Αλλάζει το πλαίσιο για τα σκάφη αναψυχής-Οι αλλαγές που προωθούνται και ποιος ο στόχος του Υφ. Ναυτιλίας

Σε νέα βάση φιλοδοξεί να θέσει το πλαίσιο που διέπει τα σκάφη αναψυχής το Υφυπουργείο Ναυτιλίας μέσω νομοσχεδίου και Κανονισμών που ετοίμασε και κατέθεσε στη Βουλή.

Όπως αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση, οι διατάξεις του υφιστάμενου νόμου και κανονισμών που αφορούν το θέμα βρίσκονται σε ισχύ από το 1997 και συνεπώς χρήζουν εκσυγχρονισμού, προκειμένου να ενισχυθεί η ασφάλεια και να προωθηθεί η ανάπτυξη της δραστηριότητας αυτής στις κυπριακές θάλασσες στα πλαίσια βέλτιστων διεθνών πρακτικών.

Σύμφωνα με την έκθεση, σκοπός του προτεινομένου νομοσχεδίου είναι ο καθορισμός ενός εκσυγχρονισμένου πλαισίου με στόχο την αναμόρφωση της λειτουργίας και επιθεώρησης των ταχυπλόων σκαφών και των σκαφών αναψυχής ευρύτερα, καθώς και της απόκτησης άδειας χειριστή για τους χειριστές όλων των σκαφών αναψυχής (ταχυπλόων και μη).

Ταυτόχρονα, το προτεινόμενο νομοσχέδιο βρίσκεται σε ευθυγράμμιση με την Ευρωπαϊκή Οδηγία για τα Σκάφη Αναψυχής Οδηγία 2013/53/ΕΕ), η οποία ρυθμίζει τις βασικές απαιτήσεις τέτοιων σκαφών και η οποία ενσωματώθηκε στην κυπριακή έννομη τάξη με ειδική δευτερογενή νομοθεσία- Κανονισμούς (ΚΔΠ191/2017).

Προς το σκοπό αυτό, το προτεινόμενο νομοσχέδιο θεσπίζει γενικούς κανόνες και απαιτήσεις όπως:

• Τη ρύθμιση λειτουργίας όλων των σκαφών αναψυχής μήκους μέχρι 24 μέτρα
• Την εισαγωγή υποχρεωτικής παρακολούθησης σύντομης σειράς θεματικών μαθημάτων και πρακτικής εξάσκησης υποψηφίων χειριστών σκαφών αναψυχής
• Την καταγραφή της διαδικασίας διορισμού εξεταστών των υποψηφίων χειριστών σκαφών αναψυχής
• Την εισαγωγή πλαισίου διερεύνησης ναυτικών ατυχημάτων σκαφών αναψυχής, συμπληρωματικές διατάξεις για τις παραβάσεις των προνοιών του νόμου ώστε να ανταποκρίνονται επαρκώς στην πραγματικότητα
• Την ένταξη στην επιθεώρηση της εγκατάστασης των συρόμενων αντικειμένων και των προσόντων των χειριστών τέτοιων σκαφών
• Την εισαγωγή διατάξεων για την υποχρεωτική ασφάλιση των σκαφών για ευθύνη έναντι τρίτου
• Την εισαγωγή διατάξεων αναφορικά με αποτελεσματικές κυρώσεις (εξώδικη ρύθμιση, διοικητικό πρόστιμο)

Επιπρόσθετα των πιο πάνω, οι προτεινόμενοι κανονισμοί θεσπίζουν διατάξεις όπως:

• Επιθεώρηση σκαφών αναψυχής και άδειες κυκλοφορίας αυτών
• Άδειες χειριστή σκαφών αναψυχής, κατάρτιση των υποψηφίων χειριστών, περιεχόμενο προγράμματος κατάρτισης, λειτουργία σχολής κατάρτισης
• Πλαίσιο λειτουργίας επιχειρήσεων θαλάσσιων αθλημάτων και ψυχαγωγίας, θεσμοθέτηση σχεδίου λειτουργίας επιχείρησης, διακίνηση σκαφών των επιχειρήσεων, κανόνες για τα ρυμουλκόμενα αντικείμενα.
• Τεχνικές διατάξεις και διατάξεις λειτουργίας και διακίνησης των σκαφών, κανόνες για τον καθορισμό της μεταφορικής ικανότητας των σκαφών, καθαρισμός επιπέδων ρύπων, καθορισμός εξοπλισμού ασφαλείας.

