Βιωσιμότητα και ξενοδοχειακή βιομηχανία

Στο σύγχρονο επιχειρηματικό τοπίο, η βιωσιμότητα αποτελεί βασικό στοιχείο επιτυχίας και μακροπρόθεσμης ανάπτυξης. Οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις δεν αποτελούν εξαίρεση σε αυτή την τάση, καθώς οι ταξιδιώτες αναζητούν όλο και περισσότερο υπεύθυνες και βιώσιμες επιλογές για τις διακοπές τους. Στο πλαίσιο αυτό, ο "Ξενοδόχος" συζητά μέσα από συνέντευξη, με τον Κυριάκο Παρπούνα, Επικεφαλής Βιωσιμότητας της Grant Thornton Κύπρου, το ζήτημα. Ο κ.Παρπούνας αναφέρει ότι εκθέσεις βιωσιμότητας είναι κρίσιμες για τις μεγάλες ξενοδοχειακές εταιρείες και ότι πρέπει να τηρούνται αυστηρά κριτήρια διαφάνειας και υπευθυνότητας σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα Αναφοράς Βιωσιμότητας (ESRS).

Στη συνέντευξη, ο κ.Παρπούνας αναλύει επίσης τη σημασία του οικονομικού και περιβαλλοντικού κλίματος μιας χώρας στη διαδικασία υποβολής εκθέσεων ESG και προσφέρει συμβουλές για τους ξενοδόχους που προσπαθούν να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις. Τέλος, μοιράζεται τις προοπτικές για το μέλλον της ξενοδοχειακής βιομηχανίας στην Κύπρο, με έμφαση στη βιώσιμη ανάπτυξη και την προσαρμογή στις συνεχώς μεταβαλλόμενες προτιμήσεις των πελατών.

Η υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας για τις εταιρείες είναι ένα μεγάλο στοίχημα, δεδομένου ότι απαιτούν να καταγράφονται λεπτομερώς οι πρακτικές τους στα εν λόγω ζητήματα. Τι ισχύει για τις ξενοδοχειακές εταιρείες;

Η υποχρέωση για υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας, αφορά τις μεγάλες ξενοδοχειακές εταιρείες που τηρούν τουλάχιστον δύο από τα τρία πιο κάτω κριτήρια:

1. Να έχουν περισσότερους από 250 υπαλλήλους
2. Να έχουν κύκλο εργασιών πάνω από 45 εκ ευρώ ετησίως
3. Να έχουν καθαρά πάγια πάνω από 25 εκ ευρώ ετησίως

Οι εταιρείες που τηρούν αυτά τα κριτήρια πρέπει να κάνουν τις αναφορές τους με βάση τα European Sustainability Reporting Standards (ESRS), και όντος είναι ένα απαιτητικό πλαίσιο με πολλές λεπτομέρειες και πολλά μετρήσιμα στοιχεία. Άλλες εταιρείες που δεν έχουν νομική υποχρέωση, μπορεί εθελοντικά να κάνουν εκθέσεις βιωσιμότητας και μπορούν να επιλέγουν και να χρησιμοποιούν άλλα πρότυπα εκθέσεων, ίσως και λιγότερο απαιτητικά. Σίγουρα όμως οι αναφορές πρέπει να είναι αρκούντως λεπτομερείς και τα στοιχεία επιβεβαιωμένα και αξιόπιστα γιατί πάντα υπάρχει ο κίνδυνος του greenwashing αν τα στοιχεία είναι ελλιπή, λανθασμένα ή παραπλανητικά. Μια χαμηλής ποιότητας έκθεση μπορεί να δημιουργήσει περισσότερη ζημιά παρά να βοηθήσει την εικόνα και τη φήμη μιας εταιρείας.

