Το μεγάλο στοίχημα των ελληνικών τραπεζών-Κρίσιμο ραντεβού με τον SSM

Το στοίχημα μιας επιτυχημένης αξιολόγησης από τον ευρωπαίο Επόπτη, «παίζουν» οι ελληνικές τράπεζες στο τέλος του Ιουλίου, ένα στοίχημα που ενδέχεται ακόμη και να τους επιτρέψει -τουλάχιστον σε κάποιες από αυτές- να απελευθερώσουν ή και να αναδιαρθρώσουν κεφαλαιακούς πόρους εφόσον ο επόπτης το επιτρέψει.

Όμως το ραντεβού τους με τον SSM θα αποτελέσει και έναν νέο σταθμό επανατοποθέτησης σε μια βάση διαφορετική, των κινδύνων και των μεθόδων προσμέτρησής τους στη λειτουργία των τραπεζών καταγράφοντας τις μεγάλες εποπτικές αλλαγές που προάγονται το 2024 για όλες τις ευρωπαϊκές τράπεζες.

Tέλος οι μελλοντικές μερισματικές αποδόσεις θα αποτελέσουν σημαντικό κεφάλαιο στη συνάντηση.

Την πρώτη αίσθηση για την αξιολόγησή τους στη Διαδικασία Εποπτικού Ελέγχου (SREP) θα έχουν τα συστημικά πιστωτικά ιδρύματα περί το τέλος του μήνα οπότε και θα συναντηθούν με τους εκπροσώπους του SSM σε μια ατζέντα εφ’ όλης της ύλης.

Τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα

Υψηλά κέρδη και μάλιστα από διαφορετικές πηγές για κάποιες τράπεζες, περιορισμός των κόκκινων δανείων ανθεκτικότητα στους κινδύνους που προάγουν τα υψηλά επιτόκια, μεγάλη και φθηνή καταθετική βάση είναι ορισμένα από τα στοιχεία που θα κρίνουν θετικά το τελικό αποτέλεσμα.

Από την άλλη πλευρά ο μεγάλος όγκος ακινήτων και ομολόγων στο ενεργητικό των τραπεζών γέρνει την πλάστιγγα από την άλλη πλευρά.

Οι κεφαλαιακοί στόχοι

Η μείωση ή και η αναδιάρθρωση των κεφαλαιακών δεικτών εάν και εφόσον συντελεστεί, αφορά εκείνα τα πρόσθετα κεφάλαια που πρέπει κάθε τράπεζα να προϋπολογίσει στην κεφαλαιακή δομή της, όταν κριθεί πως αυτή έχει υποεκτιμήσει τους κινδύνους. (Κεφάλαια Πυλώνα 2).

Ο Πυλώνας 2 για τις συστημικές τράπεζες υπολογίζεται στο 3% σε ότι αφορά την Τράπεζα Πειραιώς και την Alpha Bank και στο 2,75% σε ότι αφορά την Eurobank και την Εθνική.

Η αξιολόγηση αυτή είναι πάντα σημαντική, ιδιαίτερα όμως τώρα που οι ελληνικές τράπεζες έχουν ξεχωρίσει.

Η ενδεχόμενη απελευθέρωση ή και αναδιάρθρωση των κεφαλαίων για τις ελληνικές τράπεζες είναι μπορεί να βοηθήσει τη δυναμική τους για μια σειρά από λόγους:

• Oι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται σε φάση ανάπτυξης και επομένως βολιδοσκοπούν την αγορά για ευκαιρίες εξαγορών στον ευρύτερο χρηματοοικονομικό κλάδο.
• Ο υψηλός αναβαλλόμενος φόρος απαιτεί περισσότερα κεφάλαια για απόσβεση τα οποία προέρχονται από την κερδοφορία των ελληνικών τραπεζών. Έτσι τμήμα των κεφαλαίων που θα απελευθερωθούν από την απαίτηση μπορούν να ικανοποιήσουν τη συγκεκριμένη συνθήκη για τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα.
• Και μπορεί να επιχειρείται απεξάρτηση της μερισματικής πολιτικής από το DTC, ωστόσο η διάθεση του επόπτη είναι πάντα θετικότερη στις περιπτώσεις εκείνες που υπάρχει επιτάχυνση των διαδικασιών απόσβεσης της αναβαλλόμενης φορολογίας παρατηρούν τραπεζικοί παράγοντες.
• Οι μικρότερες απαιτήσεις από την πλευρά του επόπτη προδίδουν εξυγιασμένους ισολογισμούς που ασφαλώς εκτιμούνται περισσότερο από τους raters και τους θεσμικούς επενδυτές.

