Όραμα χωρίς αναβολή

Νέες νοοτροπίες και πρακτικές έρχονται για να αποτελέσουν μέρος της καθημερινότητας των καταναλωτών.

Η ζωή μας θα δεχθεί σταδιακά αλλαγές, που δίχως άλλο θα πρέπει να επιτύχουμε ως χώρα στο μέγα κεφάλαιο της εξοικονόμησης ενέργειας. Μια σειρά από δράσεις και μέτρα ήδη τρέχουν κι άλλα δρομολογούνται, σύμφωνα με τον Χαράλαμπο Ρούσο, διευθυντή της Υπηρεσίας Ενέργειας του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας. Είναι πέρα από σίγουρο ότι ο δρόμος προς την πράσινη μεταρρύθμιση περνά μέσα από την επένδυση στην εξοικονόμηση.

Στη βάση του υφιστάμενου εθνικού σχεδιασμού για την ενέργεια και το κλίμα μέχρι το 2030, οι δράσεις της χώρας μας αφορούν κυρίως σχέδια χορηγιών για ολοκληρωμένη ενεργειακή αναβάθμιση σε κατοικίες, επιχειρήσεις καθώς και στην τοπική αυτοδιοίκηση. Προχωρεί, επίσης, η υλοποίηση και μιας σειράς άλλων μέτρων για μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης. Αυτά περιλαμβάνουν τη δημιουργία οne-stop-shop για τη διευκόλυνση έργων ενεργειακής ανακαίνισης και την αδειοδότηση άλλων που εντάσσονται στο πεδίο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ). Ταυτόχρονα, επισημαίνει κ. Ρούσος, ισχύει η επιβολή υποχρεώσεων σε μεγάλους διανομείς ενέργειας για επίτευξη του ετήσιου στόχου εξοικονόμησης ενέργειας με μέτρα προς όφελος των καταναλωτών. Ακόμα, προωθείται η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας και η αντικατάσταση οδικού φωτισμού με ενεργειακά αποδοτικότερο. Υλοποιούνται παράλληλα δράσεις στους τομείς μεταφορών, υδάτων και δημοσίων κτιρίων, ενώ ήδη δρομολογείται από το κράτος νομοσχέδιο φορολογικών απαλλαγών για επιχειρήσεις που διενεργούν ενεργειακές αναβαθμίσεις καθώς και η δημοσιονομικά ουδέτερη πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση.

Προτεραιότητα η εξοικονόμηση

Ως κράτος - μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Κύπρος οφείλει να εξετάζει την ενεργειακή απόδοση ως προτεραιότητα. Η λήψη σχετικών μέτρων, όπως η θερμομόνωση και οι τεχνολογίες υψηλής ενεργειακής απόδοσης, μειώνουν τις ενεργειακές ανάγκες και πρέπει να προηγούνται οποιασδήποτε απόφασης για κάλυψη υφιστάμενων απαιτήσεων μόνο με ΑΠΕ. «Στοχεύουμε να καταστήσουμε σαφείς στους πολίτες τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να μειώσουν το κόστος της ενέργειας. Να τους ενημερώσουμε για τα οφέλη της εξοικονόμησης και της ορθολογικής χρήσης της ενέργειας και για το πώς μπορούν να συνδυάσουν έξυπνα τεχνολογίες ενεργειακής απόδοσης με ΑΠΕ. Δίνουμε έμφαση στις κτιριακές ανακαινίσεις, οι οποίες πρέπει να αυξηθούν κατά πολύ σε σχέση με σήμερα, ώστε το κτιριακό απόθεμα να μετατραπεί σε κλιματικά ουδέτερο μέχρι το 2050».

Όλοι αρωγοί στην προσπάθεια

Στην Κύπρο, οι πλείστοι επαγγελματίες του τομέα της ενέργειας αδειοδοτούνται μέσα από νομοθεσίες που εφαρμόζει η Υπηρεσία Ενέργειας, με στόχο να διασφαλίζεται το καλό επίπεδο των υπηρεσιών που προσφέρουν, παράμετρος ιδιαίτερα σημαντική στην προσπάθεια για πραγμάτωση του πράσινου οράματος. Στον στόχο αυτό μπορούν να συμβάλουν περισσότερο και οι τράπεζες, επισημαίνει ο κ. Ρούσος, και συγκεκριμένα στην ανάπτυξη έργων ενεργειακής απόδοσης, μέσω εξατομικευμένων χρηματοδοτικών εργαλείων για οικιακούς καταναλωτές και επιχειρήσεις. «Στον δημόσιο τομέα σκοπός μας είναι να παρέχουμε κάθε χρόνο σχέδια χορηγιών, αξιοποιώντας στον μέγιστο δυνατό βαθμό ευρωπαϊκούς πόρους. Η προσπάθεια μας σήμερα στρέφεται στη μείωση του χρόνου αναμονής, γι’ αυτό έχουμε εισαγάγει λύσεις πληροφορικής που απλοποιούν και επιταχύνουν τις διαδικασίες».

