράλληλα, στο πλαίσιο της τηλεδιάσκεψης, συζητήθηκαν εκτενώς όλα τα ανοικτά ζητήματα σε σχέση με την υλοποίηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου-Ελλάδας (Κρήτης) και συμφωνήθηκαν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα όσον αφορά την λήψη κρίσιμων αποφάσεων.

Αναλυτικά, σύμφωνα με τα πρακτικά, κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης η ΡΑΕΚ έθεσε επιτακτικά το θέμα ενδεχόμενης αύξησης του τελικού κόστους για υλοποίηση του έργου, με τον ΑΔΜΗΕ να επιχειρεί να καθησυχάσει τις ανησυχίες της.

Βάσει, επίσης, των πρακτικών, μέχρι την επόμενη τηλεδιάσκεψη για το θέμα, η οποία ορίστηκε για την ερχόμενη Δευτέρα (12/8) στις 9.30 το πρωί, τα ζητήματα που πρέπει να διευκρινιστούν μέχρι τότε είναι:

1. Ολοκλήρωση του ρυθμιστικού πλαισίου, ώστε να υπάρχει θετικό NPV (καθαρή παρούσα αξία).
2. Το ζήτημα της ανάκτησης δαπανών κατά την κατασκευαστική περίοδο.
3. Αποφάσεις για επιτρεπόμενο έσοδο για την πρώτη ρυθμιστική περίοδο.
4. Χειρισμός γεωπολιτικών κινδύνων.

Ζήτησε ενημέρωση η Κομισιόν

Σύμφωνα με τα πρακτικά, η Διευθύντρια Πράσινης Μετάβασης και Ολοκλήρωσης Ενεργειακών Συστημάτων της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Κομισιόν, Catharina Sikow-Magny, αφού καλωσόρισε τους συμμετέχοντες ζήτησε ενημέρωση ως προς την εξέλιξη του αιτήματος του ΑΔΜΗΕ για αναθεώρηση της απόφασης της ΡΑΕΚ.

Λαμβάνοντας τον λόγο ο πρόεδρος της ΡΑΕΚ, Ανδρέας Πουλλικκάς, ενημέρωσε την κ. Sikow ότι υπήρξε συνάντηση με τον ΑΔΜΗΕ στις 15 Ιουλίου, κατά την οποία υποβλήθηκαν από τον φορέα υλοποίησης του GSI επιπρόσθετα στοιχεία, καθώς και πως ανατέθηκε σε εμπειρογνώμονα να μελετήσει τα στοιχεία.

Όπως τόνισε ο κ. Πουλλικκάς, στόχος της ΡΑΕΚ είναι να διασφαλιστεί ότι θα υπάρχει θετικό NPV για ολόκληρο το έργο, ενώ αναφορικά με τον γεωπολιτικό κίνδυνο και τη συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας ως μέτοχος, είπε ότι η Αρχή αναμένει τις προθέσεις της κυβέρνησης.

Παράλληλα, ο κ. Πουλλικκάς γνωστοποίησε ότι μέχρι σήμερα Παρασκευή (9/8) η ΡΑΕΚ αναμένεται να λάβει απόφαση για όλα τα ζητήματα που τέθηκαν ενώπιόν της.

Ο Διευθυντής της Υπηρεσίας Ενέργειας του υπουργείου Ενέργειας, Χαράλαμπος Ρούσος, επανέλαβε ότι λήφθηκε απόφαση, σύμφωνα με την οποία δεν θα δοθεί χορηγία 100 εκ. ευρώ, αλλά θα αξιολογηθεί η συμμετοχή στο μετοχικό καθεστώς της εταιρείας, ενώ ενημέρωσε τους συμμετέχοντες ότι σε περίπου δύο μήνες θα ληφθεί σχετική απόφαση.

Οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι

Ως προς το ζήτημα των γεωπολιτικών κινδύνων σημείωσε ότι αναμένεται από την ΡΑΕΚ να ζητήσει τι ακριβώς χρειάζεται από το υπουργείο Ενέργειας.

