Μιχάλης Τυρίμος: Η ανάγκη για ψηφιακό μετασχηματισμό και τι πρέπει να κάνει η Κύπρος

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η τεχνολογική εξέλιξη έχουν εδραιωθεί ως ουσιώδεις και ζωτικοί παράγοντες για τις επιχειρήσεις και τα κράτη, και όχι απλώς ως συμπληρωματικά στοιχεία της στρατηγικής τους, τονίζει ο managing director της Capacitor Partners, Μιχάλης Τυρίμος.

Σε συνέντευξή του στο InBusinessNews, στο πλαίσιο του «IN Business Forecasting 2024», ο κ. Τυρίμος εκφράζει την εκτίμηση πως ο τομέας των τεχνολογιών και υπηρεσιών ψηφιακού μετασχηματισμού θα συνεχίσει να μεγαλώνει το 2024.

Στην Κύπρο, σύμφωνα με τον ίδιο, ίσως υπάρξει επιβράδυνση στις δαπάνες των επιχειρήσεων για τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την τεχνολογία λόγω της οικονομικής κατάστασης του 2024, αλλά δεν αναμένει να υπάρξει αρνητική ανάπτυξη.

Ο managing director της Capacitor Partners, όσον αφορά τον δημόσιο τομέα, χαρακτηρίζει ως επείγουσα και πρωταρχικής σημασίας την ανάγκη για ψηφιοποίηση. Όπως υπογραμμίζει, η Κύπρος πρέπει να διδαχθεί από τα λάθη του παρελθόντος και να ακολουθήσει παραδείγματα από άλλες χώρες που έχουν επιτύχει στον ψηφιακό μετασχηματισμό.

Σε ό,τι αφορά την Capacitor Partners, η οποία ήδη κάνει τα πρώτα βήματα εισόδου σε αγορές εκτός Ευρώπης, ο Μιχάλης Τυρίμος αναφέρει πως το πλάνο της για το 2024 είναι η επέκταση στο εξωτερικό και η εισαγωγή καινούργιας δυναμικής στις υπηρεσίες της μέσω τεχνολογιών αιχμής που θα ενισχύσουν την δυνατότητα αξιολόγησης του τρόπου λειτουργίας των πελατών της.

• Διαβάστε εδώ: IN Business Forecasting 2024: Οι ηγέτες του κυπριακού επιχειρείν καταθέτουν τις προβλέψεις τους

Πώς βλέπετε να διαμορφώνεται το οικονομικό περιβάλλον το 2024, υπό το πρίσμα των πληθωριστικών πιέσεων, των υψηλών επιτοκίων και των απρόβλεπτα συνεχώς μεταβαλλόμενων γεωπολιτικών εξελίξεων;

Η συνεχιζόμενη γεωπολιτική ένταση στην περιοχή μας, ιδίως η σύγκρουση Ισραήλ και Παλαιστίνης, οι επιθέσεις των Χούθι, και η τεταμένη σχέση μεταξύ Αμερικής - Ιράν, που δε φαίνεται να κοπάζουν, έχουν επιφέρει σημαντικές πληθωριστικές πιέσεις, αστάθεια και την κατακόρυφη άνοδο του Δείκτη Οικονομικής Πολιτικής Αβεβαιότητας.

Συγκεκριμένα, η κατάσταση της Κύπρου δυσχερένεται ακόμη περισσότερο καθώς η ναυτιλία και ο τουρισμός αποτελούν σημαντικούς της οικονομικούς πυλώνες και το εμπόριο της εξαρτάται κυρίως από τις θαλάσσιες μεταφορές.

Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να μην μειώσει τα επιτόκια, δίνει ένα σαφές και αναμενόμενο μήνυμα. Αντικατοπτρίζει μια στρατηγική απάντηση ενόψει του παρόντος οικονομικού κλίματος.

Παρά την αρχική πρόβλεψη για την μείωση του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη στο 2.7% εντός του 2024, είμαστε ακόμη μακριά από τον στόχο του 2% της ΕΚΤ. Υπάρχουν βεβαίως φόβοι για περαιτέρω έξαρση εν μέσω των εξελίξεων που προανέφερα.

