Η ευρωπαϊκή οδηγία για διαχειριστές και αγοραστές πιστώσεων-Δέσμη εναρμονιστικών νομοσχεδίων στην Βουλή

Δέσμη νομοσχεδίων για εναρμόνιση με ευρωπαϊκή οδηγία για τους διαχειριστές και αγοραστές πιστώσεων, εξυπηρετούμενων και μη, συζήτησε τη Δευτέρα η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών, με την εκπρόσωπο του Υπουργείου Οικονομικών να αναφέρεται σε «ρητή αναφορά για την προστασία όλων των δικαιωμάτων του καταναλωτή δανειολήπτη».

Η Κύπρος είχε υποχρέωση να εναρμονιστεί με την οδηγία στις 29 Δεκεμβρίου του 2023 με αποτέλεσμα να λάβει προειδοποιητική επιστολή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 24 Ιανουαρίου του 2024 για μη κοινοποίηση μέτρων μεταφοράς της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο.

Η εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών Αυγή Χρυσοστόμου Λαπιθιώτη είπε ότι έχει ενημερωθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το γεγονός ότι η δέσμη νομοσχεδίων βρίσκεται ενώπιον της Βουλής για συζήτηση.

«Η οδηγία θεσπίζει ένα κοινό πλαίσιο για την αγοραπωλησία και διαχείριση των ΜΕΔ που παραχωρήθηκαν αρχικά από πιστωτικά ιδρύματα εγκατεστημένα στην ΕΕ και επιβάλει υποχρεώσεις τόσο στα πιστωτικά ιδρύματα που πωλούν τα ΜΕΔ όσο και στους αγοραστές και διαχειριστές πιστώσεων», είπε η εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών.

Ανέφερε ότι η οδηγία θέλει να ρυθμίσει τα ΜΕΔ που βρίσκονται σήμερα στα πιστωτικά ιδρύματα καθώς υπάρχουν πιστωτικά ιδρύματα χωρών της ΕΕ που δεν έχουν απαλλαγεί ακόμη από τα ΜΕΔ και δεν τα έχουν μεταφέρει σε εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων, όπως έγινε στην Κύπρο, η οποία διέθετε από παλαιότερα το συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο αγοραπωλησίας δανείων από τις τράπεζες σε εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων.

«Σκοπός της οδηγίας είναι να αποτραπεί η συσσώρευση Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) στην ΕΕ μέσω διευκόλυνσης και ανάπτυξης μιας δευτερογενούς αγοράς για τα ΜΕΔ που θα διευκολύνει την αγοραπωλησία αυτών των δανείων», υπογράμμισε.

Επίσης, η κ. Λαπιθιώτη είπε ότι η δέσμη νομοσχεδίων έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους φορείς, οι εισηγήσεις των οποίων έχουν ληφθεί υπόψη και υιοθετηθεί στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, ενώ η Πρόεδρος της Επιτροπής Χριστιάνα Ερωτοκρίτου καθόρισε νέα συνεδρία για συζήτηση των νομοσχεδίων στις 17 Ιουνίου, ζητώντας ταυτόχρονα από το Υπουργείο Οικονομικών να πραγματοποιήσει και να ολοκληρώσει, μέχρι τότε, νέο κύκλο διαβουλεύσεων με την Χρηματοοικονομικό Επίτροπο και τους άλλους αρμόδιους φορείς για το θέμα.

Όπως αναφέρθηκε, εντός τραπεζικού συστήματος υπάρχουν αυτή την στιγμή ΜΕΔ ύψους περίπου 2 δισεκατομμυρίων, ενώ στις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων υπάρχουν δάνεια αξίας περίπου 22 δισ. ευρώ.

Αναφέροντας ότι η εναρμόνιση με την οδηγία είχε ιδιαίτερες προκλήσεις λόγω της ύπαρξης και διατήρησης του υφιστάμενου πλαισίου που διέπει την αγοραπωλησία πιστωτικών διευκολύνσεων, η κ. Λαπιθιώτη είπε ότι το υφιστάμενο πλαίσιο λόγω του ότι διαμορφώθηκε μετά από επίμονες συζητήσεις στην Βουλή κρίθηκε όπως διατηρηθεί ιδιαίτερα λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι ισοδύναμο με αυτό που προνοεί η οδηγία.