Σημειώνεται πως, ο νέος νόμος θα αφορά τόσο κυπριακά σκάφη όσο και αλλοδαπά σκάφη που διακινούνται, ελλιμενίζονται ή αγκυροβολούν ή παραμένουν συνήθως εντός της επικράτειας της Δημοκρατίας για συνολικό χρονικό διάστημα που υπερβαίνει τις 90 ημέρες, ενώ δεν θα εφαρμόζεται για αποκλειστικά αγωνιστικά σκάφη, κανό και καγιάκ τα οποία έχουν σχεδιαστεί για να κινούνται αποκλειστικά με ανθρώπινη προσπάθεια, γόνδολες και ποδήλατα σκάφη, όπως επίσης για σανίδες κυματοδρομίας, σχεδιασμένες αποκλειστικά για προώθηση από τον άνεμο και για να χρησιμοποιούνται από πρόσωπο ή πρόσωπα σε όρθια στάση.

Άδειες κυκλοφορίας και χειριστή

Αξίζει πάντως να αναφερθεί ότι, με βάση τις διατάξεις του νομοσχεδίου, οι άδειες κυκλοφορίας θα κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες:

• Άδεια Κυκλοφορίας Κατηγορίας Α: Θα εκδίδεται για σκάφος που χρησιμοποιείται αποκλειστικά από τον ιδιοκτήτη του ή από άλλο πρόσωπο με άδεια του ιδιοκτήτη του, χωρίς αμοιβή
• Άδεια Κυκλοφορίας Κατηγορίας Β: Θα εκδίδεται για σκάφος που εκμεταλλεύεται επιχείρηση θαλάσσιων αθλημάτων και ψυχαγωγίας
• Άδεια Κυκλοφορίας Κατηγορίας Γ: Θα εκδίδεται για σκάφος προς γυμνή ναύλως, που διατίθεται από επιχείρηση εκναύλωσης έναντι αμοιβής στη βάση γυμνής ναύλωσης.

Η άδεια κυκλοφορίας κατηγορίας Α θα έχει μέγιστη ισχύ τα πέντε έτη, ενώ οι άδειες κυκλοφορίας κατηγορίας Β και Γ θα είναι διάρκειας ενός έτους.

Σημειώνεται πως, τόσο η άδεια χειριστή σκάφους όσο και η άδεια μαθητευόμενου χειριστή, θα εκδίδονται από την αρμόδια αρχή (Υφυπουργείο Ναυτιλίας) και θα κατατάσσονται ως εξής:

• Άδεια μαθητευόμενου χειριστή σκάφους
• Άδεια χειριστή μηχανοκίνητου σκάφους-επίπεδο 1: θα εκδίδεται για χειρισμό σκαφών μήκους κάτω των 12 μέτρων
• Άδεια χειριστή μηχανοκίνητου σκάφους-επίπεδο 2: θα εκδίδετραι για χειρισμό σκαφών μέχρι 24 μέτρα
• Επαγγελματική άδεια χειριστή μηχανοκίνητου σκάφους θαλασσίων αθλημάτων: θα εκδίδεται για χειρισμό σκαφών με άδεια κυκλοφορίας κατηγορίας Β, εφόσον το πρόσωπο κατέχει τα εξής:
  -άδεια χειριστή μηχανοκίνητου σκάφους-επίπεδο 1 ή
  -πιστοποιητικό επιτυχούς ολοκλήρωσης εκπαιδευτικού προγράμματος για χειριστές σκαφών που σύρουν ρυμουλκούμενα αντικείμενα.
  -18 μήνες τεκμηριωμένης πείρας ως χειριστής σκάφους σε επιχείρηση θαλασσίων αθλημάτων ή ψυχαγωγίας ή 5 έτη κάτοχος άδειας χειριστή μηχανοκίνητου σκάφους-επιπέδου 1 ή 2