Ενόψει αυτών των παραμέτρων, αναμένω ότι οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές θα παραμείνουν επιφυλακτικοί και θα περιορίσουν τα έξοδα τους τουλάχιστον για το πρώτο εξάμηνο του έτους.

Ποιες εκτιμάτε πως είναι οι μεγαλύτερες και πιο δύσκολες προκλήσεις τις οποίες θα κληθεί να αντιμετωπίσει η κυπριακή οικονομία;

Η κυπριακή οικονομία, πέραν των εξωτερικών πιέσεων, είναι αντιμέτωπη με πολλαπλές εσωτερικές προκλήσεις. Αρχικά, οι αναταράξεις στην εσωτερική διακυβέρνηση, η αυξημένη τουρκική δραστηριότητα στη νεκρή ζώνη και η διαχείριση του μεταναστευτικού ζητήματος δημιουργούν σημαντική αβεβαιότητα.

Δεύτερον η αργοπορημένη ψηφιοποίηση του δημοσίου εμποδίζει την ανάπτυξη. Τα προβλήματα στο έργο της ψηφιακής δικαιοσύνης δεν είναι το μόνο ζήτημα - κάθε σύστημα μπορεί να έχει προβλήματα στην εκκίνηση του και είμαι βέβαιος ότι θα διορθωθούν.

Το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις βασιζόμαστε σε κακές υποδομές, και λείπουν βασικά στοιχεία στα οποία μπορεί να στηριχθεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός, όπως η ηλεκτρονική ταυτότητα και η ηλεκτρονική σφραγίδα που παραμένουν ακόμα σε εκκρεμότητα. Ως αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις και οι πολίτες εξαρτώνται σε τεράστιο βαθμό στο χαρτί για τις συναλλαγές τους με την κυβέρνηση.

Τρίτον, η εύρεση κατάλληλου προσωπικού αποτελεί μεγάλη πρόκληση. Η Κύπρος βιώνει έλλειψη εργαζομένων σε τομείς όπως η φιλοξενία, οι κατασκευές και η πληροφορική. Αυτό έχει άμεσο αντίκτυπο στην αποδοτικότητα και τη λειτουργία των εταιρειών, καθώς και στην πρόθεση τεχνολογικών εταιρειών να χρησιμοποιήσουν την Κύπρο ως έδρα τους αφού επί το πλείστον πρέπει να εισαγάγουν ταλέντο.

Τέλος, οι ανελαστικές τιμές σε συγκεκριμένους τομείς, όπως η αγορά και η ενοικίαση ακινήτων, τροφοδοτούμενες από τις ξένες επενδύσεις, επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής ενός μέρους του τοπικού πληθυσμού, αφού σε συγκεκριμένες περιπτώσεις δημιουργεί στρεβλώσεις στην τοπική αγορά αυξάνοντας το κόστος διαβίωσης για τον μέσο πολίτη.

Θα λέγατε πως λαμβανομένων υπόψη και των τελευταίων αναβαθμίσεων, βρίσκεται πλέον για τα καλά σε αναπτυξιακή πορεία;

Η πρόσφατη αναβάθμιση είναι ασφαλώς ενθαρρυντική, ωστόσο δεν θα πρέπει να οδηγήσει σε εφησυχασμό. Η οικονομία μας αντιμετωπίζει πολυάριθμες προκλήσεις, οι οποίες απαιτούν προσοχή.

Είναι ουσιώδες να αναπτύξουμε και να εφαρμόσουμε μια βιώσιμη, μακροπρόθεσμη οικονομική πολιτική, η οποία θα ενισχύσει τη σταθερότητα και την ανάπτυξη της χώρας μας.

Στρατηγικές επενδύσεις σε βασικούς τομείς, η διασφάλιση της ψηφιακής μετάβασης και η ενίσχυση της διεθνούς εικόνας της Κύπρου αποτελούν προτεραιότητα για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων και την αύξηση της οικονομικής ανταγωνιστικότητας.

