Σωτήρης Ράπτης: Η ναυτιλία σε μεταίχμιο, «ο διάβολος στις λεπτομέρειες»

Οι ευρωπαίοι πλοιοκτήτες είναι απόλυτα δεσμευμένοι στο να συμβάλουν στους ευρωπαϊκούς στόχους, για ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα το 2050, ωστόσο «ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες» δηλώνει ο Γενικός Γραμματέας της Ένωσης Ευρωπαίων Πλοιοκτητών (ECSA), Σωτήρης Ράπτης, υπογραμμίζοντας ότι τα τελευταία χρόνια ανέδειξαν τη θεμελιώδη συμβολή της ναυτιλίας στην οικονομία και ασφάλεια της Ευρώπης.

Με αφορμή την κάθοδο του στο νησί, ως ο κύριος ομιλητής στην μηνιαία συνάντηση μελών του Κυπριακού Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου, που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Πέμπτη, στο πλαίσιο των εορτασμών για την Παγκόσμια Ημέρα Ναυτιλίας, ο Σωτήρης Ράπτης μίλησε στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων για τις προκλήσεις και το μέλλον της ευρωπαϊκής ναυτιλίας.

Έχοντας αναλάβει τα ηνία της Γενικής Γραμματείας της ECSA, μέσα στο 2022 και λίγους μήνες μετά την ανάληψη της Προεδρίας της από τον Κύπριο πλοιοκτήτη Φίλιππο Φιλή, ο κ.Ράπτης σημειώνει πως «η ECSA είναι η φωνή της ευρωπαϊκής ναυτιλίας στις Βρυξέλλες».

«Ουσιαστικά ο ρόλος που παίζουμε είναι να εκφράζουμε τις απόψεις της ναυτιλιακής βιομηχανίας στις Βρυξέλλες, στο Κοινοβούλιο, την Κομισιόν, το Συμβούλιο και να προσπαθήσουμε να κάνουμε σαφές στους ευρωπαίους διαμορφωτές πολιτικής, ποιές είναι οι θέσεις της βιομηχανίας μας», προσθέτει.

Λέγοντας πως, «κανείς δεν πρόκειται να σε ακούσει αν δεν πεις κάτι το οποίο δεν έχει έρεισμα στην πραγματικότητα», ο κ. Ράπτης υποδεικνύει ότι «το πολύ ενδιαφέρον κομμάτι της ECSA, είναι πως δεν εκφράζει απλά τις θέσεις της βιομηχανίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά τις εκφράζει με έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο και βάζει στο τραπέζι το τι πρέπει να αλλάξει σε αυτά που προτείνει η Κομισιόν και αυτά που συζητά το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο».

Εξήρε δε το έργο που επιτελείται από τον Κύπριο Πρόεδρο της ECSA, αλλά και προηγουμένως όταν ο κ.Φιλής βρισκόταν στην Αντιπροεδρία, αφού όπως ανέφερε «πέραν από την προσωπική ακτινοβολία του Προέδρου, που είναι ένας αναγνωρισμένος θεσμικός συνομιλητής στα ευρωπαϊκά φόρα, είναι γεγονός ότι έχει βοηθήσει την Ένωση Ευρωπαίων Πλοιοκτητών να ξαναποκτήσει τη φωνή της στις Βρυξέλλες, τα τελευταία τέσσερα χρόνια».

Χαρακτήρισε ακόμη ως εξαιρετική τη συνεργασία με τα μέλη της Ένωσης Κυπρίων Πλοιοκτητών, τα οποία «είναι από τα πιο ενεργά στις επιτροπές μας, και στηριζόμαστε στην δύναμη που έχουν στη δυνατότητα τεχνικής ανάλυσης των προτάσεων αλλά και στο μεγάλο εκτόπισμα που έχουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο».

Ο ίδιος θεωρεί τη ναυτιλία ως «μια τεράστια προστιθέμενη αξία για την Ευρώπη», ενώ την ίδια ώρα σημειώνει πως, «αν είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας, η ευρωπαϊκή ναυτιλία δεν είχε την προσοχή που τις άξιζε, αλλά έχει πολύ περισσότερη προσοχή τα τελευταία χρόνια, κάτι που κτίζεται δύσκολα, κάτι που θέλει πάρα πολύ συστηματική δουλειά».