Είναι γεγονός ότι οι εκθέσεις βιωσιμότητας θέτουν τις εταιρείες στο μικροσκόπιο ενδιαφερόμενων μερών, συμπεριλαμβανομένων των επενδυτών, των πελατών, των εργαζομένων και των ρυθμιστικών αρχών. Η αυξημένη διαφάνεια τι συνέπειες μπορεί να έχει;
Αυτό είναι γεγονός. Η αυξημένη διαφάνεια δημιουργεί και ευκαιρίες αλλά ελλοχεύει και κινδύνους. Βρισκόμαστε όμως στην εποχή της πληροφορίας (information age) και των κοινωνικών δικτύων. Η εν γένει αύξηση της πρόσβασης στις πληροφορίες από τα ενδιαφερόμενα μέρη και η ταχύτητα που διακινείται η πληροφορία σήμερα λόγω της τεχνολογίας, είναι δεδομένη, είτε κάνουν οι εταιρείες εκθέσεις, είτε όχι.

Κάθε αστοχία ή ατυχία από ένα οργανισμό, είτε αυτή αφορά το περιβάλλον, είτε την κοινωνία είτε τα θέματα διακυβέρνησης, και κάθε αρνητικός αντίκτυπος είναι πολύ πιο ορατός σήμερα και θα γίνει πολύ πιο εύκολα γνωστός από ότι στο παρελθόν. Κάθε πολίτης, ενδιαφερόμενος ή μη, είναι ένα δυνητικός reporter με μια κάμερα στο χέρι, έτοιμος να καταγράψει και να διαδώσει κάθε αστοχία, ή ατυχία.

Είναι σχεδόν αδύνατον πλέον για τις επιχειρήσεις να αποκρύψουν τον αντίκτυπο τους, είτε αυτό θα το αναφέρουν οι ίδιες στις εκθέσεις τους είτε όχι. Οπόταν εξωτερικές συνθήκες πλέον επιβάλλουν στις εταιρείες να είναι πολύ πιο προσεκτικές, και να μεριμνούν να προλαμβάνουν τουλάχιστον τις αστοχίες που μπορούν να προλάβουν.

Υπάρχει στην Κύπρο η κατάλληλη γνώση και κατάρτιση ατόμων για διαχείριση τέτοιων εκθέσεων; Επίσης έχουμε κατάλληλα εργαλεία;
Η γνώση κτίζεται ή εισάγεται όταν υπάρχει η ανάγκη. Οι συμβουλευτικές εταιρείες, όπως και η δική μας έχουν φροντίσει να έχουν αυτή την τεχνογνωσία και να εκτελούν ήδη έργα σε αυτό τον τομέα. Παράλληλα, στο επίπεδο των διακριβώσεων των αναφορών που θα χρειαστούν στη συνέχεια, οι ελεγκτές που θα κάνουν τους ελέγχους βρίσκονται στη διαδικασία προσαρμογής επίσης.

Φυσικά, τεχνογνωσία χρειάζεται και εντός των εταιρειών και είναι γεγονός πως ακόμα και οι επιχειρήσεις μας οι μεγάλες είναι συγκριτικά μικρές και δυσκολεύονται περισσότερο. Είναι όμως θέμα χρόνου να προσαρμοστούν και είτε να προσλάβουν το ταλέντο που χρειάζεται είτε να αναπτύξουν το εσωτερικό τους ταλέντο με ειδικές εκπαιδεύσεις.

Σχετικά με την επικοινωνία των αποτελεσμάτων των αξιολογήσεων ESG προς ξένους επενδυτές κτλ., υπάρχουν διάφορες πλατφόρμες αξιολόγησης που κάνουν και συγκρίσεις και κατηγοριοποίηση των εταιρειών με βάση τα αποτελέσματα τους. Μια τέτοια πλατφόρμα χρησιμοποιούν ήδη οι τράπεζες μας για την αξιολόγηση και την κατηγοριοποίηση των πελατών τους για θέματα που αφορούν τις παραμέτρους ESG των πελατών τους.

