Ελλάδα: Πρωτογενές πλεόνασμα 3,25 δις ευρώ το πρώτο τετράμηνο

Πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3,253 δισεκατομμυρίων ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 631 εκατ. ευρώ για την περίοδο του Ιανουαρίου – Απριλίου 2024, καταγράφουν τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού που ανακοίνωσε το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών της Ελλάδας, έναντι πρωτογενούς πλεονάσματος 2,443 δις ευρώ κατά την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι.

Ειδικά τα έσοδα από φόρους πάντως, εμφανίζουν πραγματική υπέρβαση της τάξεως των 600 εκατ. ευρώ στο α΄τετράμηνο, κυρίως από τρέχοντες φόρους (ΦΠΑ, ΕΦΚ κ.λπ.) χωρίς να περιλαμβάνονται σε αυτό το ποσόν εισπράξεις ΕΝΦΙΑ και φόρου εισοδήματος (καθώς ό,τι εισπράχθηκε ως τώρα από τις αρχές της χρονιάς προσμετράται στο 2023).

Κατά συνέπεια η υπέρβαση αντανακλά την καλύτερη από το προβλεπόμενο πορεία της αγοράς (ΕΦΚ στον όγκο πωλήσεων) αλλά και μέρος της ακρίβειας (ΦΠΑ στις αυξημένες τιμές καταναλωτή).

Σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών πάντως, στο σύνολο του κρατικού προϋπολογισμού (μαζί με πληρωμές για τόκους) καταγράφεται έλλειμμα ύψους 279 εκατ. ευρώ, 90% μειωμένο εν σχέσει με τον στόχο για έλλειμμα 2,699 δις ευρώ που είχε τεθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2024 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024, έναντι ελλείμματος 789 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2023.

Ωστόσο, τα στοιχεία αυτά είναι σε ταμειακή βάση που δεν ταυτίζεται με τη δημοσιονομική βάση. Και αυτό διότι περιλαμβάνεται η πρώτη δόση του ΕΝΦΙΑ που είχε προβλεφθεί ότι θα εισπραχθεί τον μήνα Μάιο αλλά εισπράχθηκε κατά τον μήνα Απρίλιο, ύψους περίπου 940 εκατ. ευρώ.

Επιπλέον, σημαντικό μέρος της διαφοράς του πρωτογενούς πλεονάσματος έναντι του στόχου σε ταμειακούς όρους δεν προσμετράται στο πρωτογενές αποτέλεσμα του 2024. Ενδεικτικά, ποσό ύψους 159 εκατ. ευρώ που αφορά σε έσοδα του Ταμείου Ανάκαμψης δεν επηρεάζει το αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους, ενώ σημαντικό μέρος της διαφοράς στις εισπράξεις των φορολογικών εσόδων ύψους 647 εκατ. ευρώ κατά τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο από ΕΝΦΙΑ, φόρους εισοδήματος κλπ, προσμετράται στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα της περσινής χρονιάς (έτος 2023).

Επομένως το πρωτογενές αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους διαφέρει σημαντικά από το αποτέλεσμα σε ταμειακούς όρους. Επιπλέον ότι τα ανωτέρω αφορούν στο πρωτογενές αποτέλεσμα της Κεντρικής Διοίκησης και όχι στο σύνολο της Γενικής Κυβέρνησης όπου περιλαμβάνονται και τα δημοσιονομικά αποτελέσματα των Νομικών Προσώπων, ΟΤΑ και ΟΚΑ.

Πήγαν καλά τα έσοδα

Την περίοδο Ιανουαρίου – Απριλίου 2024, το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 22,508 δις ευρώ, παρουσιάζοντας υπέρβαση κατά 2,311 δις ευρώ ή 11,4% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024.

Και αυτά παρότι στη στοχοθεσία της εισηγητικής έκθεσης είχε συμπεριληφθεί η είσπραξη τον μήνα Μάρτιο ποσού ύψους 1,797 δις ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), το οποίο στο μεγαλύτερο μέρος του (ποσό 1,687 δις ευρώ) είχε εισπραχθεί από τον Δεκέμβριο του 2023, ενώ επιπλέον ποσό 159 εκατ. ευρώ εισπράχθηκε τον Ιανουάριο 2024.

Εξαιρουμένου του ανωτέρω ποσού, τα καθαρά έσοδα παρουσιάζουν αύξηση κατά 3,949 δις ευρώ ή 21,5% έναντι του στόχου. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως: α) στα αυξημένα φορολογικά έσοδα κατά 2,155 δις ευρώ μετά την αφαίρεση των επιστροφών και β) στα αυξημένα έσοδα ΠΔΕ κατά 1,150 δις ευρώ.

Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 20,368 δις ευρώ, σημειώνοντας υπέρβαση κατά 2,203 δις ευρώ ή 12,1% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024.

