Βήματα Μπροστά

Ο τομέας των γαλακτοκομικών αποτελεί έναν από τους πλέον ζωτικούς για την οικονομία μας, με το χαλλούμι - μετά και την κατοχύρωση ΠΟΠ (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης) - να εξακολουθεί να είναι εκ των κύριων εξαγωγικών προϊόντων του νησιού μας. Η συνεχής εξέλιξη του κλάδου δημιουργεί προσδοκίες και αισιοδοξία, ωστόσο, σημαντική κρίνεται η ενίσχυση και η θωράκιση της δυναμικής του. Για τις προκλήσεις αλλά και τα επόμενα βήματα της γαλακτοβιομηχανίας μιλούν ο πρόεδρος του Συνδέσμου Τυροκόμων Κύπρου και CEO της Χαραλαμπίδης Κρίστης, Μάριος Κωνσταντίνου και ο πρόεδρος της Ένωσης Αγελαδοτρόφων Κύπρου (ΕΝΑΚ), Ιωάννης Κκαϊλάς.

Μάριος Κωνσταντίνου

Τα προϊόντα της γαλακτοκομικής βιομηχανίας παρουσιάζουν υψηλά μερίδια στην αγορά της Κύπρου, με τους καταναλωτές ως πρωταγωνιστές να δημιουργούν τις τάσεις.

Οι τάσεις

Η κυρίαρχη κατηγορία είναι τα τυροκομικά. Από το 2014, που κατέγραφαν αξία 54.5 εκατ. ευρώ, έφτασαν τα 99.2 εκατ. ευρώ το 2023. Επίσης, μέσα σε ένα χρόνο - από το 2022 στο 2023 - η αύξηση που σημείωσαν σε αξία ήταν της τάξης του 12,8%. Στην αμέσως επόμενη θέση κατά το 2023 ήταν το φρέσκο γάλα, με την αξία στο σύνολο της συγκεκριμένης κατηγορίας να αγγίζει τα 71 εκατ. ευρώ και να παρουσιάζει αύξηση 3,6% σε ένα χρόνο. Ακολούθησε η κατηγορία του γιαουρτιού, με συνολική αξία πέρσι τα 48 εκατ. ευρώ. Το στραγγιστό και το παραδοσιακό κατείχαν το 69% της αγοράς σε αξία, ενώ το λειτουργικό γιαούρτι παρουσίασε σημαντική αύξηση 28% σε αξία. Τέλος, με σταθερά ανοδική πορεία σε αξία ακολουθούσαν οι κρέμες γάλακτος με +12,7% και οι αλοιφές με +10,5%.

Οι εξαγωγές

Το χαλλούμι αποτελεί σημείο αναφοράς, αφού είναι η κινητήριος δύναμη του συνολικού γαλακτοκομικού τομέα με 75% σε αξία παραγωγής. Οι εξαγωγές χαλλουμιού είναι ενταγμένες σε μια εθνική στρατηγική ανάπτυξης, που έχει σχεδιαστεί λαμβάνοντας υπόψη τις προοπτικές ανοίγματος και συνεχούς ανάπτυξης νέων αγορών. Οι γαλακτοβιομηχανίες του τόπου μας, σε συνεργασία με το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας και τους εμπορικούς ακόλουθους της χώρας μας στο εξωτερικό, εργάζονται συνεχώς προς την κατεύθυνση της διεύρυνσης των εξαγωγών, εντάσσοντας το χαλλούμι και σε χώρες με διαφορετικές κουλτούρες. Αξίζει να αναφερθεί ότι το 50% του χαλλουμιού απορροφάται από το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ το υπόλοιπο 50% σε περισσότερες από 40 χώρες.

Οι προκλήσεις

Eίναι ποικίλες οι προκλήσεις και αμιγώς συνδεδεμένες με τις τάσεις κάθε εποχής, η οποία αγγίζει όλο το οικοσύστημα του κλάδου. Από τη μία έχουμε την εφαρμογή του ΠΟΠ, η οποία μόνο ως θετική μπορεί να κριθεί, καθώς με τη πιστοποίηση αυτή έχουμε τη δυνατότητα να αναπτυχθούμε ακόμα περισσότερο τόσο στις υφιστάμενες αγορές μας όσο και σε νέες. Από την άλλη, καλούμαστε να διαχειριστούμε και την άνοδο των τιμών, που συμβαδίζει με τη μείωση της ζήτησης και οφείλεται στην αύξηση του ενεργειακού κόστους και στη μείωση της αγοραστικής δύναμης συνολικά, ιδιαίτερα αυτή την περίοδο της γεωπολιτικής κρίσης. Παρόλα αυτά, τους τελευταίους μήνες και πιο συγκεκριμένα από τον Σεπτέμβριο του 2023, έχει παρατηρηθεί αύξηση στον όγκο πωλήσεων σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο και πλέον είμαστε αισιόδοξοι για την περαιτέρω βελτίωση των συνθηκών, διατηρώντας και αυξάνοντας τα μερίδιά μας.