Σημαντικές μεταβολές κινδύνων

To σχέδιο ωστόσο της εποπτικής αξιολόγησης για το οποίο θα λάβουν γνώση οι ελληνικές τράπεζες θα προσδιορίζει και τον τρόπο με τον οποίον αυτές θα κινηθούν στο άμεσο μέλλον μιας και η εποπτεία διαφοροποιείται κατά τρόπο περίπου δραματικό.

Η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών δημοσίευσε την ετήσια έκθεσή της για τη σύγκλιση των εποπτικών πρακτικών για την περασμένη χρονιά που πάντα προσδιορίζει τις πρακτικές και για την επόμενη χρονιά. Σε γενικές γραμμές τα περισσότερα θέματα που η αρχή έθεσε στον επόπτη συμπεριελήφθησαν σε όσα οι επόπτες εξέτασαν σε σχέση με τις τράπεζες.

Εντοπίζονται ωστόσο αποκλίσεις στην εφαρμογή σε τομείς κινδύνου όπως τα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και εταιρικής διακυβέρνησης κριτήρια (ESG) και τις δυνατότητες συγκέντρωσης δεδομένων στις εποπτικές διαδικασίες.

Σε τέσσερις τομείς εστιάζει ο SSM

Σε τέσσερεις τομείς κινδύνου ο επόπτης θα δώσει την προσοχή του στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Εξέτασης Εποπτείας:

• Mακροοικονομικοί και γεωπολιτικοί κίνδυνοι
• Λειτουργική και οικονομική ανθεκτικότητα των τραπεζών
• Κίνδυνοι μετάβασης (ψηφιακής και περιβαλλοντικής μετάβασης) και
• Νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες/χρηματοδότηση της τρομοκρατίας

Οι μακροοικονομικοί και γεωπολιτικοί κίνδυνοι ήταν βασικός τομέας προσοχής των αρμόδιων αρχών, στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης ρωσικής επιθετικότητας στην Ουκρανία, της αύξησης των επιτοκίων και του επίμονου υψηλού πληθωρισμού στα περισσότερα κράτη μέλη το 2023 αναφέρει η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών στην έκθεσή της.

Σε ότι αφορά τις μεταβάσεις (ψηφιακές και περιβαλλοντικές μια μικρή μειοψηφία εποπτών στην Ευρώπη, εξακολουθεί να εργάζεται για να συμπεριλάβει τους κινδύνους ESG στην εποπτική τους προσέγγιση.

Το τελευταίο βασικό θέμα, η αξιολόγηση των κινδύνων ξεπλύματος μαύρου χρήματος στο SREP και η σχετική εσωτερική διακυβέρνηση που αξιολογήθηκε στο πλαίσιο των κυρώσεων κατά της Ρωσίας και της Λευκορωσίας. Οι περισσότερες αρχές έχουν συμπεριλάβει επαρκώς τους κινδύνους αυτούς στην αξιολόγηση τους.

Τέλος οι αρχές έχουν αυξήσει τη συχνότητα παρακολούθησης του κινδύνου ρευστότητας και χρηματοδότησης τα τελευταία χρόνια.

Αν και το τρέχον πλαίσιο είναι γενικά ικανοποιητικό, υπάρχουν στοχευμένοι τομείς όπου θα μπορούσε να βελτιωθεί, ιδίως όσον αφορά τη συχνότητα υποβολής εκθέσεων από την πλευρά των τραπεζών όπως τα reports σε ότι αφορά την προέλευση των καταθέσεων.