Γενικό Λογιστήριο: Σημαντικές μεταρρυθμίσεις και σύγχρονα εργαλεία για ενίσχυση διαφάνειας στις δημόσιες συμβάσεις

Σημαντικές μεταρρυθμίσεις υλοποιεί το Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας (ΓΛτΔ) και εισάγει σύγχρονα εργαλεία, που ενισχύουν τη διαφάνεια και τον επαγγελματισμό στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων στο πλαίσιο της στρατηγικής για ενίσχυση της διαφάνειας, όπως αναφέρει σε ανακοίνωση.

Στο πλαίσιο αυτό το Γενικό Λογιστήριο ανακοίνωσε ότι από τις 24 Οκτωβρίου βρίσκεται στη διάθεση του κοινού η νέα διαδραστική ιστοσελίδα της Διεύθυνσης Δημοσίων Συμβάσεων και μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να την επισκεφθεί στη διεύθυνση www.publicprocurement.gov.cy.

Οπως σημειώνει, η νέα ιστοσελίδα αποτελεί τον πυρήνα της υποστήριξης όλων των εμπλεκομένων στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων και την κύρια πύλη πρόσβασης στις σημαντικές μεταρρυθμίσεις και τα σύγχρονα εργαλεία που προωθεί το Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων.

"Οι αλλαγές αυτές αποτελούν την αιχμή του δόρατος μιας ευρύτερης στρατηγικής για ενίσχυση της διαφάνειας, της αποτελεσματικότητας και της καινοτομίας στη διαχείριση των δημόσιων πόρων, καινοτομία που αποτελεί συστατικό του οράματος του ΓΛτΔ ως ενός πρότυπου και σύγχρονου Δημόσιου Οργανισμού", σημειώνει.

Οπως επισημαίνει το Γενικό Λογιστήριο, οι δημόσιες συμβάσεις αποτελούν έναν από τους βασικούς μηχανισμούς μέσω των οποίων το κράτος προμηθεύεται αγαθά και υπηρεσίες, επενδύει σε υποδομές και προωθεί την ανάπτυξη και την ευημερία των πολιτών του.

"Ο Γενικός Λογιστής της Δημοκρατίας Ανδρέας Αντωνιάδης, από την πρώτη στιγμή της ανάληψης των καθηκόντων του, είχε ενσκήψει στην ανάγκη για μεταρρύθμιση στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων, καθώς είχε κριθεί επιτακτική, αφού μέσα από την τριβή του ΓΛτΔ ως Αρμόδιας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων, συχνά εντοπίζονται επιχειρησιακά, γραφειοκρατικά, διαδικαστικά και νομικά εμπόδια, και καθυστερήσεις, τα οποία επιδρούν δυσμενώς στην ικανότητα των υπηρεσιών του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους έγκαιρα, αποδοτικά και αποτελεσματικά", προστίθεται στην ανακοίνωση.

Τονίζεται, περαιτέρω, ότι "η έλλειψη διαφάνειας πολλές φορές έρχεται να προστεθεί στα προβλήματα, δημιουργώντας πρόσφορο έδαφος για συζητήσεις και διαμορφούμενες αντιλήψεις για τις δημόσιες συμβάσεις".

Ένα κύριο πρόβλημα που έχει αναδειχθεί -σύμφωνα με το Γενικό Λογιστήριο- αφορά την έλλειψη επαγγελματισμού τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Μέχρι και σήμερα, η όλη διαδικασία που συνοδεύει μια δημόσια σύμβαση, αντιμετωπίζεται ως ένα πάρεργο από τους πλείστους λειτουργούς που εμπλέκονται αφού τους ανατίθενται επιπρόσθετα από τα καθημερινά τους καθήκοντα και ειδικότερα σε υπηρεσίες με μικρότερη συχνότητα αναγκών, οι οποίες δεν επαρκούν για επένδυση στη γνώση και τη δημιουργία των απαραίτητων δεξιοτήτων, όπως αναφέρει, ενώ σημειώνει και τη μη ύπαρξη κινήτρου για καινοτομία και βελτιστοποίηση των διαδικασιών.