Ωστόσο η υπέρβαση αυτή προέρχεται κυρίως: α) από την είσπραξη τον Απρίλιο της πρώτης δόσης του ΕΝΦΙΑ, ενώ είχε προβλεφθεί ότι θα εισπραχθεί τον μήνα Μάιο, εκτιμώμενου ποσού 940 εκατ. ευρώ και β) από την καλύτερη απόδοση των φόρων εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων του προηγούμενου έτους που εισπράχθηκαν σε δόσεις μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2024 (σημειώνεται ότι εκτιμώμενο ποσό ύψους 647 εκατ. ευρώ προσμετράται στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του έτους 2023).

Αυτό σημαίνει πάντως ότι αν δεν υπολογιστούν τα συνολικά 1,587 δις ευρώ αυτά, τότε τα υπόλοιπα 616 εκατ. ευρώ αποτελούν υπέρβαση στην είσπραξη των φόρων του τρέχοντος έτους (ΦΠΑ, ΕΦΚ κ.λπ.).

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 2,148 δις ευρώ, αυξημένες κατά 48 εκατ. ευρώ από τον στόχο (2,100 δις ευρώ) ενώ τα έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 2,504 δις ευρώ, αυξημένα και αυτά κατά 1,150 δις ευρώ από τον στόχο (1,354 δις ευρώ).

Η ακριβής κατανομή μεταξύ των κατηγοριών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού θα πραγματοποιηθεί με την έκδοση του οριστικού δελτίου.

Ειδικά για τον μήνα Απρίλιο, το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 5,685 δις ευρώ, με υπέρβαση κατά 1,880 δις ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου. Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 5,525 δις ευρώ, αυξημένα κατά 1,605 δις ευρώ ή 40,9% έναντι του στόχου. Ωστόσο η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως σε συγκυριακούς λόγους, δηλαδή:

α) στην είσπραξη της πρώτης δόσης του ΕΝΦΙΑ που είχε προβλεφθεί ότι θα εισπραχθεί τον μήνα Μάιο, εκτιμώμενου ποσού 940 εκατ. ευρώ,

β) στο γεγονός ότι εξαιτίας της τραπεζικής αργίας στις 29 Μαρτίου και 1 Απριλίου, η προθεσμία καταβολής των βεβαιωμένων οφειλών στη Φορολογική Διοίκηση, οι οποίες έληγαν τις ως άνω ημερομηνίες, παρατάθηκε μέχρι και τις 2 Απριλίου και ως εκ τούτου εκτιμάται ότι ποσό περίπου 300 εκατ. ευρώ, που αφορά φορολογικές οφειλές μηνός Μαρτίου, εξοφλήθηκαν στις 2 Απριλίου και συμπεριλαμβάνονται έτσι στα έσοδα μηνός Απριλίου, χωρίς να επηρεάζουν την πορεία εισπράξεων του α΄τετραμήνου.

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 464 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 62 εκατ. ευρώ από τον στόχο (401 εκατ. ευρώ).

Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 168 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 121 εκατ. ευρώ από τον στόχο (47 εκατ. ευρώ).

Πού πήγαν τα λεφτά

Οι δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου – Απριλίου 2024 ανήλθαν στα 22,788 δις ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 109 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (22,897 δις ευρώ), που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024. Ωστόσο είναι αυξημένες, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023, κατά 942 εκατ. ευρώ, λόγω των αυξημένων επενδυτικών δαπανών κατά 940 εκατ. ευρώ.

Στο σκέλος του Τακτικού Προϋπολογισμού οι πληρωμές παρουσιάζονται μειωμένες έναντι του στόχου κατά 882 εκατ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στον ετεροχρονισμό των μεταβιβαστικών πληρωμών προς Ασφαλιστικών ταμείων (Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης – ΟΚΑ) κατά 675 εκατ. ευρώ. Αντίρροπα, δηλαδή αυξητικά σε σχέση με τον στόχο, κινήθηκαν οι πληρωμές των τόκων κατά 228 εκατ. ευρώ και οι επιχορηγήσεις σε λοιπά νομικά πρόσωπα κατά 280 εκατ. ευρώ.

Πιο συγκεκριμένα, δόθηκαν:

• 110 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προς τον ΕΛΓΑ, για την αποζημίωση των πληγεισών αγροτικών εκμεταλλεύσεων από πλημμυρικά φαινόμενα εξαιτίας των θεομηνιών DANIEL-ELIAS περιόδου Σεπτεμβρίου 2023,
• 82 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών ως επιχορήγηση σε συγκοινωνιακούς φορείς (ΟΑΣΑ, ΟΑΣΘ και ΟΣΕ) και
• 138 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Υγείας ως επιχορήγηση στην Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ) για την κάλυψη της δαπάνης προμήθειας φαρμάκων για τις ανάγκες των νοσοκομείων του ΕΣΥ και του Γ.Ν. Παπαγεωργίου.

Οι πληρωμές στο σκέλος των επενδυτικών δαπανών ανήλθαν στα 3,751 δις ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση ύψους 773 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο, καθότι παρουσιάστηκε υπέρβαση του στόχου στο ΠΔΕ.