Παραμένει χαμηλά η Κύπρος στην Ευρώπη στην πρόσβαση σε καινοτόμα φάρμακα και θεραπείες

Την 23η θέση ανάμεσα σε 36 χώρες της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) καταλαμβάνει η Κύπρος σε ό,τι αφορά την πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμα φάρμακα, κατά την περίοδο 2019-2022, σύμφωνα με την πανευρωπαϊκή έρευνα W.A.I.T Indicator της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Φαρμακευτικών Βιομηχανιών και Ενώσεων (EFPIA)[1].

Με βάση τα στοιχεία της έρευνας, τα αποτελέσματα της οποίας δόθηκαν στη δημοσιότητα στις 12 Ιουνίου 2024, εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλες διαφορές στον χρόνο πρόσβασης των ασθενών σε νέα φάρμακα (από 126 ημέρες στη Γερμανία έως 804 ημέρες στην Πολωνία με μέσο όρο στην ΕΕ 531 ημέρες). Στην Κύπρο, ο μέσος χρόνος από την έγκριση έως τη διαθεσιμότητα καινοτόμων φαρμάκων φτάνει τις 577 μέρες, ενώ για κάποιες θεραπείες ο χρόνος έχει φτάσει μέχρι και τις 1,800 μέρες. Αντίστοιχο μέγιστο χρόνο διάθεσης έχουν μόνο η Ουγγαρία και η Σερβία.

Σε ό,τι αφορά τη διαθεσιμότητα φαρμάκων, στην Κύπρο διατίθενται μόλις 52 (31%) καινοτόμα φάρμακα από τα 167 που εξασφάλισαν έγκριση από τις αρμόδιες ευρωπαϊκές Αρχές, κατά την περίοδο αυτή. Ο μέσος όρος ανάμεσα στις 36 χώρες είναι το 43% (72 καινοτόμα φάρμακα), ενώ την πρωτιά κατέχει η Γερμανία, καθώς παρέχει πρόσβαση σε 147 από τα 167 εγκεκριμένα καινοτόμα φάρμακα. Αξίζει να σημειωθεί ότι από τα 52 καινοτόμα φάρμακα, στα οποία δίδεται πρόσβαση στην Κύπρο, μόλις το 4% παρέχεται χωρίς περιορισμούς –σε σύγκριση με 99% στη Γερμανία-, ενώ για το 96% των σκευασμάτων υπάρχει περιορισμένη πρόσβαση ή προβλέπεται συγκεκριμένη ad hoc διαδικασία ανά περίσταση, μέσω της Επιτροπής Ονομαστικών Αιτημάτων. Περαιτέρω, τα πιο ειδικευμένα φάρμακα, για τον καρκίνο ή τα λεγόμενα ορφανά φάρμακα, που συνήθως αφορούν σπάνια νοσήματα, είναι διαθέσιμα στους ασθενείς που τα έχουν ανάγκη μόνο μέσω περιορισμένης πρόσβασης και κυρίως μέσα από την Επιτροπή Ονομαστικών Αιτημάτων (ΕΟΑ). Κανένα από αυτά, σύμφωνα με την έρευνα, δεν έχει πλήρως ενταχθεί στο σύστημα αποζημίωσης. Τούτων λεχθέντων, η ειλημμένη απόφαση της κυβέρνησης, από όσο έχουμε ενημερωθεί, για πλήρη διαφοροποίηση του τρόπου λειτουργίας της ΕΟΑ, την απομάκρυνσή της από το Υπουργείο Υγείας, δημιουργεί τεράστιες ανησυχίες σε όλους τους εμπλεκόμενους και αναμένεται να επιδεινώσει ακόμη περισσότερο την πρόσβαση των ασθενών στις νέες καινοτόμες θεραπείες.

Ως Κυπριακή Ένωση Φαρμακευτικών Εταιρειών Έρευνας και Ανάπτυξης (ΚΕΦΕΑ), έχουμε επανειλημμένα επισημάνει τα προβλήματα πρόσβασης και διαθεσιμότητας καινοτόμων φαρμάκων και θεραπειών στη χώρα μας, προτείνοντας παράλληλα εφικτές και άμεσες λύσεις που να διευκολύνουν την πρόσβαση των ασθενών σε όλα τα φάρμακα.

Δυστυχώς, πέντε χρόνια μετά την έναρξη του ΓεΣΥ τα προβλήματα όχι μόνο δεν έχουν επιλυθεί, αλλά μάλλον εντείνονται, εξαιτίας και της εξέλιξης που έχει προκύψει φέτος με τον περιορισμό του κονδυλίου για την Επιτροπή Ονομαστικών Αιτημάτων, το οποίο έχει πλέον εκλείψει, προτού ολοκληρωθεί το πρώτο εξάμηνο του έτους. Εκφράζουμε την ιδιαίτερη ανησυχία μας για το σοβαρό ενδεχόμενο να προκύψει κενό στη διάθεση καινοτόμων θεραπειών, εάν καθυστερήσει η ένταξή τους στο ΓεΣΥ και καλούμε την πολιτεία να αναλάβει δραστικές αποφάσεις και ενέργειες, δεδομένου ότι ο ήδη συσσωρευμένος όγκος φαρμάκων προς αξιολόγηση επιτείνει το πρόβλημα της εισαγωγής και διάθεσής τους στο σύστημα.

Άλλωστε, με λύπη διαπιστώνουμε ότι πέντε χρόνια μετά, εξακολουθεί να εκκρεμεί ο διορισμός, η σύσταση και η λειτουργία του Αναθεωρητικού Συμβουλίου Φαρμάκων, που προνοείται ρητά από τη νομοθεσία και που, αν υπήρχε, ενδεχομένως να διευκόλυνε σημαντικά την ένταξη φαρμάκων στο ΓεΣΥ, στις περιπτώσεις αρνητικής απάντησης στην αίτηση, από τον ΟΑΥ.

Ως Ένωση στηρίζουμε από την πρώτη στιγμή το ΓεΣΥ και την ποιοτική αναβάθμιση των διαθέσιμων θεραπειών για τους δικαιούχους και καλούμε τους αρμόδιους να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων, προκειμένου να βελτιωθούν αποφασιστικά οι όχι τιμητικές σήμερα επιδόσεις της Κύπρου στον δείκτη W.A.I.T., προς όφελος των ασθενών.

[1] EFPIA Patients W.A.I.T. Indicator 2023 Survey https://efpia.eu/media/vtapbere/efpia-patient-wait-indicator-2024.pdf