Οι στόχοι

Η ενίσχυση και η θωράκιση της δυναμικής της γαλακτοκομικής βιομηχανίας είναι προτεραιότητα και οφείλουν όλοι να την αναγνωρίζουν ως τέτοια. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα έχουν υψηλή διατροφική αξία και στοχεύουμε στη συνεχή ενημέρωση του κοινού για τα οφέλη τους στην υγεία, καθώς και στην ενθάρρυνση ένταξής τους στην καθημερινή διατροφή. Επιπρόσθετα, οι εξαγωγές χαλλουμιού αποτελούν σημαντικό μέρος του εξωτερικού εμπορίου της Κύπρου και συμβάλλουν δραστικά στην οικονομία της χώρας. Επιδίωξη μας, λοιπόν, είναι η συνεχής ανάπτυξη και η προώθηση της ποιότητας και της αξίας του χαλλουμιού τόσο εντός όσο και εκτός συνόρων, προσπαθώντας να ενισχύουμε το κύρος του ως ποιοτικού προϊόντος, το οποίο συνδέεται και με τα οφέλη της μεσογειακής διατροφής. Παράλληλα, μέσα από την πετυχημένη εξαγωγική δραστηριότητα του χαλλουμιού, επιδιώκουμε να συμβάλουμε στην προβολή της χρήσης του καθώς και της κυπριακής κουζίνας σε διεθνές επίπεδο, ενθαρρύνοντας τη γαστρονομική τουριστική εμπειρία στη χώρα μας.

Ιωάννης Κκαΐλάς

Ο τομέας του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων είναι πολύ σημαντικός για την κυπριακή οικονομία. Τα 300 εκατομμύρια ευρώ που εισπράττουμε από τις εξαγωγές δεν είναι το μόνο όφελος. Στον κλάδο απασχολείται μεγάλος αριθμός εργαζομένων, όπως γεωργοί που παράγουν τη χονδροειδή ζωοτροφή, αγρότες που διαθέτουν μύλους ζωοτροφών, κτηνίατροι, ζωοτέχνες και πολλοί άλλοι.

Το γάλα

Μεγάλο μερίδιο αγοράς στην Κύπρο κατέχει το φρέσκο παστεριωμένο γάλα. Αξίζει να τονίσουμε ότι είμαστε από τις λίγες χώρες παγκόσμια που παρέχουν πραγματικά φρέσκο παστεριωμένο γάλα και όχι υψηλής παστερίωσης ή μακράς διαρκείας που αλλοιώνουν τα ωφέλημα θρεπτικά στοιχεία του γάλακτος. Μεγάλο μερίδιο διατηρεί και το χαλλούμι όπως επίσης και τα διάφορα είδη γιαουρτιού.

Το χαλλούμι

Όσον αφορά τις εξαγωγές του χαλλουμιού, όπου διοχετεύεται και η μεγαλύτερη ποσότητα γάλακτος, τη φετινή χρονιά είναι μειωμένες κοντά στο 10%. Ένας από τους πιο βασικούς λόγους είναι η μη συμπερίληψη κάποιων ειδών χαλλουμιού - burger, lactose free, light, τσίλι - στα νέα δεδομένα που διαμορφώθηκαν με την εφαρμογή του ΠΟΠ.

Ακόμη ένας λόγος είναι η αύξηση της τιμής του χαλλουμιού λόγω των οξυμένων γεωπολιτικών συνθηκών.

Οι δυνατότητες

Η προοπτική για περεταίρω αύξηση των εξαγωγών είναι τεράστια. Γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια από τις γαλακτοβιομηχανίες και σε κάποιες περιπτώσεις σε συνεργασία με το Υπουργείο Γεωργίας για προβολή και προώθηση του χαλλουμιού σε όλες τις χώρες του κόσμου. Πρέπει αυτές οι προσπάθειες να εντατικοποιηθούν από όσους ασχολούνται με την παραγωγή και εξαγωγή του χαλλουμιού. Επίσης, να αξιοποιηθούν συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να έχουμε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα για το καλό του κράτους και της οικονομίας.

Οι αυξήσεις

Τα κυριότερα ζητήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο τομέας έχουν να κάνουν με τις αυξήσεις των πρώτων υλών, δηλαδή, των ζωοτροφών, του πετρελαίου και του ηλεκτρισμού. Επίσης, λόγω των συνεχόμενων ανομβριών που ταλανίζουν το νησί καθώς και της μείωσης της καλλιεργήσιμης γης στην Κύπρο - λόγω τοποθέτησης φωτοβολταικών, αυθαίρετων κατοικιών και διαφορών άλλων προγραμμάτων με διάφορες καλλιέργειες που ενέκρινε το Τμήμα Γεωργίας - οι τιμές των χονδροειδών ζωοτροφών έχουν μεγάλη αυξητική τάση και δεν καλύπτουν τη διατροφή των ζώων. Αυτό οδηγεί στην εισαγωγή από το εξωτερικό χονδροειδών ζωοτροφών (μπάλες σανού) για κάλυψη αναγκών, με τεράστιο κόστος μεταφορών.

Η ποιότητα

Στόχος είναι να βελτιώνουμε συνεχώς τις μονάδες μας και τις συνθήκες διαβίωσης των ζώων, για να μπορούμε να προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή ποιότητα στο γάλα που παράγουμε. Αυτό, για να μπορεί ο κόσμος να απολαμβάνει εξαιρετικά και ποιοτικά γαλακτοκομικά προϊόντα. Είναι σημαντικό να βρεθεί η καλύτερη λύση όσον αφορά τα ποσοστά γάλακτος που θα χρησιμοποιούνται στο πρότυπο του χαλλουμιού ΠΟΠ. Αυτό θα καθορίσει και τις εξαγωγές του προϊόντος με πιθανή αύξηση αλλά και τις τιμές με όσο το δυνατόν πιο προσιτές επιλογές για το καλό των κτηνοτρόφων και κατ’ επέκταση της κυπριακής οικονομίας.