Πέραν της τεχνογνωσίας, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει τόσο το οικονομικό κλίμα μιας χώρας όσο και περιβαλλοντική της κατάσταση. Πώς αυτές οι δύο παράμετροι έρχονται να «δέσουν» στη διαδικασία υποβολής ESG εκθέσεων;

Ο όρος ESG αποτελεί το ακρωνύμιο των λέξεων (στην ελληνική τους μετάφραση) Περιβάλλον, Κοινωνία και Διακυβέρνηση. Άρα εκ προοίμιού κάθε στρατηγική βιωσιμότητας ασχολείται και με τις τρεις αυτές παραμέτρους. Μπορούμε να πούμε πως μια εταιρεία παράγει βιώσιμο αποτέλεσμα όταν επιτυγχάνει οικονομική ανάπτυξη αλλά την ίδια ώρα παράγει και θετικό ή τουλάχιστον όχι αρνητικό αντίκτυπο στο περιβάλλον και τον άνθρωπο. Σαφώς, η οικονομική και περιβαλλοντική κατάσταση σε κάθε χώρα επηρεάζει τις επιχειρήσεις, αλλά ο καθένας υπό τις δοσμένες συνθήκες προσπαθεί να πετύχει το καλύτερο δυνατόν.

Ποια χώρα έχει δείξει θετικά στοιχεία σε ό,τι αφορά την βιωσιμότητα στον τουρισμό της/ξενοδοχειακό κλάδο και που θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο;
Η αλήθεια είναι πως πιο βιώσιμες πρακτικές γενικά βρίσκουμε σε χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης. Οι σκανδιναβικές χώρες καθώς και οι χώρες τις βαλτικής είναι επίσης χώρες από όπου μπορούν να εξαχθούν πολλά παραδείγματα. Θα πρέπει όμως να τονίσω πως ακόμη και στην Κύπρο έχουμε καλά παραδείγματα και καλές πρακτικές που μπορεί να αξιοποιήσουν και άλλοι. Δεν είναι σωστό να αναφέρουμε ονόματα, αλλά έχουμε και κυπριακών και ξένων συμφερόντων αλυσίδες που κάνουν αρκετή ή και πολύ καλή δουλειά στον τομέα.

Πώς φαντάζεστε τα ξενοδοχεία της Κύπρου από άποψης βιώσιμης ανάπτυξης σε δέκα χρόνια από σήμερα;

Το πώς τα φαντάζομαι ή πως θα τα ήθελα μπορεί να έχει απόσταση από το τι θα μπορέσουν οι επιχειρήσεις που τα διαχειρίζονται να πετύχουν. Ιδανικά θα ήθελα ως χώρα που βασίζεται σε σημαντικό βαθμό η οικονομία της στον τουρισμό, να έχει μια ξενοδοχειακή βιομηχανία που να διακρίνεται για την προσήλωση της στη βιωσιμότητα.

Αυτό και μόνο από την αλλαγή στις προτιμήσεις των πελατών του μέλλοντος (οι νέες γενιές είναι πολύ πιο απαιτητικές στα θέματα βιωσιμότητας), θα ήταν μια σημαντική εξέλιξη για τη μακροβιότητα και την οικονομική επιτυχία του ξενοδοχειακού τομέα. Ως χώρα δυστυχώς και ως θεσμοί της χώρας δεν έχουμε καλή προϊστορία στην ταχύτητα ανταπόκρισης σε νέα δεδομένα. Θα έλεγα το αντίθετο.

Ελπίζω όμως στο επιχειρηματικό δαιμόνιο και το ένστικτο επιβίωσης του κύπριου επιχειρηματία να οδηγήσει τα πράγματα προς την ορθή κατεύθυνση σε πιο γρήγορους ρυθμούς. Διάβαζα πρόσφατα μια μελέτη που κατέληγε πως η Ελλάδα είναι καταδικασμένη σε απώλεια του 20% του ΑΕΠ της στο μέλλον, λόγω της κλιματικής αλλαγής που θα επηρεάσει τον τουρισμό και τη γεωργική παραγωγή της χώρας. Τα στοιχεία είναι αντίστοιχα και για την Κύπρο αφού η γεωγραφία και τα κλιματικά δεδομένα με τον νότο της Ελλάδας είναι παρόμοια. Είναι στο χέρι των επιχειρήσεων μας, λοιπόν, είτε να συνεχίσουν να συνεισφέρουν στο πρόβλημα, είτε να κάνουν προσπάθεια να είναι μέρος της αλλαγής και της λύσης.