Τεχνολογία και ψηφιακός μετασχηματισμός

Ποια εκτιμάτε θα είναι η πορεία του τομέα που δραστηριοποιήστε το 2024;

Ο τομέας τεχνολογιών και υπηρεσιών ψηφιακού μετασχηματισμού θα συνεχίσει να μεγαλώνει το 2024. Με βάση τις εκτιμήσεις των αναλυτών, οι παγκόσμιες δαπάνες προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό ανά το παγκόσμιο, αναμένεται να αγγίξουν τα 3.4 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, μέχρι το 2026.

Στην Κύπρο, ίσως υπάρξει επιβράδυνση στις δαπάνες των επιχειρήσεων για τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την τεχνολογία λόγω της οικονομικής κατάστασης του 2024, αλλά δεν αναμένω να υπάρξει αρνητική ανάπτυξη.

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η τεχνολογική εξέλιξη έχουν εδραιωθεί ως ουσιώδεις και ζωτικοί παράγοντες για τις επιχειρήσεις και τα κράτη, και όχι απλώς ως συμπληρωματικά στοιχεία της στρατηγικής τους.

Τα στοιχεία αυτής της τάσης είναι εμφανή. Σύμφωνα με την CyStat, ο τομέας των Πληροφοριών και Επικοινωνιών (ICT) στην Κύπρο κατέγραψε μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 15% κατά την τελευταία δεκαετία, ξεπερνώντας όλους τους άλλους τομείς της οικονομίας.

Επίσης, το 2022, ο τομέας συνέβαλε με 2.33 δισεκατομμύρια ευρώ στην Καθαρή Προστιθέμενη Αξία της χώρας, αντικατοπτρίζοντας αύξηση 277% σε σύγκριση με την περασμένη δεκαετία.

Κορυφαία προτεραιότητα η κυβερνοασφάλεια

Ποιες είναι οι μεγαλύτερες τάσεις και αλλαγές του τομέα που αναμένετε το 2024;

Σύμφωνα με τα δεδομένα της έρευνας Digital Cyprus Survey 2023, που διεξήχθη από την εταιρεία μας, Capacitor Partners, τον CITEA και την IMR, και στην οποία συμμετείχαν 500 επιχειρήσεις από την Κύπρο, η κυβερνοασφάλεια αναδείχθηκε ως κορυφαία προτεραιότητα για το 2024.

Το εντυπωσιακό ποσοστό του 97% των επιχειρήσεων υπογραμμίζει την υψηλή σημασία της κυβερνοασφάλειας στη διαδικασία του ψηφιακού μετασχηματισμού.

Επιπλέον, οι επιχειρήσεις επικεντρώνονται στην εκπαίδευση του προσωπικού τους, με το 76% να αναγνωρίζει ότι η σημαντικότερη πρόκληση στην μετάβασή τους προς την ψηφιακή εποχή είναι οι ψηφιακές δεξιότητες των υπαλλήλων τους.

Η ενίσχυση των δεξιοτήτων (upskilling και reskilling) καθίσταται πρωταρχικής σημασίας για την ομαλή μετάβαση στην ψηφιακή εποχή.

Τέλος, η μετάβαση σε υποδομές τεχνολογικού νέφους (cloud technologies) κερδίζει συνεχώς έδαφος, με ένα συντριπτικό ποσοστό του 92% των επιχειρήσεων να το αντιμετωπίζουν θετικά. Επίσης, η χρήση συστημάτων διαχείρισης πελατών (CRM) βρίσκει αυξανόμενη αποδοχή, με το 61% των επιχειρήσεων να δηλώνουν υπέρ της υιοθέτησής τους, σημειώνοντας σημαντική αύξηση από το 47% το 2022.

Το παράδειγμα της Εσθονίας

Ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που σήμερα τον ταλανίζουν και η επίλυση των οποίων κρίνεται από εσάς ως προτεραιότητα ενόψει της νέας χρονιάς;

Όσον αφορά τον δημόσιο τομέα, η επείγουσα ανάγκη για ψηφιοποίηση κρίνεται ως πρωταρχικής σημασίας. Η ψηφιοποίηση της ηλεκτρονικής υπογραφής και της ηλεκτρονικής σφραγίδας, όπως προαναφέρθηκε, πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα. Η ηλεκτρονική πιστοποίηση για πολίτες και επιχειρήσεις αποτελεί το θεμέλιο για την ανάπτυξη περαιτέρω ψηφιακών υπηρεσιών, επιτρέποντας την πλήρη ψηφιακή εκτέλεση συναλλαγών.

