Ανθεκτική η ελληνική οικονομία με όχημα τις επενδύσεις

Η ανοδική πορεία της ελληνικής οικονομίας συνεχίστηκε το τρίτο τρίμηνο του έτους, με το πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) να αυξάνεται κατά 2,4% και 0,3% σε ετήσια και τριμηνιαία βάση αντίστοιχα.

Συνολικά το πρώτο εννεάμηνο του 2024, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 2,3% σε ετήσια βάση, μία από τις υψηλότερες επιδόσεις μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωζώνης και σημαντικά υψηλότερη του μέσου όρου αυτής (0,6%), σύμφωνα με το οικονομικό report της Alpha Bank.

Η επίδοση αυτή καταδεικνύει την ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας, η οποία ενισχύει το αναπτυξιακό της προφίλ εν μέσω ενός ασταθούς διεθνούς περιβάλλοντος, στο οποίο αναδύονται νέες προκλήσεις.

Αναφέρονται ενδεικτικά η όξυνση των εντάσεων στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, η επίδραση στην ευρωπαϊκή οικονομία από την εμπορική πολιτική που θα ακολουθήσει η νέα αμερικανική ηγεσία, αλλά και η πολιτική αστάθεια σε Γερμανία και Γαλλία.

Ένα από τα συμπεράσματα που εξάγονται από την ανάλυση των συνιστωσών της ενεργού ζήτησης είναι η αυξημένη συμμετοχή των επενδύσεων στο ΑΕΠ της χώρας, μολονότι η άνοδος των επενδύσεων το πρώτο εννεάμηνο (2,2%) ήταν ηπιότερη των προσδοκιών.

Συγκεκριμένα, μετά τη μεγάλη πτώση που κατέγραψε από το 2008 μέχρι το 2014, το ποσοστό των επενδύσεων στο ΑΕΠ σταθεροποιήθηκε στην περιοχή του 11%-12% μέχρι το 2019 ενώ έκτοτε αυξήθηκε, φθάνοντας σταδιακά στο 15,8% το πρώτο εννεάμηνο του 2023 και παραμένοντας σε παρόμοια επίπεδα και το αντίστοιχο διάστημα του τρέχοντος έτους.

Ως προς την ανάλυση των επενδύσεων ανά κατηγορία, αύξηση το πρώτο εννεάμηνο κατέγραψαν οι επενδύσεις σε λοιπές κατασκευές εκτός κατοικιών (5,6%) και σε μηχανολογικό και τεχνολογικό εξοπλισμό (5,4%).

Αντίθετα, μείωση σε ετήσια βάση σημείωσαν οι επενδύσεις σε κατοικίες (4,6%), σε μεταφορικό εξοπλισμό (1,3%), καθώς και οι λοιπές επενδύσεις (0,6%). Αξίζει να σημειωθεί η μεταβολή της διάρθρωσης των επενδύσεων που έχει συντελεστεί με την πάροδο των ετών.

Συγκεκριμένα, το πρώτο εννεάμηνο του 2007, πριν δηλαδή την οικονομική κρίση, οι επενδύσεις σε κατοικίες αποτελούσαν μία κυρίαρχη μορφή επενδύσεων, αντιπροσωπεύοντας πάνω από το 40% αυτών, ενώ το ποσοστό τους στο ΑΕΠ ανερχόταν περίπου στο 10%.

Το 2024, οι επενδύσεις σε κατοικίες αποτέλεσαν το 14,3% των συνολικών επενδύσεων το πρώτο εννεάμηνο του έτους, ενώ το ποσοστό τους στο ΑΕΠ διαμορφώθηκε στο 2,3%. Τα δύο αυτά ποσοστά έχουν αυξηθεί τα τελευταία έτη, απέχουν όμως σημαντικά από τα αντίστοιχα ποσοστά του 2007.

Όσον αφορά στις επενδύσεις ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τα πρόσφατα αναρτημένα στην Eurostat ετήσια στοιχεία, πάνω από τις μισές συγκεντρώθηκαν σε τρεις κλάδους το 2023, δηλαδή στη βιομηχανία, στη δημόσια διοίκηση και άμυνα και στη διαχείριση ακίνητης περιουσίας.