Ανέφερε ότι για τα υφιστάμενα ΜΕΔ που είναι εκτός ΠΙ θα συνεχιστεί η εφαρμογή του υφιστάμενου πλαισίου (περί αγοραπωλησίας δανείων νόμος) και για νέες μεταβιβάσεις δανείων θα ισχύει το νέο πλαίσιο.

«Με απόφαση του Υπουργείου Οικονομικών και αφού έτυχε διαβούλευσης με την Κεντρική Τράπεζα αποφασίστηκε να διατηρηθεί ο νόμος περί αγοραπωλησίας δανείων αλλά προβαίνουμε σε κάποιες τροποποιήσεις που να συνάδουν με το νέο νομοθετικό πλαίσιο περί Διαχειριστών Πιστώσεων και Αγοραστών Πιστώσεων και για Συναφή Θέματα», πρόσθεσε.

Η δέσμη αφορά νομοσχέδια που τροποποιούν τον περί Διαχειριστών Πιστώσεων και Αγοραστών Πιστώσεων και για Συναφή Θέματα Νόμο, τον περί των Συμβάσεων Καταναλωτικής Πίστης (Τροποποιητικός) Νόμο, τον περί Συμβάσεων Πίστωσης για Καταναλωτές σε σχέση με Ακίνητα που προορίζονται για Κατοικία Νόμο, τον περί Αγοραπωλησίας Πιστωτικών Διευκολύνσεων και για Συναφή Θέματα (Τροποποιητικός) Νόμο, τον περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) (Τροποποιητικός) Νόμο, τον περί Ελευθεροποίησης του Επιτοκίου και Συναφών Θεμάτων (Τροποποιητικός) Νόμο και τον περί της Παρεμπόδισης και Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες (Τροποποιητικός) Νόμο.

Η κ. Λαπιθιώτη εξήγησε πως με το υφιστάμενο πλαίσιο αδειοδοτήθηκαν και οι αγοραστές αλλά και οι διαχειριστές πιστώσεων, ενώ με το νέο πλαίσιο, όπως είπε, «απαγορεύεται η αδειοδότηση των αγοραστών», οι οποίοι όμως έχουν πολύ συγκεκριμένες και αυστηρές προϋποθέσεις» και «είναι υποχρεωμένοι να ορίσουν διαχειριστή πίστωσης.

Ανέφερε ότι οι διαχειριστές πιστώσεων λαμβάνουν άδεια διαχείρισης πιστώσεων από την Κεντρική Τράπεζα (ΚΤ) και σημείωσε πως εποπτική αρχή παραμένει η ΚΤ.

Επιπλέον, η εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών είπε ότι οι υφιστάμενοι διαχειριστές δεν χρειάζεται να αδειοδοτηθούν εκ νέου και θα συνεχίσουν να λειτουργούν ως να είχαν αδειοδοτηθεί από το νέο πλαίσιο».

Είπε ακόμη ότι η οδηγία δίδει την διακριτική ευχέρεια σε ένα κράτος μέλος να περιλάβει στο πεδίο εφαρμογής και εξυπηρετούμενες χορηγήσεις κάτι που έχει πράξει η Κύπρος και πρόσθεσε ότι σε μια πώληση πακέτου ΜΕΔ θα μπορούν να περιλαμβάνονται και εξυπηρετούμενες χορηγήσεις.

Ανέφερε επίσης ότι με το νέο πλαίσιο δεν είναι επιτρεπτή η πώληση εξυπηρετούμενων δανείων σε αγοραστή πιστώσεων από τρίτη χώρα, ενώ σημείωσε πως μέσα στο νέο πλαίσιο «υπάρχει ρητή αναφορά για την προστασία όλων των δικαιωμάτων του καταναλωτή δανειολήπτη».

Πρόσθεσε ότι εξαιρείται από το πεδίο εφαρμογής η διαχείριση ΜΕΔ που ασκείται από πιστωτικά ιδρύματα, από Διαχειριστές Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων ή εποπτευόμενα μη πιστωτικά ιδρύματα, η διαχείριση συμβάσεων πίστωσης που δεν εκδόθηκε από ΠΙ εγκαταστημένο στην ΕΕ, η αγορά ΜΕΔ από ΠΙ και οι μεταβιβάσεις ΜΕΔ που έγιναν πριν από την ημερομηνία εφαρμογής του νέου πλαισίου.