Επιπλέον, η Κύπρος οφείλει να αφήσει πίσω τις προκαταλήψεις που εμποδίζουν τη μετάβαση σε τεχνολογίες νέφους, αναθεωρώντας τις απόψεις για τα θέματα ασφαλείας. Η χώρα χρειάζεται μια ενιαία τεχνολογική υποδομή του κράτους όπως για παράδειγμα αυτής της Εσθονίας, η οποία εφάρμοσε επιτυχώς ένα κεντρικό DXL (data exchange layer) που λειτουργεί ως ψηφιακός κόμβος μεταξύ του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, και το οποίο είναι διαθέσιμο σε open source.

Τέλος, είναι απαραίτητη η αλλαγή κουλτούρας. Η χώρα πρέπει να επενδύσει και να προετοιμαστεί για το μέλλον, και όχι απλά να αντιδρά στις εξελίξεις. Οι κυβερνοεπιθέσεις και άλλες κρίσεις δεν θα πρέπει να αποτελούν τον καταλύτη για τη λήψη μέτρων στον τομέα της κυβερνοασφάλειας ή την υιοθέτηση ψηφιακών τεχνολογιών.

Παράλληλα η αντιμετώπιση θεμάτων όπως η τηλεργασία, η ψηφιακή ετοιμότητα, και η υιοθέτηση ψηφιακών λύσεων στον επιχειρηματικό τομέα δεν πρέπει να γίνεται μόνο ως αντίδραση σε αναπάντεχα γεγονότα, όπως μια πανδημία.

Συνοψίζοντας, η ενεργή προσέγγιση, η στρατηγική επένδυση στις ψηφιακές τεχνολογίες, και η ανάπτυξη μιας προνοητικής ψηφιακής κουλτούρας αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για ένα βιώσιμο μέλλον. Η Κύπρος πρέπει να διδαχθεί από τα λάθη του παρελθόντος και να ακολουθήσει παραδείγματα από άλλες χώρες που έχουν επιτύχει στον ψηφιακό μετασχηματισμό.

Απαραίτητη η αύξηση κονδυλίων για ψηφιακό μετασχηματισμό

Αν είχατε τη δυνατότητα να ζητήσετε τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων ή διαμόρφωση πολιτικών για στήριξη/ενίσχυση του τομέα σας από την Κυβέρνηση, ποια θα ήταν αυτά;

Η αύξηση κονδυλίων χρηματοδότησης σχεδίων ψηφιακού μετασχηματισμού, αλλά και η επιτάχυνση της διαδικασίας αξιολόγησης τους είναι απαραίτητη. Δεν είναι πρακτικό οι επιχειρήσεις να παραμένουν σε αναμονή για έναν χρόνο για την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων χρηματοδότησης, καθώς αυτό καθυστερεί την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη του Κυπριακού επιχειρείν.

Επιπλέον, οι πολλαπλές προτάσεις και εθνικά σχέδια δράσης που έχουν παρουσιαστεί από την ίδρυση του Υφυπουργείου Καινοτομίας ή και πιο πριν, για cloud first policy, blockchain, AI, και ούτω κάθ’ εξής πρέπει να εφαρμοστούν αποτελεσματικά. Η αξία αυτών των σχεδίων έγκειται στην πρακτική εφαρμογή και όχι μόνο στη θεωρητική τους διατύπωση.

Τέλος, οι διαγωνισμοί του δημοσίου για ψηφιοποίηση θα πρέπει να εστιάζουν περισσότερο στην ποιότητα και λιγότερο στο κόστος.

Η έμφαση στην ποιότητα, αντί για τη χαμηλότερη τιμή, θα επιτρέψει στον ιδιωτικό τομέα να συμμετέχει πιο ενεργά και θα εξασφαλίσει την απόκτηση πιο αξιόπιστων και προηγμένων τεχνολογικών λύσεων, κάτι που θα συμβάλει στην μακροπρόθεσμη εξοικονόμηση κόστους για το κράτος μέσω μειωμένων αναγκών συντήρησης, επιδιορθώσεων και αντικαταστάσεων.

