Το μεγάλο πείραμα της ΕΚΤ για μείωση επιτοκίων-Μπορεί να ξεφύγει από την «κηδεμονία» της Fed;

Για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σχεδιάζει να προχωρήσει σε μείωση των επιτοκίων του ευρώ, προτού η αμερικανική Fed μειώσει εκείνη τα δικά της επιτόκια του δολαρίου.

Η κίνηση έχει προαναγγελθεί για την επόμενη Πέμπτη 6 Ιουνίου, μεταξύ άλλων και από τον επικεφαλής οικονομολόγο της ΕΚΤ Φίλιπ Λέιν αλλά ορισμένοι αναλυτές δεν αποκλείουν η κίνηση να έχει παρενέργειες και εντοπίζουν ορισμένα ρίσκα.

Λίγους μήνες πριν όλοι περίμεναν ότι η Fed θα ξεκινούσε τις μειώσεις επιτοκίων και φέτος θα έκανε τουλάχιστον επτά μειώσεις.

Τώρα η εκτίμηση είναι ότι η Fed θα κάνει με το ζόρι μια μείωση αν και αρκετοί αναλυτές το αμφισβητούν και αυτό καθώς τα πρακτικά των συνεδριάσεων του συμβουλίου της FED δείχνουν ότι οι κεντρικοί τραπεζίτες φοβούνται αναζωπύρωση του πληθωρισμού.

Εάν λοιπόν προηγηθεί η ΕΚΤ, θα πρόκειται για μεγάλη αλλαγή διότι μέχρι τώρα η τελευταία ακολουθούσε τις κινήσεις της Fed και μάλιστα με καθυστέρηση.

Το 2022, μάλιστα, όταν «φούντωσε» ο πληθωρισμός, η ΕΚΤ είχε επικριθεί επειδή είχε καθυστερήσει να αυξήσει τα δικά της επιτόκια με αποτέλεσμα να κατηγορηθεί ότι υποτίμησε τον κίνδυνο του πληθωρισμού και τον άφησε να ξεφύγει προτού αντιδράσει.

Η αλλαγή τακτικής της ΕΚΤ, όμως, εμπεριέχει νέου τύπου ρίσκα και ορισμένοι αναλυτές δεν αποκλείουν να αποδειχθεί «μπούμερανγκ», εάν τελικά η κίνηση υλοποιηθεί και προκαλέσει νέες πληθωριστικές πιέσεις ή εάν η αναμενόμενη υποτίμηση του ευρώ δημιουργήσει ένταση στις εμπορικές σχέσεις της Ευρώπης με τις ΗΠΑ σε μια «ευαίσθητη» περίοδο λόγω των εκλογών για την ανάδειξη νέου προέδρου.

Επιπλέον, επισημαίνουν ότι τελευταία παρατηρείται επιτάχυνση του ρυθμού ανόδου των μισθών, καθώς τα συνδικάτα, με χρονική υστέρηση πετυχαίνουν αυξήσεις για να αντισταθμίσουν τις μεγάλες απώλειες που έχουν συσσωρευτεί λόγω πληθωρισμού.

Εάν η τάση αυτή συνεχιστεί δεν αποκλείεται η τόνωση της ζήτησης λόγω αύξησης των μισθών να δημιουργήσει νέες πληθωριστικές πιέσεις και από αυτήν την πλευρά.

Στη Γερμανία, οι αυξήσεις στους μισθούς έφτασαν το 6,2% τους πρώτους τρεις μήνες του έτους, επιταχυνόμενοι από 3,6% το προηγούμενο τρίμηνο, σύμφωνα με τα στοιχεία της Bundesbank.

Στην ευρωζώνη συνολικά, η αύξηση ήταν 4,7% το πρώτο τρίμηνο, από 4,5% το προηγούμενο τρίμηνο.

Η ΕΚΤ πιέζεται να μειώσει τα επιτόκια, για να τονώσει την οικονομική δραστηριότητα, λόγω της αναιμικής οικονομικής ανάπτυξης στην ευρωζώνη η οποία επηρεάζεται και από την κατάσταση στη Γερμανία που βρίσκεται σε κρίση μετά το ενεργειακό σοκ και την απώλεια του πλεονεκτήματος της φθηνής ενέργειας που εισήγαγε από τη Ρωσία.

Σήμερα η Fed έχει τα επιτόκια της στη ζώνη του 5,25-5,5% και η ΕΚΤ το δικό της βασικό επιτόκιο – «βαρόμετρο» στο 4%. ΉΔη η Τσεχία, η Ουγγαρία και η Σουηδία, που δεν μετέχουν στο ευρώ έχουν προχωρήσει σε μειώσεις επιτοκίων για τα δικά τους νομίσματα και η γενική αντίληψη της αγοράς είναι ότι στην συνεδρίαση της την επόμενη εβδομάδα η ΕΚΤ θα προχωρήσει και εκείνη σε μείωση των επιτοκίων του ευρώ.

Το ίδιο αναμενόταν να κάνει και η τράπεζα της Αγγλίας, αν και η ανακοίνωση εκλογών στη χώρα ίσως αλλάξει τον προγραμματισμό.

Όμως η αποσύνδεση των ευρωπαϊκών επιτοκίων από εκείνα των ΗΠΑ δημιουργεί προβληματισμούς σε πολλούς οικονομολόγους, καθώς η διαφορά επιτοκίων από τις ΗΠΑ θα οδηγήσει περισσότερα κεφάλαια εκτός Ευρώπης και το ευρώ θα υποτιμηθεί, με αποτέλεσμα να ακριβύνουν οι εισαγωγές και να ενισχυθούν ενισχύοντας εκ νέου τις πληθωριστικές τάσεις.

Το ρίσκο αυτό αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα, μετά την άνοδο του πληθωρισμού στην ευρωζώνη τον Μάιο, για πρώτη φορά φέτος στο 2,6%. Μέχρι τον περασμένο μήνα ο πληθωρισμός μειωνόταν σταδιακά προς το στόχο του 2% της ΕΚΤ δίνοντας επιχειρήματα σε εκείνα τα μέλη του συμβουλίου της ΕΚΤ που υποστηρίζουν τη μείωση επιτοκίων.

Το δεύτερο μεγάλο ρίσκο της αποσύνδεσης των επιτοκίων της ΕΚΤ από εκείνα της Fed είναι ότι η υποτίμηση του ευρώ που θα προκύψει, θα διευκολύνει την πρόσβαση των ευρωπαϊκών εξαγωγών στον υπόλοιπο κόσμο και κυρίως στις ΗΠΑ, κάτι που πιθανόν να ενοχλήσει τις αμερικανικές επιχειρήσεις αλλά και την ηγεσία της χώρας σε μια περίοδο που η τελευταία ήδη λαμβάνει προστατευτικά μέτρα για την εγχώρια οικονομία και ενώ το ζήτημα της ενίσχυσης της εγχώριας παραγωγής είναι ψηλά στην προεκλογική ατζέντα.

Επομένως, δεν αποκλείεται να δημιουργηθούν πολιτικο-οικονομικές εντάσεις ή ακόμα και εμπορικά αντίμετρα εάν η κατάσταση οξυνθεί.