Η σημασία της ναυτιλίας, όπως αναφέρει, αναδείχθηκε ιδιαίτερα την περίοδο της πανδημίας και ακολούθως με τον πόλεμο στην Ουκρανία και εκεί, προσθέτει, «συνειδητοποιούν όλοι, σιγά σιγά, ποιά είναι η συμβολή της στην ασφάλεια της Ευρώπης, ασφάλεια ενεργειακή, ασφάλεια επισιτιστική, ασφάλεια της εφοδιαστικής αλυσίδας».

Κληθείς να αναφερθεί στον αντίκτυπο της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, δηλώνει πως όλοι οι τομείς έχουν επηρεαστεί από τον πόλεμο και ότι «προφανώς υπάρχουν ερωτήματα για το πώς συμμορφωνόμαστε με τους κανονισμούς, τις κυρώσεις».

Εκεί, προσθέτει, υπάρχει απόλυτη δέσμευση της ναυτιλίας για την εφαρμογή των κυρώσεων που ψηφίζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο διαλόγου με την Κομισιόν, ενώ υπάρχει ένας διαρκής διάλογος αλλά και «μια ανησυχία από όλους τους κλάδους της βιομηχανίας για το πώς θα γίνει η συμμόρφωση με τις κυρώσεις, γιατί δεν είναι πάντα σαφές πώς αυτό θα γίνει».

Σημειώνει δε ότι «ο πόλεμος μας έχει δώσει την δυνατότητα να συνειδητοποιήσουμε το πόσο σημαντική είναι η ναυτιλία για την οικονομία μας, το πόσο σημαντικό είναι να ελέγχουμε σαν ευρωπαίοι πλοιοκτήτες το 40% της εφοδιαστικής αλυσίδας, το πόσο σημαντικό είναι να μπορούμε να μειώσουμε την ενεργειακή μας εξάρτηση όταν αυτό χρειάζεται».

Υπογραμμίζει ακόμη πως «αυτό που πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι το νέο Modus Operandi είναι η κρίση, ότι η νέα κανονικότητα γίνεται η διαρκής διαχείριση κρίσεων και θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με αυτό», ενώ επεσήμανε και τον ρόλο των ίδιων των ναυτικών, « το τεράστιο περιουσιακό στοιχείο της ναυτιλίας που συχνά παραγνωρίζουμε», και που αναδείχθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας και του πολέμου στην Ουκρανία.

Ο Σωτήρης Ράπτης αναφέρθηκε ακόμη σε προβλήματα συνοχής και συντονισμού αποφάσεων που παρατηρούνται στα ευρωπαϊκά όργανα, αφού όπως εξήγησε «άλλα λέει η μια Γενική Διεύθυνση, άλλα λέει άλλη Γενική Διεύθυνση», καθώς και στην προσπάθεια να πεισθούν τα κράτη – μέλη ότι η ναυτιλία δεν είναι το ίδιο με τους υπόλοιπους κλάδους.

Ιδιαίτερα, όπως είπε, έχει παρατηρηθεί μια «κατάρρευση της χρηματοδότησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το οποίο ωθεί εταιρείες να φεύγουν εκτός Ευρώπης, κάτι που μπορεί να έχει επιπτώσεις σε θέματα ασφάλειας».

Ως Ευρώπη, σημειώνει, «θα πρέπει να δίνουμε την δυνατότητα στις επιχειρήσεις μας και ειδικά σε στρατηγικούς κλάδους της οικονομίας μας, όπως η ναυτιλία, να βρουν χρηματοδότηση στην ίδια την Ευρώπη, κάτι που αυτή τη στιγμή δεν γίνει και δεν βρίσκεται στα σχέδια της Κομισιόν, αν και θα έπρεπε να είναι».

Χαρακτηρίζοντας ως μια από τις κορυφαίες προκλήσεις την απανθρακοποίηση της ναυτιλίας, ο κ. Ράπτης είπε πως όλοι θα πρέπει να συμβάλουν στον βαθμό που τους αναλογεί και πως, παρόλο που αυτό θα πρέπει να γίνει άμεσα, «το θέμα είναι πώς θα το κάνουμε  διασφαλίζοντας, ταυτόχρονα, ότι δεν χάνουμε την ανταγωνιστικότητα μας».

Πρόκειται, συνεχίζει, για μια μεγάλη πρόκληση να συνδυάσεις και τα δυο, αλλά «πρέπει να μετατρέψουμε την κρίση σε ευκαιρία, δηλαδή να χρησιμοποιήσουμε την ανάγκη για την ενεργειακή μετάβαση, ως ένα εργαλείο για να ενισχύσουμε την ανταγωνιστικότητα μας, δηλαδή να είμαστε πρωτοπόροι, αυτοί που βάζουμε την ατζέντα και προχωράμε στην επόμενη μέρα».

