Νίκος Χριστοδουλίδης: Όχι σε μέτρα για τα ΜΕΔ που υπονομεύουν την κουλτούρα πληρωμών

Το σαφές μήνυμα πως δεν θα πρέπει θα πρέπει να ληφθούν μέτρα που υπονομεύουν την κουλτούρα πληρωμών, εμποδίζουν τις προσπάθειες των τραπεζών να μειώσουν τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια και αποθαρρύνουν τους δανειολήπτες να συμμετάσχουν στην αναδιάρθρωση των δανείων, στέλνει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης, τονίζοντας πως η αποφυγή τέτοιων μέτρων είναι σημαντικός παράγοντας για την αξιοπιστία της Κύπρου.

Σε αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στο InBusinessNews για την οικονομία, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης διαμηνύει πως η ψήφιση προτάσεων που αποδυναμώνουν το πλαίσιο εκποιήσεων συνεπάγεται μια σειρά από αρνητικές προεκτάσεις. Και εξηγεί συναφώς ότι:

• Πρώτο: Μετατοπίζει την επίλυση του προβλήματος στο διηνεκές.
• Δεύτερο: Οδηγεί σε στασιμότητα του ύψους των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων και του ιδιωτικού χρέους.
• Τρίτο: Οδηγεί σε εγκλωβισμό των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων εκτός οικονομικής δραστηριότητας.
• Τέταρτο: Οδηγεί σε περαιτέρω διάβρωση της προοπτικής ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας.
• Πέμπτο: Δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για τους στρατηγικούς και κακοπληρωτές.

Ο Νίκος Χριστοδουλίδης, στη συνέντευξή του στο InBusinessNews, αναφέρεται στα μέτρα που έλαβε και λαμβάνει η Κυβέρνηση για αντιμετώπιση των επιπτώσεων που δημιουργούν σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις οι πληθωριστικές πιέσεις, επισημαίνοντας ότι ο πολύ υψηλός πληθωρισμός αποτελεί μία από τις κύριες προκλήσεις, όχι μόνο σε τοπικό επίπεδο, αλλά διεθνώς.

«Θα ήθελα να επαναλάβω», τονίζει, «ότι η όποια στήριξη θα πραγματοποιείται με στοχευμένο τρόπο, ώστε να επωφελούνται εκείνοι με τη μεγαλύτερη ανάγκη και ταυτόχρονα να μην διακινδυνεύουμε τα δημόσια οικονομικά μας».

Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τις επιχειρήσεις, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπογραμμίζει ότι με αφορμή το αυξημένο κόστος χρηματοδότησης που έχουν να αντιμετωπίσουν, απότοκο των αυξημένων επιτοκίων για αντιμετώπιση του πληθωρισμού, μια από τις βασικές προτεραιότητες της Κυβέρνησης είναι η ίδρυση του Φορέα Ανάπτυξης Επιχειρήσεων.

Οριοθετώντας την κοινωνικοοικονομική φιλοσοφία της Κυβέρνησης, ο Νίκος Χριστοδουλίδης τονίζει την ανάγκη για δημοσιονομική πειθαρχία, που με μια παράλληλη ανθρωποκεντρική προσέγγιση, θα επιτύχει διεύρυνση της παραγωγικής βάσης της οικονομίας, αξιοποιώντας την έρευνα, την καινοτομία και την τεχνολογία και κυρίως, το αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας.

• Ακολουθεί πιο κάτω το πρώτο μέρος της συνέντευξης του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη στο InBusinessNews:

Από την πρώτη ημέρα εκλογής σας μιλήσατε για τη νέα εποχή. Για πολλές και πολλούς είναι μία έννοια θεωρητική και αρκετά γενική. Τι ακριβώς περιλαμβάνει και με ποιο τρόπο ο πολίτης της Κύπρου θα δει διαφορά στην καθημερινότητά του;

Η Κυβέρνησή μας έχει ήδη θέσει σε εφαρμογή ένα φιλόδοξο πρόγραμμα διακυβέρνησης έχοντας στο επίκεντρο των πολιτικών μας τον άνθρωπο, τον μέσο πολίτη και τα προβλήματα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει στην καθημερινότητά του.

Οι πρόσφατες αλλεπάλληλες κρίσεις, ανέδειξαν για ακόμη μια φορά την ανάγκη θωράκισης της οικονομίας, αλλά και της ανάγκης να διαφυλάξουμε την πορεία ανάπτυξης και να στηρίξουμε στοχευμένα τις πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.

Συνεχίζοντας να λειτουργούμε με δημοσιονομική πειθαρχία και μέσα από μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση, έχουμε ως στόχο την διεύρυνση της παραγωγικής βάσης της οικονομίας, αξιοποιώντας την έρευνα, την καινοτομία και την τεχνολογία και κυρίως, το αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας μας, που θεωρώ είναι το σημαντικότερο μας πλεονέκτημα.