Επίσης, αναφέρθηκε σε συγκεκριμένες υποχρεώσεις που πρέπει να έχουν οι αγοραστές και οι διαχειριστές πιστώσεων.

Η εκπρόσωπος της Υπηρεσίας Προστασίας του Καταναλωτή του Υπουργείου Εμπορίου δήλωσε πως δεν έχει κάποιο σχόλιο επί των νομοσχεδίων καθώς αποτελούν εναρμόνιση στο πλαίσιο της οδηγίας, ενώ η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας είπε ότι «σκοπός της οδηγίας είναι η προστασία των δανειοληπτών», πέρα της ανάπτυξης της δευτερογενούς αγοράς δανείων.

Η Χρηματοοικονομική Επίτροπος Βαλεντίνα Γεωργιάδου συμφώνησε σε γενικές γραμμές με τις τροποποιήσεις και πρόσθεσε μεταξύ άλλων ότι «φαίνεται ότι αυξάνεται το επίπεδο σε ό,τι έχει να κάνει με την υποχρέωση διαφάνειας από τις εταιρείες εξαγοράς και της εταιρείες διαχείρισης».

Είπε ακόμη ότι την προβληματίζει το γεγονός ότι αγοραστές πιστώσεων μπορεί να είναι φυσικά πρόσωπα.

Η Κύπρος είναι μια μικρή χώρα και «πρέπει να είμαστε πάρα πολλοί προσεκτικοί με το πως θα γίνεται αυτή η αγοραπωλησία», ανέφερε, ενώ διερωτήθηκε κατά πόσον θα πρέπει να περιλαμβάνονται και τα εξυπηρετούμενα δάνεια.

«Με προβληματίζει το ότι όταν θα φύγουν (τα εξυπηρετούμενα) από το τραπεζικό τομέα, αμέσως, αυτόματα κάποια δικαιώματα των καταναλωτών σε ό,τι έχουν να κάνουν με το επίπεδο εξυπηρέτησης που έχουν από τις τράπεζες σε σχέση με τις εταιρείες εξαγοράς, κάπως», θα επηρεαστούν αρνητικά, πρόσθεσε.  

Η εκπρόσωπος του Γραφείου της Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα είπε ότι λόγω του μεγάλου όγκου εγγράφων που τέθηκαν ενώπιον του Γραφείου της «έχουμε κάποιες εισηγήσεις να υποβάλλουμε σχετικά με τα νομοσχέδια τις οποίες θεωρούμε καταρχήν σημαντικές για σκοπούς εξασφάλισης της απαραίτητης νομικής σαφήνειας, αλλά ιδίως για σκοπούς διασφάλισης των προσωπικών δεδομένων των δανειοληπτών και εγγυητών».  

Ο Πρόεδρος της ΚΕΔΙΠΕΣ Λάμπρος Παπαδόπουλος είπε ότι «οποιαδήποτε νομοθεσία διευκολύνει την δευτερογενή αγορά και πώληση δανείων, ειδικά ΜΕΔ, είναι θετική εξέλιξη για την ΚΕΔΙΠΕΣ», προσθέτοντας ότι «θέλουμε ευελιξία για να πουλήσουμε» αυτά τα χαρτοφυλάκια δανείων που «είναι πολύ σημαντικό για να μπορέσουμε να φέρουμε εις πέρας την αποστολή μας», που είναι να εξοφληθεί η υποχρέωση προς το κράτος.

Η εκπρόσωπος του Συνδέσμου Εξαγοράς Πιστώσεων είπε ότι για τα δάνεια ύψους 22 δισεκατομμυρίων ευρώ που βρίσκονται σε εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων θα χρειάζεται αδειοδότηση του αγοραστή και πρόσθεσε πως αυτό θα αποτελέσει εμπόδιο στην ανάπτυξη της δευτερογενούς αγοράς, ενώ χαιρέτισε την εποπτεία των διαχειριστών.

Ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος επιφυλάχτηκε να τοποθετηθεί κατά τη συζήτηση των νομοσχεδίων, ενώ η Κεντρική Τράπεζα συμφώνησε με τις αλλαγές.

