Υψηλά βολτ και όλοι στην… πρίζα για τερματικό και ηλεκτρική διασύνδεση-Δύο ενεργειακά έργα σε ταραγμένα νερά

Καθοριστικές αναμένονται οι επόμενες εβδομάδες αναφορικά με τα δύο σημαντικά ενεργειακά έργα για την Κυπριακή Δημοκρατία, το τερματικό στο Βασιλικό και την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Κρήτης, με την Κυβέρνηση, την ΕΤΥΦΑ, αλλά και την ΡΑΕΚ, να καλούνται να λάβουν σημαντικές αποφάσεις, αφού οι εκκρεμότητες παραμένουν ακόμη πολλές.

Μάλιστα, στην περίπτωση της ηλεκτρικής διασύνδεσης, η ΡΑΕΚ καλείται να λάβει τις αποφάσεις της υπό συνθήκες ασφυκτικής πίεσης από όλες τις πλευρές, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε χθες (30/7) στην Επιτροπή Ενέργειας της Βουλής ο Πρόεδρος της Αρχής, Ανδρέας Πουλλικκάς.

Σε ό,τι αφορά το έργο στο Βασιλικό, δηλαδή το τερματικό, μετά το ξεκαθάρισμα των προθέσεων της Κυβέρνησης, η οποία ουσιαστικά έδωσε κατεύθυνση στην ΕΤΥΦΑ για την ολοκλήρωσή του, ακόμη παραμένει ανοιχτό το ζήτημα που αφορά την έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και την απαίτηση της Κομισιόν για επιστροφή της χρηματοδότησης που κατέβαλε για το έργο.

• Διαβάστε επίσης: Οι προσφορές για το τερματικό, οι πιέσεις για ηλεκτρική διασύνδεση και το άδειασμα από Παπαναστασίου σε ΡΑΕΚ
• Διαβάστε επίσης: Γιατί η Κυβέρνηση ζήτησε κλειστή συνεδρία για το τερματικό-«Κίνδυνος να χάσουμε πράγματα στη διαιτησία»

Πώς θα ολοκληρωθεί το έργο στο Βασιλικό

Όσον αφορά τις προθέσεις της Κυβέρνησης, το τι προκρίνει δηλαδή για να ολοκληρωθεί το τερματικό, είναι η προκήρυξη δύο διαγωνισμών από πλευράς ΕΤΥΦΑ.

Όπως είπε ο υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, ο ένας διαγωνισμός θα αφορά την εξεύρεση εργολάβου ή εργολάβων που θα αναλάβουν να ολοκληρώσουν τα έργα στην προβλήτα και τις χερσαίες υποδομές και ο δεύτερος θα αφορά την εξεύρεση άλλης πλωτής μονάδας στα πρότυπα και τις προδιαγραφές του «Προμηθέα» μέχρι την αποδέσμευσή του από τη κινεζική κοινοπραξία CPP.

Σύμφωνα με τον κ. Παπαναστασίου και οι δύο διαγωνισμοί μπορούν να ολοκληρωθούν με ταχείς διαδικασίες, προκειμένου τόσο το τερματικό όσο και η εξεύρεση πλωτής μονάδας να γίνουν το συντομότερο δυνατόν και με πλήρη διαφάνεια.

Η έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και η χρηματοδότηση Κομισιόν

Οι εν λόγω σχεδιασμοί, πάντως, προωθούνται την ώρα που βρίσκονται σε εκκρεμότητα, από τη μία η έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και από την άλλη η απάντηση του υπουργείου Ενέργειας στην Κομισιόν σχετικά με την επιστροφή της χρηματοδότησης που κατέβαλε έως σήμερα και η οποία ανέρχεται στα 68 εκ. ευρώ από τα 101 εκ. ευρώ που θα κατέβαλλε συνολικά στην Κυπριακή Δημοκρατία για το έργο.

Σε σχέση με την έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, υπενθυμίζεται πως αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη οι έρευνες ειδικού κλιμακίου της Αστυνομίας στη βάση οδηγιών της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, με στόχο αυτές να ολοκληρωθούν το συντομότερο δυνατόν.

Ανάμεσα σε άλλα, διερευνώνται ενδεχόμενα αδικήματα διαφθοράς και κατάχρησης εξουσίας κατά την σύναψη και υπογραφή της σύμβασης με την κινεζική κοινοπραξία CPP.

Αναφορικά με την επιστολή της Κομισιόν, το υπουργείο Ενέργειας καλείται τις επόμενες εβδομάδες και πριν από το τέλος Αυγούστου να απαντήσει στα ερωτήματα και τις επισημάνσεις της Επιτροπής αναφορικά με πιθανές παρατυπίες που προέκυψαν κατά την περίοδο αξιολόγησης του διαγωνισμού για την κατασκευή και λειτουργία του τερματικού αποθήκευσης και επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου στο Βασιλικό.

Από τις απαντήσεις του Υπουργείου εν πολλοίς θα κριθεί και τι θα γίνει τελικά με τα 101 εκ. ευρώ που θα κατέβαλλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως χορηγία για υλοποίηση του έργου, εκ των οποίων τα 68 εκ. ευρώ έχουν ήδη καταβληθεί στην ΕΤΥΦΑ και σε περίπτωση που αποφασιστεί τελεσίδικα ότι ανακαλείται η καταβολή τους, τότε θα πρέπει αυτά να επιστραφούν πίσω στην Κομισιόν.