Το πλάνο της Capacitor Partners για το 2024

Ποια είναι τα πλάνα/στρατηγική του οργανισμού σας για το 2024; Να αναμένουμε περαιτέρω εδραίωσή σας στην αγορά; Μπορείτε να μας αποκαλύψετε συγκεκριμένα κάποια από τα σχέδια σας;

Σήμερα, η Capacitor Partners διαθέτει ένα χαρτοφυλάκιο με εταιρικούς πελάτες από πέντε διαφορετικές χώρες και 10 τομείς της βιομηχανίας, όπως για παράδειγμα την κατασκευαστική βιομηχανία, τα χρηματιστήρια, το λιανικό εμπόριο και την ενέργεια.

Προσφέρουμε υπηρεσίες ψηφιακού μετασχηματισμού, αναδιάρθρωσης λειτουργιών, διαχείρισης ψηφιακών προϊόντων (product management), και ερευνητικές υπηρεσίες σε θέματα user experience, customer acquisition, market entry και product analysis.

Το πλάνο μας για το 2024 είναι η επέκταση στο εξωτερικό και η εισαγωγή καινούργιας δυναμικής στις υπηρεσίες μας μέσω τεχνολογιών αιχμής που θα ενισχύσουν την δυνατότητα αξιολόγησης του τρόπου λειτουργίας των πελατών μας.

Ήδη κάνουμε τα πρώτα βήματα εισόδου σε αγορές εκτός Ευρώπης. Παράλληλα, έχουμε λανσάρει μια νέα υπηρεσία, όπου με την χρήση δικών μας data structures και τεχνητής νοημοσύνης, μπορούμε να αξιολογήσουμε τις προοπτικές, τα προβλήματα, τις δυνατότητες και τις αδυναμίες ενός οργανισμού εντός μόλις μιας ημέρας και να δημιουργήσουμε με βάση αυτών στενευμένα σενάρια κινδύνου και στρατηγικής.

Η επίδραση του AI στην αγορά εργασίας

Ο παράγοντας τεχνολογία, όπως για παράδειγμα η τεχνητή νοημοσύνη, ποιο ρόλο διαδραματίζεται και ποιες αλλαγές αναμένεται να επιφέρει στον τομέα σας;

Η τεχνολογία είναι οριζόντιος παράγοντας ανάπτυξης και μετασχηματισμού σε οποιαδήποτε βιομηχανία. Η τεχνητή νοημοσύνη συγκεκριμένα αναπτύσσεται και υιοθετείται με ραγδαίους ρυθμούς. Για παράδειγμα, μοντέλα όπως το GPT 3 και 4 διείσδυσαν για τα καλά στην ζωή μας σε μόλις ένα χρόνο.

Μελέτες από φορείς όπως η Oxford Economics και το World Economic Forum επισημαίνουν την εκτεταμένη επίδραση της τεχνητής νοημοσύνης στην αγορά εργασίας. Προβλέπεται ότι την επόμενη δεκαετία, το 90% των επαγγελμάτων θα επηρεαστούν κατά κάποιον τρόπο από την τεχνητή νοημοσύνη, ενώ μέχρι το 2030 αναμένεται η δημιουργία νέων ειδικοτήτων όπως Algorithm Bias Auditor, Data Detective, και Human-Machine Teaming Manager.

Οι επιχειρήσεις και η κυβέρνηση πρέπει να ανταποκριθούν σε αυτές τις εξελίξεις. ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι απλά η εγκατάσταση ενός νέου συστήματος, ή χρήση μιας νέας τεχνολογίας. Είναι η συνεχής εξέλιξη μια ομάδας, ενός τμήματος, ή ενός οργανισμού από άποψη τεχνολογίας, τεχνογνωσίας και κουλτούρας, για να συμβαδίζει με την ταχύτητα των εξελίξεων της 4ης βιομηχανικής επανάστασης και της ψηφιακής εποχής.