Η Γενική Διευθύντρια του ΣΥΠΡΟΔΑΤ Τζένη Παπαχαραλάμπους είπε ότι ο σύνδεσμος έχει τις επιφυλάξεις του τις οποίες θα θέσει στην κατ΄ άρθρο συζήτηση και πρόσθεσε πως επιφυλάξεις υπάρχουν και για το ότι «οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων θα συμπεριφέρονται στους δανειολήπτες το ίδιο όπως συμπεριφέρονται οι τράπεζες».

Εξάλλου, ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ Ονούφριος Κουλλά είπε ότι πώληση δανείων μη εξυπηρετούμενων και εξυπηρετούμενων γίνεται και «χρειάζεται το πλαίσιο για την προστασία του δανειολήπτη» και πρόσθεσε ότι «η ΕΕ θέλει αυτό το ενιαίο πλαίσιο για να αναπτύξει και διασυνοριακά την αγορά και υποβοηθά την σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος σε έκτακτες ανάγκες, την προστασία των καταθετών και των φορολογουμένων».

Η Πρόεδρος της Επιτροπής είπε ότι είναι μια θετική εξέλιξη τα νομοσχέδια αλλά πρέπει να διασφαλίσουμε τα επίπεδα προστασίας του καταναλωτή.  

Ερωτηθείσα από τον Βουλευτή του ΑΚΕΛ Ανδρέα Καυκαλιά κατά πόσο το υφιστάμενο πλαίσιο της Κύπρου είναι αυστηρότερο από το νέο πλαίσιο, η κ. Λαπιθιώτη είπε ότι τα δύο πλαίσια είναι ισοδύναμα.

Ο κ. Καυκαλιάς είπε ακόμη ότι για το ΑΚΕΛ «ζητούμενο είναι αυστηρότερο και δικαιότερο πλαίσιο και η προστασία των δανειοληπτών πάντοτε στο πλαίσιο που καθορίζει η οδηγία».

Σε ερώτηση του Βουλευτή του Κινήματος Οικολόγων Συνεργασία Πολιτών Σταύρου Παπαδούρη κατά πόσον στο νέο πλαίσιο υπάρχουν τα ίδια κριτήρια με το υφιστάμενο συν επιπλέον κάτι άλλο ή απουσιάζει κάποιο κριτήριο, η κ. Λαπιθιώτη είπε ότι όταν αναφέρεται σε αυστηρότερο πλαίσιο εννοεί ότι στο υφιστάμενο πλαίσιο «αδειοδοτούμε τους αγοραστές που είναι πολύ σημαντικό», ενώ «το νέο πλαίσιο δεν θέλει να αδειοδοτεί τους αγοραστές γιατί θέλει να διευκολύνει την δευτερογενή αγορά και θέλει τον αγοραστή να έχει υποχρεώσεις και ο επόπτης θα του επιβάλει και τιμές αλλά δεν θα τον αδειοδοτεί».

Επίσης, ο κ. Παπαδούρης είπε ακόμη ότι από την στιγμή που οι αγοραστές δεν θα είναι αδειοδοτημένοι θα είναι «παθητικοί επενδυτές», ενώ αναφέρθηκε σε καθυστερήσεις των υποθέσεων στα δικαστήρια.

Σε δηλώσεις μετά τη συνεδρία, ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ Αλέκος Τρυφωνίδης είπε ότι «παρά την προσπάθεια που γίνεται στις οδηγίες να προστατευτεί ο δανειολήπτης από τις εποπτικές αρχές, διαπιστώνομε αρκετά κενά και παραλείψεις», προσθέτοντας ότι «διευκολύνεται οι αγοραπωλησίες δανείων από τις εταιρείες διαχείρισης».

«Αυτές οι οδηγίες δεν αφορούν τα ΜΕΔ ύψους 22 δισ. ευρώ που υπάρχουν στις εταιρείες διαχείρισης αλλά αφορούν τα ΜΕΔ» που θα γίνουν στο μέλλον, ανέφερε και πρόσθεσε ότι αυτό «θα μας δυσκολέψει πολύ όσον αφορά τις οδηγίες και την προστασία των δανειοληπτών».

Ανέφερε ότι έθεσε την ερώτηση στο Υπουργείο Οικονομικών για να απαντήσει σε σχέση με το «ποια ήταν η γνώμη της προηγούμενης και νυν Κυβέρνησης όταν διαμορφωνόταν αυτό το πλαίσιο οδηγιών και των Κύπριων ευρωβουλευτών που συμμετείχαν στην διαβούλευση αυτή».