Προς αποτελεσματική επίλυση των πιο πάνω ζητημάτων και αντιμετώπιση των προκλήσεων, τονίζει, προωθούνται οι πολιτικές και τα εργαλεία που θα επιφέρουν σημαντικές αλλαγές εκσυγχρονίζοντας και απλοποιώντας το όλο πλαίσιο.

Ο πρώτος και βασικότερος πυλώνας της μεταρρύθμισης έχει να κάνει με την επένδυση στο προσωπικό και αφορά την εισαγωγή του επαγγελματισμού στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων.

Για τον σκοπό αυτό, προχωρεί στη δημιουργία ενός νέου θεσμικού πλαισίου που θα περιλαμβάνει την εκπαίδευση και την πιστοποίηση των επαγγελματιών που απασχολούνται με τις δημόσιες συμβάσεις.

Η Κεντρική Μονάδα Αγορών, η οποία έχει δημιουργηθεί και λειτουργεί στο ΓΛτΔ, στελεχώνεται από άτομα που εκπαιδεύονται ως επαγγελματίες αγοραστές στοχεύοντας τη διεύρυνση κάλυψης των κεντρικών αγορών με τις συμφωνίες πλαίσιο, τα δυναμικά συστήματα αγορών και την ηλεκτρονική αγορά, ώστε με το πάτημα ενός κουμπιού όλες οι άλλες υπηρεσίες του δημόσιου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα να μπορούν να ικανοποιούν τις κοινές τους ανάγκες, χωρίς να χρειάζεται να τρέξουν άλλες δικές τους διαδικασίες.

Επιπρόσθετα, θα ενισχύσει με επαγγελματίες τις ομάδες που συστήνονται για διαχείριση των μεγάλων έργων στρατηγικής σημασίας για το κράτος, ενώ θα λειτουργεί και ως κέντρο εξυπηρέτησης αναθετουσών αρχών, διενεργώντας διαγωνισμούς εκ μέρους των μικρών αγοραστών και υπηρεσιών που δεν έχουν την τεχνογνωσία των διαδικασιών (π.χ. εξεταστικά κέντρα στην πλήρωση θέσεων στο κράτος, κλιματιστικά στα σχολεία, πτητικά μέσα πυρόσβεσης).

"Αυτή η προσέγγιση αναμένεται να εμπλέξει τους επαγγελματίες αγοραστές στις σημαντικότερες διαδικασίες, καλύπτοντας πέραν του 80% των αγορών που γίνονται από τον δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Επιπρόσθετα, θα συνεργαστεί στην πράξη με τις μεγάλες αναθέτουσες αρχές για τον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών τους", προστίθεται.

Η συγκεκριμένη δράση βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη καθώς ολοκληρώνονται τα εκπαιδευτικά εργαστήρια τα οποία έχουν παρακολουθήσει 40 δημόσιοι λειτουργοί, οι οποίοι στελεχώνουν την Αρμόδια Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων και την Κεντρική Μονάδα Αγορών, αλλά και μεγάλες αναθέτουσες αρχές που έχουν να διαχειριστούν σημαντικό αριθμό διαγωνισμών. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ακολουθεί την πρότυπη διάρθρωση δεξιοτήτων στην οποία έχει καταλήξει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όπως αναλύεται στον πιο κάτω πίνακα 30 δεξιοτήτων του ProcureComp EU.

"Ως δεύτερο πυλώνα της μεταρρύθμισης έχουμε καθορίσει την επένδυση στην καινοτομία και την αυτοματοποίηση με την διαρκή εισαγωγή νέων εργαλείων και τεχνολογιών που απλοποιούν και εκσυγχρονίζουν τις διαδικασίες των δημόσιων συμβάσεων. Η χρήση της σύγχρονης ψηφιακής τεχνολογίας είναι καθοριστική για την επίτευξη αυτού του στόχου και σε αυτή τη στρατηγική επιδίωξη είμαστε σε πλήρη εναρμόνιση με το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, και τον ίδιο τον αρμόδιο Υφυπουργό", αναφέρεται.