• Διαβάστε επίσης: «Η κατεύθυνση είναι ότι το έργο θα πρέπει να ολοκληρωθεί»-Πώς προχωρά η Κυβέρνηση για το τερματικό
• Διαβάστε επίσης: Γιάννης Αντωνίου για τερματικό: Δεν είναι στις προθέσεις της Κυβέρνησης να στηθούν λαϊκά δικαστήρια

Η αξιολόγηση της μελέτης κόστους-οφέλους

Όσον αφορά το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης το οποίο έχει αξιολογηθεί ως έργο στρατηγικής σημασίας, με την Κομισιόν να χρηματοδοτεί ένα μεγάλο μέρος του συνολικού κόστους -657 εκ. ευρώ από τα 1,9 δις ευρώ που υπολογίζεται το τελικό κόστος-, οι ανησυχίες ολοένα και αυξάνονται, με βουλευτές κατά τη χθεσινή συζήτηση στην Επιτροπή Ενέργειας να εκφράζουν έντονες επιφυλάξεις και προβληματισμούς, ειδικά για το τελικό κόστος του έργου, τη βιωσιμότητά του και τους γεωπολιτικούς κινδύνους που ελλοχεύουν.

Πάντως, ανεξαρτήτως των ανησυχιών και των επιφυλάξεων που εκφράζονται, αυτή τη στιγμή εκκρεμούν δύο σημαντικές αποφάσεις που ενδεχομένως να κρίνουν ακόμη και το εάν θα υλοποιηθεί τελικά ή όχι η ηλεκτρική διασύνδεση.

Η μία απόφαση αφορά το κατά πόσον η Κυπριακή Δημοκρατία θα συμμετάσχει ή όχι ως μέτοχος στο έργο και η δεύτερη αφορά το εάν θα αναθεωρηθεί η τελευταία απόφαση της ΡΑΕΚ ή όχι.

Αναφορικά με την απόφαση της Κυβέρνησης για τη συμμετοχή ή όχι της Κυπριακής Δημοκρατίας στο μετοχικό κεφάλαιο του έργου, αξίζει να αναφερθεί ότι αυτή θα ληφθεί αφού πρώτα γίνει η αξιολόγηση της μελέτης κόστους-οφέλους που κατέθεσε ο ΑΔΜΗΕ, από ανεξάρτητους οίκους.

Για εξεύρεση των οίκων που θα αναλάβουν την αξιολόγηση της μελέτης, το υπουργείο Ενέργειας προκήρυξε σχετικό διαγωνισμό, ο οποίος ολοκληρώνεται την Παρασκευή, 2 Αυγούστου, ημέρα κατά την οποία θα αποσφραγιστούν και οι προσφορές.

Σύμφωνα με τους όρους του διαγωνισμού, ο ανάδοχος θα πρέπει να αξιολογήσει τις επιπτώσεις της διασύνδεσης στον ενεργειακό τομέα της Κύπρου, με ιδιαίτερη έμφαση στις επιπτώσεις στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας.

Το τελικό παραδοτέο θα πρέπει να περιλαμβάνει μια συνοπτική περίληψη που θα περιγράφει τα βασικά ευρήματα της αξιολόγησης σε διαφανή, κατανοητή και απλή μορφή.

Ο κύριος στόχος του διαγωνισμού είναι να επανεξετάσει την μελέτη κόστους-οφέλους και να παράσχει τις κατάλληλες προτάσεις προς το υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, οι οποίες θα συμβάλουν στην απόφαση συμμετοχής στο έργο.

Σημειώνεται ότι η αξιολόγηση της μελέτης κόστους-οφέλους ανατέθηκε επίσης στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και στο Ινστιτούτο Κύπρου.

Υπό έντονη πίεση η ΡΑΕΚ

Σε σχέση με την αναθεώρηση της απόφασης της ΡΑΕΚ, κατόπιν αιτήματος του ΑΔΜΗΕ, όπως παραδέχθηκε χθες ο Πρόεδρος της Αρχής, οι πιέσεις είναι συνεχείς και προέρχονται από όλες τις κατευθύνσεις.

Υπενθυμίζεται ότι, ανάμεσα σε άλλα, με την απόφασή της στις 2 Ιουλίου η ΡΑΕΚ απέρριψε αίτημα του φορέα υλοποίησης για ανάκτηση εσόδων κατά την κατασκευή του καλωδίου αρχής γινομένης από 1η Ιανουαρίου 2025, καθώς και το αίτημα για ανάκτηση των όποιων δαπανών διενεργηθούν για το έργο σε περίπτωση μη υλοποίησής του.

Σημειώνεται ότι, ο ΑΔΜΗΕ κατέθεσε στη ΡΑΕΚ αναθεωρημένα στοιχεία, τα οποία ήδη τυγχάνουν αξιολόγησης σε συνεργασία και με την PwC, και η απόφαση της Αρχής αναμένεται να ληφθεί πριν τα μέσα Αυγούστου.

Πάντως, όπως ανέφερε χθες ο αντιπρόεδρος της ΡΑΕΚ, Άλκης Φιλίππου, ζήτησε εγγυήσεις από τον φορέα υλοποίησης της ηλεκτρικής διασύνδεσης ότι δεν θα αυξηθεί το τελικό κόστος του έργου πέραν των 1.9 δις ευρώ που έχει προϋπολογιστεί τώρα, κάτι που ο ΑΔΜΗΕ δεν το έχει πράξει μέχρι στιγμής.

• Διαβάστε επίσης: Πριν το τέλος Αυγούστου η απόφαση της ΡΑΕΚ για την ηλεκτρική διασύνδεση-Οι ανησυχίες της Βουλής