Από πλευράς του, ο πρόεδρος της ΡΑΕΚ επεσήμανε ότι έγινε επικοινωνία με το υπουργείο Ενέργειας και στάλθηκε σχετική επιστολή στις 22 Ιουλίου 2024, με τον κ. Ρούσο να απαντά ότι θα εξεταστεί το ζήτημα κατόπιν μελέτης και της επιστολής της ΡΑΕΚ.

Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, Μανούσος Μανουσάκης, ζήτησε διευκρίνιση ως προς το κατά πόσο μέχρι τις 9 Αυγούστου η ΡΑΕΚ θα ολοκληρώσει το ρυθμιστικό πλαίσιο, ώστε να εξαλειφθούν οι ρυθμιστικοί κίνδυνοι, σημειώνοντας ότι για να προχωρήσει ο ΑΔΜΗΕ με το full notice to proceed στη Nexans χρειάζεται, πέραν από την ανάκτηση κατά την κατασκευή του έργου, να καλυφθεί το κενό των 100 εκ. ευρώ και να ξεκαθαριστεί η κάλυψη του γεωπολιτικού κινδύνου.

Η Διευθύντρια Ρυθμιστικών Θεμάτων και Ρυθμιζόμενων Εσόδων του ΑΔΜΗΕ, Ανθούλα Ζαμπέλη, διευκρίνισε ότι η ΡΑΑΕΥ (ρυθμιστική αρχή Ελλάδας) έκανε αποδεκτή την εισήγηση του φορέα υλοποίησης για συμπερίληψη στη Ρυθμιζόμενη Βάση Αξιών Παγίων και αναγνώριση και ανάκτηση των δαπανών που διενεργήθηκαν από τον ΑΔΜΗΕ σε περίπτωση σημαντικής καθυστέρησης ή ακύρωσης του έργου για αντικειμενικούς λόγους πέραν του ελέγχου του φορέα υλοποίησης, με την εκπρόσωπο της Κομισιόν να σημειώνει πως η εν λόγω πρόνοια είναι λογική λαμβανομένου υπόψη του μεγέθους του έργου.

Ερωτήματα προς Nexans

Παίρνοντας τον λόγο στη συνέχεια ο αντιπρόεδρος της ΡΑΕΚ, Φίλιππος Φιλίππου, ρώτησε τον εκπρόσωπο της Nexans για ποιο λόγο η εταιρεία επιμένει να λάβει το full notice to proceed, προτού ολοκληρωθεί η μελέτη βυθού, την οποία διεξάγει η ίδια η εταιρεία.

Απαντώντας ο εκπρόσωπος της Nexans είπε ότι μέσα Αυγούστου θα ολοκληρωθεί η επιχορήγηση και για να συνεχίσει η κατασκευή του καλωδίου χρειάζεται να καλυφθούν τα έξοδα από το έργο, υποδεικνύοντας πως σε αντίθετη περίπτωση θα ανασταλεί η κατασκευή με ανάλογη αύξηση του κόστους λόγω καθυστέρησης.

Επανερχόμενος ο κ. Φιλίππου διερωτήθηκε πόσο πιθανό είναι η έρευνα βυθού να αλλάξει την πορεία του καλωδίου με συνεπακόλουθο να αυξηθεί το μήκος του και με αποτέλεσμα να αυξηθεί και το κόστος, για να λάβει απάντηση από τον εκπρόσωπο της Nexans ότι η έρευνα θα υποδείξει την ακριβή διαδρομή που θα ακολουθήσει το καλώδιο και ότι από την εμπειρία του και τις ενδείξεις του βυθού στην περιοχή, δεν θα επηρεάσει σημαντικά το κόστος.

Υπογράμμισε, ακόμη, πως η κατασκευή του καλωδίου γίνεται παράλληλα με την έρευνα του βυθού, με τον αντιπρόεδρο της ΡΑΕΚ να διερωτάται κατά πόσο η Nexans είναι διατεθειμένη να υποβάλει γραπτώς ή να παρέχει κάποια εγγύηση ότι το κόστος δεν θα αλλάξει σημαντικά μέσα από την έρευνα.