Σε αυτό το πλαίσιο, βρίσκεται ήδη σε στάδιο υλοποίησης η σύμβαση για την ανάπτυξη και εισαγωγή του νέου Ηλεκτρονικού Συστήματος Σύναψης Συμβάσεων και προχωρούν στην ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης ψηφιακής πλατφόρμας για τις δημόσιες συμβάσεις, η οποία θα καλύπτει ολόκληρο τον κύκλο των δημόσιων συμβάσεων από την αναγνώριση της ανάγκης μέχρι και την τελική ικανοποίησή της, με την ολοκλήρωση της εκτέλεσης της σύμβασης.

Η λύση που αναπτύσσεται αναμένεται να μπει σε παραγωγική λειτουργία στα τέλη του 2025. Η πλατφόρμα αυτή θα είναι, όπως και η προηγούμενη, δωρεάν προσβάσιμη σε όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς, διασφαλίζοντας τις αρχές που διέπουν τις δημόσιες συμβάσεις, σύμφωνα με την ανακοίνωση.

Παράλληλα, αναφέρει το Γενικό Λογιστήριο, έχουν υλοποιήσει άλλα καινοτόμα και υποστηρικτικά εργαλεία τα οποία μπορεί να περιηγηθεί ο κάθε ένας έχοντας ως αφετηρία τη νέα ιστοσελίδα που αφορά τις δημόσιες συμβάσεις.

Τα νέα εργαλεία που έχουν αναπτυχθεί και δημοσιεύονται σήμερα είναι: Το εργαλείο ανάλυσης και παρουσίασης στατιστικών στοιχείων, ανοικτό σε κάθε ενδιαφερόμενο, με δυνατότητες εμβάθυνσης σε δεδομένα των δημόσιων συμβάσεων στην Κύπρο, ενισχύοντας τη διαφάνεια και τη λογοδοσία, και ενδυναμώνοντας τους μηχανισμούς ελέγχου και εποπτείας των δημόσιων συμβάσεων.

Το αυτοματοποιημένο Εργαλείο Ετοιμασίας και Διαχείρισης Εγγράφων Διαγωνισμών, το οποίο απλοποιεί τη σύνταξη εγγράφων διαγωνισμών και διασφαλίζει την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή της νομοθεσίας.

Ένα εργαλείο ερωτήσεων και απαντήσεων που αξιοποιεί τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ), το οποίο θα μαθαίνει και θα βελτιώνεται διαρκώς για βελτιστοποίηση της υποστήριξης προς τις αναθέτουσες αρχές, τους οικονομικούς φορείς, αλλά και το ευρύ κοινό.

Απώτερο στόχο αποτελεί η ανάδειξη της πραγματικής εικόνας των δημόσιων συμβάσεων στη Κύπρο και η δημιουργία μιας πύλης ενημέρωσης και υποστήριξης, με επαγγελματισμό και αξιοπιστία, για οποιοδήποτε ενδιαφερόμενο ανεξαρτήτως του ρόλου που επιτελεί, τονίζεται.

Τέλος το Γενικό Λογιστήριο υπογραμμίζει ότι η δέσμευσή είναι ότι η μεταρρύθμιση αυτή δεν αποτελεί απλώς μια σειρά από τεχνικές αλλαγές, αλλά συνιστά μια συνολική προσέγγιση που στοχεύει στη δημιουργία ενός σύγχρονου, διαφανούς και αποτελεσματικού συστήματος δημόσιων συμβάσεων που μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες της κοινωνίας και της οικονομίας, προωθώντας την ανάπτυξη και την καινοτομία.