Η άδεια χειριστή θα εκδίδεται σε άτομα 18 ετών και άνω, που θα παρακολουθήσουν και θα ολοκληρώσουν με επιτυχία εγκεκριμένο πρόγραμμα κατάρτισης και θα επιτύχουν σε εξετάσεις που θα διοργανώσει η αρμόδια αρχή, ενώ άδεια μαθητευόμενου χειριστή θα εκδίδεται και σε άτομα που έχουν συμπληρώσει την ηλικία των 17 ετών.

Σύμφωνα, επίσης, με τις διατάξεις της νομοθεσίας, οι χειριστές σκαφών θα υπόκεινται σε άλκοτεστ και νάρκοτεστ και σε περίπτωση που είναι θετικοί θα τιμωρούνται.

Διερεύνηση ναυτικών ατυχημάτων

Με τη νέα νομοθεσία, εξάλλου, η διερεύνηση ναυτικών ατυχημάτων θα γίνεται από διερευνητές που θα επιλεγεί και θα ορίζει ο Γενικός Διευθυντής από τους Επιθεωρητές Πλοίων του Υφυπουργείου Ναυτιλίας.

Για τη διερεύνηση των ατυχημάτων, πάντως, η αρμόδια αρχή θα μπορεί να ζητήσει τη συνδρομή εμπειρογνωμόνων από τον ιδιωτικό τομέα, ενώ η διερεύνηση ατυχημάτων και συμβάντων σκαφών που εμπίπτουν και στην αρμοδιότητα του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων θα διενεργείται ανεξάρτητα από τυχόν διερεύνηση που θα διενεργείται δυνάμει των διατάξεων του νέου νόμου.

Αυστηρές ποινές

Εν τω μεταξύ, τόσο στο νομοσχέδιο όσο και στους Κανονισμούς, περιλαμβάνονται πολύ αυστηρές ποινές.

Μεταξύ άλλων, οποιοσδήποτε παραβαίνει ή παραλείπει να συμμορφωθεί συγκεκριμένες διατάξεις της νέας νομοθεσίας και για τις οποίες δεν προβλέπεται ειδική ποινή στον νόμο, είναι ένοχος αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τα δύο έτη ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €10.000 ή και στις δύο αυτές ποινές.

Επίσης, οποιοσδήποτε παραβαίνει να συμμορφωθεί με οποιαδήποτε διάταξη άλλη από αυτές που περιλαμβάνονται στα προαναφθέντα άρθρα για την οποία δεν προβλέπεται ειδική ποινή στου νόμο και η οποία επιβάλλει σε οποιοδήποτε πρόσωπο οποιαδήποτε υποχρέωση είναι ένοχος αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει το ένα έτος ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €2.500 ή και στις δύο αυτές ποινές.

Επιπρόσθετα, οποιοσδήποτε, με δόλια πρόθεση, προβαίνει σε ψευδή ή παραπλανητική δήλωση, γραπτή ή προφορική, ή αποκρύπτεε ουσιώδη στοιχεία για να επιτύχει την έκδοση άδειας ή πιστοποιητικού, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου και των Κανονισμών, θα είναι ένοχος αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης για διάστημα που δεν υπερβαίνει το ένα έτος ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €2.500 ή και στις δύο αυτές ποινές.

Ανεξαρτήτως ποινικής δίωξης, η Αρμόδια Αρχή θεωρεί άκυρη και προβαίνει σε άμεση ανάκληση οποιασδήποτε άδειας χειριστή ή άδειας κυκλοφορίας η οποία έχει εξακριβωθεί ότι έχει εκδοθεί με βάσει ψευδή στοιχεία.