Η διασύνδεση Γαλλίας-Ισπανίας και η σύμβαση με τη Siemens

Από πλευράς του, ο πρόεδρος του ΑΔΜΗΕ σημείωσε ότι από την εμπειρία του φορέα, το αποτέλεσμα της έρευνας βυθού δεν θα επηρεάζει σημαντικά το κόστος, με τον αντιπρόεδρο της ΡΑΕΚ να φέρνει ως παράδειγμα τη διασύνδεση Γαλλίας-Ισπανίας μέσω του Βισκαϊκού Κόλπου, για την οποία η αλλαγή της τοποθέτησης του καλωδίου επηρέασε το κόστος, σημειώνοντας ότι ο ΑΔΜΗΕ θα μπορούσε επίσης να ενημερώσει γραπτώς σχετικά.

Ρώτησε περαιτέρω πότε αναμένεται να υπογραφεί η σύμβαση με τη Siemens, για να λάβει απάντηση από τον αντιπρόεδρο του ΑΔΜΗΕ, Ιωάννη Μάργαρη, ότι αυτή βρίσκεται στο τελικό στάδιο και πως για τη διαδικασία είναι ενήμερη η Γενική Διεύθυνση Ενέργειας της Κομισιόν. Πρόσθεσε πως όταν υπογραφεί θα ενημερωθούν σχετικά οι ρυθμιστές.

Ως προς το κόστος, είπε, τα 400 εκ. ευρώ που προβλέπονται στη σύμβαση για τα converter stations είναι υπεραρκετά και δεν αναμένεται οποιαδήποτε αύξηση στην πορεία λαμβάνοντας υπόψη ότι για το Κρήτη-Αττική το κόστος για δύο converter station ήταν 370 εκ. ευρώ.

Σε αυτό το σημείο, ο αντιπρόεδρος της ΡΑΕΚ ζήτησε όπως υποβληθεί γραπτώς εγγύηση ότι το κόστος της Siemens δεν θα αυξηθεί.

Αναφορικά με το παράδειγμα του κ. Φιλίππου για τη διασύνδεση Γαλλίας-Ισπανίας η εκπρόσωπος της Κομισιόν είπε ότι δεν θεωρεί πως η μοναδική αιτία για την αύξηση του κόστους ήταν η αλλαγή της πορείας τοποθέτησης του καλωδίου. Με την εν λόγω τοποθέτηση συμφώνησε και ο εκπρόσωπος της Nexans.

Οι ανησυχίες της Κομισιόν

Λαμβάνοντας εκ νέου τον λόγο η εκπρόσωπος της Κομισιόν διερωτήθηκε κατά πόσον η τροποποίηση της ΡΑΕΚ θα είναι έτοιμη πριν από τις 9 Αυγούστου, με τον κ. Πουλλικκά να απαντά ότι η Αρχή εργάζεται μαζί με τη ΡΑΑΕΥ και αναμένεται ότι αυτή θα είναι έτοιμη μέχρι τις 9 Αυγούστου.

Σε ερώτηση της κ. Sikow ως προς το πότε και πώς θα αντιμετωπιστούν οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι από την πλευρά της Κύπρου, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Ενέργειας απάντησε ότι δεν μπορούν να δοθούν δεσμεύσεις, καθότι πρόκειται για αποφάσεις που δεν θα ληφθούν μόνο από το υπουργείο, εντούτοις, θα γίνει προσπάθεια για όσο το δυνατόν συντομότερη διευθέτηση του θέματος.

Περαιτέρω, η εκπρόσωπος της Κομισιόν ρώτησε κατά πόσο οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι πρέπει να περιλαμβάνονται και στο ρυθμιστικό πλαίσιο, με την Διευθύντρια Ρυθμιστικών Θεμάτων του ΑΔΜΗΕ, να υποδεικνύει πως χρειάζεται να ληφθούν αποφάσεις για την αναγνώριση εσόδου κατά την κατασκευαστική περίοδο, την ανάκτηση από την πρώτη ρυθμιστική περίοδο η οποία πρέπει να είναι κοινή για τους δύο ρυθμιστές και να αντιμετωπιστούν οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι από τη ΡΑΕΚ, όπως έγινε από τη ΡΑΑΕΥ.