Συγκεκριμένα, οι περισσότερες επενδύσεις καταγράφονται στον κλάδο της βιομηχανίας, με συνολικό ύψος ευρώ 5,4 δισ. έναντι Ευρώ 5,2 δισ. το 2022. Σημειώνεται ότι θετικοί ρυθμοί ετήσιας μεταβολής καταγράφονται στις βιομηχανικές επενδύσεις από το 2018, με τις σωρευτικές επενδύσεις στον κλάδο να ανέρχονται την τελευταία εξαετία σε ευρώ 27,3 δισ. και πάνω από τις μισές να κατευθύνονται στη μεταποίηση. Παράλληλα, στον κλάδο της δημόσιας διοίκησης και άμυνας, οι επενδύσεις υπερέβησαν τα ευρώ 5,3 δισ. το 2023 (+13,4%), διατηρώντας θετικό ρυθμό μεταβολής για τέταρτο διαδοχικό έτος. Εξίσου σημαντικές είναι οι επενδύσεις στον τομέα της διαχείρισης ακίνητης περιουσίας, οι οποίες ανήλθαν σε Ευρώ 5 δισ., αυξημένες κατά περίπου Ευρώ 1 δισ. έναντι του 2022.

Οι επενδύσεις ωστόσο, στον εν λόγω κλάδο υπολείπονται σημαντικά των αντίστοιχων πριν την οικονομική κρίση (2007: Ευρώ 25,6 δισ.).

Σημειώνεται ότι οι επενδύσεις σε τρεις κλάδους κατέγραψαν ετήσια μείωση το 2023, με τη μεγαλύτερη εξ αυτών να σημειώνεται στη μεταφορά και αποθήκευση (-14%, έναντι +37% το 2022), ενώ ακολούθησαν η εκπαίδευση (-5,6%) και οι επαγγελματικές και τεχνικές δραστηριότητες (-3,3%).

Οι προοπτικές αναφορικά με την περαιτέρω ενίσχυση των επενδύσεων στο αναπτυξιακό μείγμα διαφαίνονται θετικές. Σε αυτό συνηγορούν μια σειρά από παράγοντες όπως:

• Πρώτον, η αναμενόμενη σημαντική αύξηση, τη διετία 2025-2026, των προβλεπόμενων δαπανών για δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Συγκεκριμένα, η εισροή πόρων τόσο από το σκέλος των επιχορηγήσεων του ΤΑΑ όσο και από τις εκταμιεύσεις του δανειακού σκέλους αναμένεται να εντατικοποιηθούν την επόμενη διετία (βλ. Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων της 10.10.2024). Αυτό αναμένεται να δώσει ώθηση στην επενδυτική δραστηριότητα τα επόμενα έτη καθώς ο μετασχηματισμός αυτών των πόρων σε ακαθάριστο σχηματισμό παγίου κεφαλαίου γίνεται με ελαφρά χρονική υστέρηση.
• Δεύτερον, οι ευνοϊκότερες συνθήκες χρηματοδότησης, ως απόρροια της μείωσης των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
• Τρίτον, η ενίσχυση της ελκυστικότητας της χώρας ως επενδυτικού προορισμού μετά την αναβάθμιση του αξιόχρεου της Ελλάδας στο επίπεδο της επενδυτικής βαθμίδας. Σημειώνεται ότι πρόσφατα ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Scope αναβάθμισε το αξιόχρεο της χώρας κατά μία βαθμίδα, σε BBB. Πρόκειται για την πρώτη αναβάθμιση εντός της επενδυτικής βαθμίδας εδώ και πάνω από 20 χρόνια, με την απόφαση να εδράζεται στη βελτίωση των δημόσιων οικονομικών, την ανθεκτικότητα του τραπεζικού τομέα, την ενίσχυση των οικονομικών προοπτικών και την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Υπουργείου Οικονομικών που περιλαμβάνονται στον Προϋπολογισμό του 2025, οι επενδύσεις αναμένεται να αυξηθούν κατά 8,4% το 2025.

Παράλληλα, το ποσοστό τους στο ΑΕΠ αναμένεται να ανέλθει στο 17,5% έναντι 20,8% στην Ευρωζώνη, γεγονός που θα σηματοδοτήσει τον περιορισμό του επενδυτικού κενού, δηλαδή της διαφοράς των δύο εν λόγω ποσοστών.