Τουρισμός: Πώς η ανάπτυξή του μπορεί να ωφελήσει ντόπιους και επισκέπτες

Τα ταξίδια επανέρχονται σε επίπεδα προ πανδημίας για τα καλά, καταγράφοντας άνοδο 19% στο πρώτο τρίμηνο αυτού του έτους, σε σύγκριση με ένα χρόνο προηγουμένως, ενώ προβλέπεται πως θα ξεπεράσουν τα επίπεδα προ πανδημίας για ολόκληρη τη χρονιά.

Η ανάπτυξη όμως του τουρισμού, γίνεται πλέον στη βάση νέων δεδομένων.

Δημοφιλείς προορισμοί εισάγουν πολιτικές για να περιορίσουν τον υπερτουρισμό και τις αντιδράσεις των ντόπιων για τις αυξημένες τουριστικές ροές. Προορισμοί που εδώ και χρόνια βρίσκονται υψηλά στη λίστα προτιμήσεων των ταξιδιωτών όπως  Βαρκελώνη,  Ντουμπρόβνικ, Μαγιόρκα και Σαντορίνη έχουν θέσει όριο στον αριθμό των κρουαζιερόπλοιων που επισκέπτονται τα συγκεκριμένα μέρη. Πρόσφατα, επίσης, πραγματοποιήθηκαν διαδηλώσεις στη Βαρκελώνη και στις Βαλεαρίδες νήσους από πολίτες κατά του υπερτουρισμού.

Το πρόβλημα, προκύπτει εν μέρει, λόγω και του ότι οι ταξιδιώτες, δυσκολεύονται να αντιληφθούν τον αντίκτυπο τους σε προορισμούς και κοινότητες.

Η έντονη κίνηση ταξιδιωτών στους περιζήτητους τουριστικούς προορισμούς, τις περιόδους υψηλής τουριστικής ζήτησης, επιβαρύνει κάποιες φορές ντόπιους αλλά και τουρίστες, οι οποίοι έχουν να συναγωνιστούν με μεγάλη μερίδα κοινού για ενοικιάσεις σπιτιών, θέσεις σε λεωφορεία, χώρους στάθμευσης κ.ά. Πρόκειται για στοιχεία τα οποία, απειλούν κατά την άποψη κάποιων την ποιότητα ζωής τόσο των ντόπιων της πόλης, όσο και την εμπειρία διακοπών των τουριστών.

Αναμφισβήτητα, ο τουρισμός είναι πολύτιμη πηγή εσόδων. Διεθνώς, έχει πετύχει $3.3 τρισ. έσοδα την περασμένη χρονιά διεθνώς, ποσό που αντιστοιχεί στο 3% του διεθνούς ΑΕΠ. Για τις χώρες που φιλοξενούν τουρίστες, η βιομηχανία, είναι επίσης σημαντικότατη πηγή θέσεων εργασίας και εσόδων.

Επομένως, οι φορείς που σχεδιάζουν τις πολιτικές χρειάζεται να βρουν τρόπους, ώστε ντόπιοι, επισκέπτες και ο ίδιος ο προορισμός να επωφελούνται από τις τουριστικές ροές. Δεν είναι απαραίτητο να περιοριστεί ο αριθμός των τουριστών ή να γίνουν οι προορισμοί λιγότερο ελκυστικοί. 

Η επιβολή τουριστικών φόρων μπορεί να βοηθήσει, διασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο ότι οι τουρίστες πληρώνουν τα επιπλέον κόστη που προκύπτουν από τη συμφόρηση στις τουριστικές περιοχές. Υψηλότεροι φόροι θα μπορούσαν, επίσης να ανακατανείμουν τον τουρισμό σε λιγότερο πολυσύχναστες περιοχές, καθώς αρκετοί επισκέπτες θα προτιμήσουν λιγότερο δημοφιλείς προορισμούς. Έρευνα κατέδειξε ότι 10% αύξηση των τουριστικών φόρων στις Μαλδίβες, οδηγεί σε 5% μείωση στον αριθμό των επισκεπτών.

Αν και οι φόροι ενδέχεται να μη μειώσουν τον αριθμό των επισκεπτών σε εμβληματικά σημεία, καθώς οι τουρίστες περιορίζουν τα κόστη του ταξιδιού τους, επιλέγοντας για παράδειγμα φθηνότερες λύσεις για διαμονή σε δημοφιλείς προορισμούς, οι υψηλότεροι φόροι θα μπορούσαν να έχουν ισχυρότερη επίδραση.  

Μέχρι σήμερα, οι τουριστικοί φόροι που έχουν επιβληθεί, κυμαίνονται σε χαμηλά επίπεδα. Στη Βενετία το κόστος του ημερήσιου πάσου ανέρχεται στα 5 ευρώ, ενώ στη Βαρκελώνη ο φόρος διαμονής κυμαίνεται στα 4,50/ημέρα. Η αγορά φαίνεται ότι μπορεί να αποδεχτεί υψηλότερα κόστη που αφορούν ταξιδιωτικές δαπάνες, ενώ αρκετοί επισκέπτες είναι πρόθυμοι να ταξιδέψουν οπουδήποτε. Άρα οι λιγότερο ανεπτυγμένες τουριστικές περιοχές θα έχουν επίσης την ευκαιρία να κερδίσουν το ενδιαφέρον περισσότερων τουριστών. 

Εάν οι άνθρωποι επιμένουν να επισκέπτονται τα hot spots, οι πρόσθετοι φόροι που εισπράττονται μέσω αεροπορικών εταιρειών ή ξενοδοχείων, θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν την κατασκευή υποδομών που θα βελτιώσουν τη ζωή των ντόπιων και την εμπειρία των τουριστών.

Επιπλέον, μπορούν να ληφθούν άλλα μέτρα για να ενθαρρύνουν τους τουρίστες να περνούν χρόνο σε μέρη ή γειτονιές με λιγότερο συνωστισμό. Για παράδειγμα, οι Ιαπωνικές αρχές ορισμένες φορές επιβάλλουν φόρο συνωστισμού στους επισκέπτες του βουνού Φούτζι, ενώ η Κοπεγχάγη επιβραβεύει τους τουρίστες που μαζεύουν τα απορρίμματα τους, προσφέροντας δωρεάν παγωτό.

Ορισμένοι μπορεί να ισχυριστούν ότι οι τουριστικοί φόροι ίσως να εμποδίζουν ομάδες ανθρώπων που επιθυμούν να ταξιδέψουν, όπως φοιτητές και άτομα από χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα.

Οι ανησυχίες αυτές θα μπορούσαν να μετριαστούν με την εξαίρεση των συγκεκριμένων ομάδων από την πληρωμή των φόρων, όπως ήδη συμβαίνει σε αρκετές χώρες, με τα μειωμένα τέλη εισιτηρίων σε μουσεία και άλλους χώρους,  διασφαλίζοντας την ευρύτερη πρόσβαση σε ταξιδιωτικές εμπειρίες.

Η εφαρμογή τουριστικών φόρων μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση της συμφόρησης και να κάνει τον τουρισμό πιο βιώσιμο για τους κατοίκους, ενώ οι τουρίστες απολαμβάνουν μια όμορφη ταξιδιωτική εμπειρία.

Πηγή: Economist