Παίρνοντας τον λόγο ο πρόεδρος της ΡΑΕΚ τόνισε ότι χρειάζεται χρόνος για να εξεταστούν τα στοιχεία που υποβλήθηκαν διεξοδικά και επανέλαβε ότι κύριο μέλημα της Αρχής είναι να υπάρχει θετικό NPV για το έργο ως σύνολο.

Από πλευράς ΡΑΑΕΥ, ο αντιπρόεδρος της Αρχής είπε ότι η ΡΑΑΕΥ εργάζεται ώστε να ολοκληρωθεί η απόφαση για το πρώτο επιτρεπόμενο έσοδο μέχρι τα μέσα Αυγούστου και ζήτησε από τον ΑΔΜΗΕ να καταθέσει στην Αρχή τη νέα μελέτη κόστους-οφέλους που κατέθεσε στο υπουργείο Ενέργειας και τα στοιχεία που υπέβαλε στη ΡΑΕΚ για την αναθεώρηση της τελευταίας της απόφασης.

Γιατί είναι σημαντικά τα 100 εκ. ευρώ

Στη συνέχεια δεύτερη εκπρόσωπος της Κομισιόν αφού ανακεφαλαίωσε τα ζητήματα που εκκρεμούν, ρώτησε τον ΑΔΜΗΕ γιατί είναι το ζήτημα των 100 εκ. ευρώ σχετικό με τις αποφάσεις που χρειάζεται να ληφθούν, με τον κ. Μανουσάκη να επαναλαμβάνει ότι τα τρία ζητήματα που εκκρεμούν είναι απαραίτητα για να προχωρήσει ο φορέας υλοποίησης με το full notice to proceed, τονίζοντας πως δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό το κενό των 100 εκ. ευρώ λόγω κυρίως των όρων που θέτουν οι τράπεζες.

Ανταπαντώντας ο κ. Πουλλικκάς διευκρίνισε πως αυτό που ανέφερε η ΡΑΕΚ είναι ότι ο κύριος στόχος είναι να διασφαλιστεί θετικό NPV για το έργο ως σύνολο.

Επανερχόμενος ο διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ διευκρίνισε ότι σύμφωνα με το οικονομικό μοντέλο που υπέβαλε, όταν γίνεται λόγος για θετικό NPV, εννοείται η επίτευξή του με ανάκτηση από την κατασκευαστική περίοδο, διασφαλίζοντας ότι το IRR (εσωτερικός βαθμός απόδοσης) θα παραμείνει στο 7,4% και όχι στο 5,29% για να είναι σε συγκρίσιμα επίπεδα με άλλα έργα του ΑΔΜΗΕ.

Τα ανοικτά ζητήματα

Ανακεφαλαιώνοντας η εκπρόσωπος της Κομισιόν είπε τα ζητήματα που αναμένεται να διευκρινιστούν είναι:

• Ολοκλήρωση του ρυθμιστικού πλαισίου, ώστε να υπάρχει θετικό NPV (καθαρή παρούσα αξία).
• Το ζήτημα της ανάκτησης δαπανών κατά την κατασκευαστική περίοδο.
• Αποφάσεις για επιτρεπόμενο έσοδο για την πρώτη ρυθμιστική περίοδο.
• Χειρισμός γεωπολιτικών κινδύνων.

Σημείωσε ότι αναμένεται από τον ΑΔΜΗΕ να υποβάλει στη ΡΑΑΕΥ τη μελέτη κόστους-οφέλους και τα στοιχεία που υπέβαλε στη ΡΑΕΚ για αναθεώρηση της απόφασής της.

Λίγο πριν την ολοκλήρωση της τηλεδιάσκεψης, ο αντιπρόεδρος της ΡΑΕΚ επεσήμανε ότι ζητήθηκε και η γραπτή εγγύηση από τη Nexans για μη μεταβολή του κόστους λόγω της αλλαγής της τοποθέτησης του καλωδίου, με την εκπρόσωπο της Κομισιόν να σημειώνει πως αν και δεν θεωρεί ότι αυτό είναι τυπική πρακτική, η Nexans θα κρίνει εάν μπορεί να δώσει τέτοια εγγύηση.