«Η ενεργειακή μετάβαση έχει ξεκινήσει και θα γίνει είτε με εμάς, είτε χωρίς εμάς και το καλύτερο είναι να την προλάβουμε και να βάλουμε εμείς την ατζέντα και αυτό έχουμε προσπαθήσει να κάνουμε», είπε και υπέδειξε ότι πριν ακόμη ανακοινωθεί ο στόχος για μείωση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου κατά 55% μέχρι το 2030 (Fit for 55), η ECSA εργάστηκε για να διαμορφώσει τις προτάσεις της.

Κάποιες από αυτές εισακούστηκαν, κάποιες από αυτές όχι, πρόσθεσε, ενώ αναφέρθηκε ιδιαίτερα στο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών Ρύπων (ETS), « για το οποίο η εφαρμογή και η συμμόρφωση είναι μια ανησυχία, γιατί όλα αυτά γίνονται σε πολύ μεγάλες ταχύτητες και με πολύ φιλόδοξα χρονοδιαγράμματα».

Λίγους μήνες πριν την εφαρμογή του ETS, εξήγησε, «οι διοικήσεις και η βιομηχανία είμαστε σε διαρκή επαφή με την Κομισιόν για το πώς αυτό θα εισαχθεί και θα εφαρμοστεί και υπάρχουν πολλές ανησυχίες εκεί πέρα».

Ωστόσο, συνέχισε, «μια από τις μεγάλες μας επιτυχίες είναι ότι, ουσιαστικά δεσμεύσαμε ένα κομμάτι από τα έσοδα του ETS μόνο για τον τομέα της ναυτιλίας, που αντιστοιχεί σε 2 δισεκατομμύρια ευρώ μέχρι το 2030, το οποίο δεν είναι ένα ποσό που μπορεί να χρηματοδοτήσει την ενεργειακή μετάβαση, αλλά από την άλλη είναι σημαντικό γιατί η ναυτιλία είναι ο μοναδικός κλάδος του ETS με δεσμευμένο ποσό και επίσης είναι και ο μοναδικός κλάδος που δεν ισχύουν οι ρήτρες της ευρωπαϊκής δικαιοδοσίας».

Αυτό σημαίνει, διευκρίνισε ο Σωτήρης Ράπτης, «ότι δεν χρειάζεται ένα έργο να είναι μέσα στην ευρωπαϊκή επικράτεια, αλλά να έχει ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία και αυτή η ρήτρα αφορά μόνο την ναυτιλία, κάτω από το Ταμείο Καινοτομίας του ETS, ενώ μια από τις ιδέες που έχουμε είναι να χρηματοδοτήσουμε την διαφορά στην τιμή των καινούργιων καυσίμων και των καυσίμων που ήδη χρησιμοποιούνται από την ναυτιλία».

« Η ναυτιλία λοιπόν κατάφερε πράγματα που δεν κατάφεραν άλλοι κλάδοι και θα πρέπει να είμαστε περήφανοι γι αυτό, αλλά πέρα από αυτό, θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι για την επόμενη μέρα, δηλαδή θα πρέπει να καταλήξουμε πώς αυτά τα χρήματα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουμε την ενεργειακή μετάβαση του κλάδου», συμπλήρωσε.

Διαμήνυσε, παράλληλα ότι, ως ECSA, «είμαστε απόλυτα δεσμευμένοι στο να συμβάλουμε στους ευρωπαϊκούς στόχους, στο να κάνουν την ευρωπαϊκή οικονομία με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα το 2050».

Υπέδειξε πως «από την άλλη, ο διάβολος είναι στις λεπτομέρειες και θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τα εργαλεία που ήδη έχουμε, για να κάνουμε πράξη την ενεργειακή μετάβαση, γιατί τώρα είμαστε σε ένα μεταίχμιο, είμαστε μέσα στους κανονισμούς και  οι κανονισμοί αυτοί θα έχουν μεγάλη επίπτωση».  

Ο ΓΓ της Ένωσης Ευρωπαίων Πλοιοκτητών εξέφρασε την ελπίδα ότι το ETS θα χρησιμοποιηθεί σωστά ώστε να συμβάλει στην ανταγωνιστικότητα των νέων καυσίμων και τα μέτρα θα φέρουν την  ενεργειακή μετάβαση που η Ευρώπη οραματίζεται.