Ευρωπαϊκο Κοινοβούλιο: Πράσινο φως για τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες της Ε.Ε.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε σήμερα τους νέους, επικαιροποιημένους, δημοσιονομικούς κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι λεπτομέρειες των οποίων είχαν καθοριστεί από τους 27 υπουργούς Οικονομικών (Συμβούλιο της ΕΕ), τον περασμένο Δεκέμβριο.

Οι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ, γνωστοί ως Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης που εγκρίθηκαν το 1997, πριν από είκοσι έξι χρόνια, και προβλέπουν έλλειμμα στο 3% του ΑΕΠ και δημόσιο χρέος στο 60%, είχαν ανασταλεί λόγω της πανδημίας της Covid-19.

Ωστόσο θα έπρεπε να τεθούν εκ νέου σε ισχύ το 2024 και για αυτόν το λόγο τα 27 κράτη – μέλη της ΕΕ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχαν ξεκινήσει έναν αγώνα δρόμου ώστε να υπάρξει μια συμφωνία πριν από το τέλους του 2023.

Οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες, προβλέπουν μεγαλύτερη ευελιξία στην απομείωση του δημοσίου χρέους και του ελλείμματος.

Τα κράτη – μέλη της ΕΕ, των οποίων ο λόγος χρέους προς το ΑΕΠ τους είναι πάνω από 90% θα πρέπει να τον μειώσουν κατά μία ποσοστιαία μονάδα ετησίως. Για τα κράτη – μέλη με χρέος μεταξύ 60% και 90% θα απαιτείται μείωση κατά μισή ποσοστιαία μονάδα ετησίως,

Αναφορικά με το έλλειμμα, τα κράτη – μέλη που ξεπερνούν τα δίδυμα όρια χρέους 60% και ετήσιου ελλείμματος 3%, θα πρέπει να πραγματοποιούν ετήσιες προσαρμογές, ύψους 0,25% του ΑΕΠ σε μια περίοδο επτά ετών ή 0,4% σε τέσσερα χρόνια έως ότου το χρέος φτάσει σε βιώσιμο επίπεδο.

Κάτι που δεν αρέσει σχεδόν σε κανέναν, καθώς πρόκειται για έναν απαραίτητο συμβιβασμό. Κράτη – μέλη όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία, τα οποία έπρεπε να εφαρμόσουν πολύ επώδυνες μεταρρυθμίσεις τα τελευταία χρόνια, θεωρούν ότι οι νέοι κανόνες υποχρεώνουν τις υπερχρεωμένες χώρες να μειώσουν ακόμα περισσότερο τα ετήσια ελλείμματά τους στο 1,5% περίπου του ΑΕΠ, και να μειώνουν το χρέος τουλάχιστον κατά 1% του ΑΕΠ τους κάθε χρόνο μέχρι να φτάσει σε βιώσιμο επίπεδο.

Από την άλλη πλευρά, τα λεγόμενα «φειδωλά» κράτη – μέλη της ΕΕ, όπως η Γερμανία και η Ολλανδία, εκφράζουν ενστάσεις καθώς θεωρούν ότι δεν υπάρχουν επαρκείς δικλείδες ασφαλείας για την απομείωση χρέους και ελλειμμάτων.

Η Γαλλία, ωστόσο, κέρδισε μια σημαντική νίκη καθώς στη νέα συμφωνία θα περιλαμβάνεται μια διάταξη που θα επιτρέψει στις χώρες που παραβιάζουν τον στόχο του 3% του ελλείμματος να δημιουργήσουν «δημοσιονομικά αποθέματα ασφαλείας» για να αντιμετωπίσουν οικονομικούς κραδασμούς.

Η άνοδος των επιτοκίων δανεισμού θα λαμβάνεται επίσης υπόψη πριν από την έναρξη της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κάτι που θεωρείται ως μια ακόμα στρατηγική νίκη για το Παρίσι. Μια νίκη και για τη Ρώμη καθώς και η Ιταλία, η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης κατάφερε να κερδίσει τη διάταξη που προβλέπει ότι οι αμυντικές δαπάνες θα λαμβάνονται υπόψη στον υπολογισμό του ελλείμματος. Μια θέση την οποία υποστήριζε εξ αρχής και η Ελλάδα.

To συμφωνηθέν κείμενο προτείνει την παράταση της προθεσμίας για τις χώρες που βρίσκονται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος δίνοντας παράταση τουλάχιστον τριών ετών, πριν τεθεί εφαροιφμή η λεγόμενη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος.

Μια ακόμα καινοτομία των επικαιροποιημένων δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ, είναι η υιοθέτηση μιας διαφοροποιημένης προσέγγισης προς κάθε κράτος μέλος, ώστε να λαμβάνεται υπόψη οι δημοσιονομικές του ιδιαιτερότητες.

Κάθε κράτος μέλος θα προετοιμάζει ένα μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό-διαρθρωτικό σχέδιο, διάρκειας τεσσάρων ή πέντε ετών, όπου θα δεσμευτεί για μια δημοσιονομική τροχιά καθώς και για δημόσιες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που θα διασφαλίζουν βιώσιμη και σταδιακή μείωση του χρέους και βιώσιμη ανάπτυξη.

Οι τρεις νομοθετικές πράξεις που επικαιροποιούν τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ, υιοθετήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ως εξής:

1. Κανονισμός για τη σύσταση του νέου προληπτικού σκέλους του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ): 367 ψήφοι υπέρ, 161 ψήφοι κατά, 69 αποχές.
2. Κανονισμός για την τροποποίηση του διορθωτικού σκέλους του ΣΣΑ: 368 ψήφοι υπέρ, 166 ψήφοι κατά, 64 αποχές και
3. Οδηγία για την τροποποίηση των απαιτήσεων για τα δημοσιονομικά πλαίσια των κρατών – μελών: 359 ψήφοι υπέρ, 166 ψήφοι κατά, 61 αποχές.

Αντιδράσεις από εργατικά συνδικάτα και την πολιτική ομάδα των «Πρασίνων»

Ωστόσο, σε κοινή επιστολή τους τα βελγικά, γαλλικά, ιταλικά και ισπανικά εργατικά συνδικάτα κάλεσαν τους ευρωβουλευτές να απορρίψουν τη συμφωνία και να επαναδιαπραγματευτούν μια νέα μετά τις ευρωεκλογές, καθώς όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά, «οι νέοι αυτοί κανόνες θα ακυρώσουν σύντομα τα οικονομικά οφέλη των επενδύσεων που χρηματοδοτούνται από τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας».

Την αντίθεσή τους εξέφρασαν και οι ευρωβουλευτές της ομάδας των «Πρασίνων» υποστηρίζοντας ότι «οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες θα επιβάλουν αυστηρό μανδύα στα κράτη της ΕΕ και θα στερήσουν από τις κυβερνήσεις τους πόρους που χρειάζονται για να εγγυηθούν μια ακμάζουσα οικονομία, κοινωνικές υπηρεσίες και δράση για το κλίμα.