Εξάλλου, οποιοσδήποτε με δόλια πρόθεση-

• πλαστογραφεί, παραποιεί ή αλλοιώνει οποιαδήποτε άδεια ή άλλο έγγραφο που θα εκδίδεται σύμφωνα με τις διατάξεις του νέου νόμου ή των Κανονισμών ή
• χρησιμοποιεί ή επιτρέπει να χρησιμοποιηθεί από οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο, άδεια ή άλλο έγγραφο που πλαστογραφήθηκε, παραποιήθηκε ή αλλοιώθηκε ή
• παραχωρεί σε άλλο πρόσωπο ή λαμβάνει από άλλο πρόσωπο άδεια ή άλλο έγγραφο που πλαστογραφήθηκε ή παραποιήθηκε ή αλλοιώθηκε ή
• κατασκευάζει ή έχει στην κατοχή του οποιοδήποτε έγγραφο πανομοιότυπο με οποιαδήποτε άδεια ή έγγραφο που θα εκδίδεται σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου ή των Κανονισμών
• που δυνατόν να παραπλανήσει ή
• εκδίδει οποιαδήποτε άδεια, ή άλλο έγγραφο, η έκδοση του οποίου προβλέπεται από τις διατάξεις του νόμου και των Κανονισμών

είναι ένοχος αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τα δύο χρόνια ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τα € 10.000 ή και στις δύο αυτές ποινές.

Ανεξαρτήτως, δε, ποινικής δίωξης, η Αρμόδια Αρχή σε περίπτωση εξακρίβωσης παραποίησης ή πλαστογράφησης οποιασδήποτε άδειας χειριστή ή άδειας κυκλοφορίας προβαίνει σε άμεση ανάκληση της.

Στον πίνακα φαίνονται μερικές από τις ποινές που θα επιβάλλονται:

Διοικητικά πρόστιμα

Επίσης, στην περίπτωση που ο Γενικός Διευθυντής του Υφυπουργείου Ναυτιλίας έχει εύλογη αιτία να πιστεύει, βάσει συγκεκριμένων και διαπιστωμένων στοιχείων που έχει στη διάθεση του, ότι ο ιδιοκτήτης ή και ο χειριστής ή και ο ενοικιαστής σκάφους δεν εκπληρώνει οποιαδήποτε υποχρέωση την οποία του επιβάλλει ο νόμος ή Κανονισμοί ή Διατάγματα ή Γνωστοποιήσεις που εκδίδονται δυνάμει αυτού, θα έχει εξουσία να επιβάλλει στον παραβάτη διοικητικό πρόστιμο που δεν υπερβαίνει τις €10.000, ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης, και ανεξάρτητα από το εάν συντρέχει περίπτωση ποινικής ή πειθαρχικής ευθύνης δυνάμει του νόμου ή οποιουδήποτε άλλου νόμου ή Κανονισμών.

Πάντως, προτού επιβάλει διοικητικό πρόστιμο, ο Γενικός Διευθυντής θα ειδοποεεί γραπτώς τον παραβάτη για την πρόθεσή του να επιβάλει διοικητικό πρόστιμο, ενημερώνοντάς τον για τους λόγους για τους οποίους προτίθεται να ενεργήσει τοιουτοτρόπως βάσει συγκεκριμένων και διαπιστωμένων στοιχείων και παρέχοντας σε αυτόν το δικαίωμα υποβολής παραστάσεων, εντός ανατρεπτικής προθεσμίας είκοσι ημερών.

Μετά την τυχόν υποβολή παραστάσεων, ο Γενικός Διευθυντής ή άλλος κατάλληλα εξουσιοδοτημένος από αυτόν λειτουργός του Υφυπουργείου Ναυτιλίας, το συντομότερο δυνατό εκδίδει και διαβιβάζει στον παραβάτη την τελική του απόφαση.