Μεγάλα περιθώρια επενδύσεων

Στην Κύπρο, έχουμε ακόμα μεγάλα περιθώρια για επενδύσεις στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας, την ώρα που οι στόχοι και οι υποχρεώσεις μας για την ενεργειακή απόδοση - με ορίζοντα το 2030 - έχουν αυξηθεί στη βάση του νέου ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου: «Σήμερα, η υλοποίηση έργων ενεργειακής απόδοσης πολλές φορές συνδυάζεται με την ευρύτερη ανάγκη για κάποιου είδους ανακαίνιση ή για εργασίες σε μια κατοικία, κτίριο ή εγκατάσταση. Θα πρέπει, λοιπόν, να μεριμνήσουμε ώστε να υπάρχουν συνεχώς διαθέσιμα τα κατάλληλα χρηματοδοτικά κίνητρα και επαρκής ενημέρωση για τα πολλαπλά οφέλη της ενεργειακής αναβάθμισης για επιχειρήσεις και νοικοκυριά».

Με τον τρόπο αυτό, τονίζει ο κ. Ρούσος, δεν μειώνεται μόνο το λειτουργικό κόστος. Αυξάνεται παράλληλα και η παραγωγικότητα λόγω εκσυγχρονισμού με ενεργειακά αποδοτικότερες τεχνολογίες, θωρακίζονται τα κτίρια από τις έντονες καιρικές αλλαγές, δημιουργούνται συνθήκες θερμικής άνεσης, βελτιώνεται η ποιότητα της ζωής και της εργασιακής υγείας.

Όραμα με ορίζοντα το 2030

Όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση, η Κύπρος θα πρέπει, ανάμεσα σε άλλα, να καταφέρει μέχρι το 2030 η πρωτογενής κατανάλωση ενέργειας να μην υπερβαίνει τους 2.03 εκατ. τόνους ισοδύναμου πετρελαίου (ΤΙΠ) και η τελική κατανάλωση ενέργειας το 1,80 εκατ. ΤΙΠ. Επιπρόσθετα, ο εθνικός υποχρεωτικός στόχος για σωρευτική εξοικονόμηση ενέργειας στην τελική χρήση έχει αυξηθεί στους 347.9 χιλ. ΤΙΠ, που ισοδυναμεί με αύξηση 43% σε σχέση με τον προηγούμενο στόχο. Τίθενται, επίσης, νέες προϋποθέσεις για το ελάχιστο ποσοστό ενεργειακής αναβάθμισης στα δημόσια κτίρια και τη μείωση της τελικής κατανάλωσης σε δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα.

Σχέδια χορηγιών για όλους

Τον περασμένο Ιανουάριο το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε το νέο σχέδιο χορηγιών 2024 - 2025 για ενθάρρυνση της χρήσης ΑΠΕ και της εξοικονόμησης ενέργειας σε κατοικίες.

Ανάμεσα σε άλλα περιλαμβάνει:

• Κατηγορία Α1: Φωτοβολταϊκά - Γενική κατηγορία με χορηγία

€375 ανά kW και μέγιστο ποσό χορηγίας €1.500 (4kW) - 50% αύξηση για ορεινές περιοχές,

• Κατηγορία Α2: Φωτοβολταϊκά - Ευάλωτα νοικοκυριά με χορηγία €1.250 ανά kW και μέγιστο ποσό χορηγίας €6.250 (5kW)
• Κατηγορία Α3: Φωτοβολταϊκά για όλους με χορηγία

€250 ανά kW και μέγιστο ποσό χορηγίας

€1.000 (4kW) και, επιπρόσθετα, αποπληρωμή επένδυσης

€1.000 ανά kW με μέγιστο ποσό αποπληρωμής €4.000

• Κατηγορία Β1: Θερμομόνωση οροφής - Γενική κατηγορία με χορηγία 50% και μέγιστο ποσό χορηγίας €2.500 ή/και

€25,00 ανά τ.μ. - 50% αύξηση για ορεινές περιοχές,

• Κατηγορία Β2: Θερμομόνωση οροφής - Ευάλωτα νοικοκυριά με χορηγία 75% και μέγιστο ποσό χορηγίας €3.750 ή €37.50 ανά τ.μ.

Η υποβολή αιτήσεων αναμένεται να ξεκινήσει το επόμενο διάστημα.

Το Ταμείο ΑΠΕ και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΕΞ.Ε) εφαρμόζει παράλληλα τα πιο κάτω Σχέδια χορηγιών για:

• Εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος για τη φόρτιση ηλεκτρικού οχήματος ή υβριδικού οχήματος τύπου plug-in
• Ενθάρρυνση της ενεργειακής αναβάθμισης από τις Αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης και φορείς του ευρύτερου δημοσίου τομέα

Επιπλέον, το 2024 θα λειτουργήσουν τα πιο κάτω σχέδια:

• Εξοικονομώ - Αναβαθμίζω για κατοικίες
• Εξοικονομώ - Αναβαθμίζω για μικρομεσαίες επιχειρήσεις και μη κυβερνητικούς οργανισμούς
• Ενεργειακή αναβάθμιση και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των μεγάλων επιχειρήσεων.