Έχοντας αναφέρει τα πιο πάνω, ως Κυβέρνηση, υιοθετούμε τη μακροπρόθεσμη στρατηγική Όραμα 2035, έχοντας ως αρωγό, τα εμβληματικά προγράμματα δημοσίων επενδύσεων «Κύπρος Το Αύριο» και ΘΑλΕΙΑ 2021-2027, το συνολικό ύψος των οποίων ανέρχεται σε περίπου €4 δισεκατομμύρια.

Έχω εντοπίσει κατά την εμπειρία μου ως τεχνοκράτης, μια διαχρονική αδυναμία στην διαχείριση σημαντικών μεταρρυθμιστικών έργων και στόχος μου είναι η βελτίωση της κρατικής μηχανής σε αυτό το πεδίο.

Μέρος της όλης προσπάθειας είναι η δυνατότητα της κεντρικής διοίκησης να παρέμβει ουσιαστικά στην υποβοήθηση της υλοποίησης συγκεκριμένων δράσεων και μεταρρυθμίσεων προτεραιότητας, σε ζητήματα όπως αυτά της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, της ενέργειας, της καταπολέμησης της διαφθοράς, της μεταρρύθμισης της δημόσιας υπηρεσίας και της παράνομης μετανάστευσης.

Σχετική με το πιο πάνω είναι η σε τελικό στάδιο δημιουργία για πρώτη φορά, Γραμματείας Υποστήριξης Κυβερνητικού Έργου στην Προεδρία της Δημοκρατίας.

Θα ήθελα να σημειώσω επίσης ότι έχει κατά καιρούς θεωρηθεί ότι οι μεταρρυθμίσεις συνοδεύονται απαραίτητα από παράπλευρο κοινωνικό κόστος και ότι το κράτος δεν έχει τη δυνατότητα να παρέμβει ουσιαστικά για την διάχυση των οφελών της προόδου στην κοινωνία.

Δεν συμφωνώ με αυτή την προσέγγιση, πιστεύοντας ότι η νέα εποχή για τον τόπο μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την έμφαση στην ταχεία καλλιέργεια περιβάλλοντος παραγωγικών επενδύσεων, με ταυτόχρονη εισαγωγή πολιτικών που θα διασφαλίσουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό οφέλη στους πολίτες της Κύπρου.

Τα μέτρα κατά της ακρίβειας

Είναι γεγονός ότι βρεθήκατε στα ηνία της Κυβέρνησης, σε μια περίοδο όπου το διεθνές οικονομικό στερέωμα χαρακτηριζόταν από σειρά προκλήσεων με αποκορύφωμα τις μεγάλες πληθωριστικές πιέσεις. Είναι αρκετά και ουσιαστικά τα μέτρα που παίρνει η Κυβέρνησή σας για να στηρίξει τους πολίτες; Ιδιαίτερα για τα νεαρά ζευγάρια, καθώς και τις ευπαθείς ομάδες, όπου προκύπτουν τα μεγαλύτερα ζητήματα…

Αποτελεί πράγματι γεγονός ότι αναλάβαμε τη διακυβέρνηση της χώρας σε ιδιαίτερα δύσκολες οικονομικές συνθήκες, από τη μια εξερχόμενοι από την πανδημία του κορωνοϊού και τα προβλήματα που αυτή δημιούργησε και από την άλλη οι προκλήσεις που συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Ο πολύ υψηλός πληθωρισμός αποτελεί μία από τις κύριες προκλήσεις, όχι μόνο σε τοπικό επίπεδο, αλλά διεθνώς. Η Κυβέρνηση αναγνωρίζει τον αρνητικό αντίκτυπο που έχει ο πληθωρισμός για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις και έχει εφαρμόσει μέτρα, ούτως ώστε να μετριαστεί ο αντίκτυπος της ανόδου των τιμών, χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τη δημοσιονομική πειθαρχία.

Ταυτόχρονα, θα ήθελα να επισημάνω ότι σταδιακά τα επίπεδα πληθωρισμού στην Κύπρο έχουν μειωθεί και αναμένεται να ομαλοποιηθούν περαιτέρω στο μέλλον, μη παραγνωρίζοντας βεβαίως υπαρκτούς κινδύνους για νέα επιδείνωση.

Σταθμίζοντας όλους αυτούς τους παράγοντες, αποφασίσαμε την κατάργηση συγκεκριμένων οριζόντιων μέτρων στήριξης και εφαρμογή στοχευμένων μέτρων για ευπαθείς ομάδες, όπως για παράδειγμα σε σχέση με την επιχορήγηση του ηλεκτρικού ρεύματος. Η ίδια η Ε.Ε. έχει κατ’ επανάληψη τονίσει ότι η όποια στήριξη παρέχεται για άμβλυνση των συνεπειών του πληθωρισμού θα πρέπει να είναι στοχευμένη.

Αποφασίσαμε επίσης τη μείωση του ΦΠΑ για ορισμένα προϊόντα πρώτης ανάγκης στη βάση πρόσφατης σχετικής Οδηγίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Στην ίδια κατεύθυνση, η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για τροποποίηση του Σχεδίου για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, που εισάγει τον εικονικό συμψηφισμό λογαριασμών «virtual net billing», συμβάλλοντας στις προσπάθειες για γρηγορότερη μετάβαση στην πράσινη οικονομία και απεξάρτηση από τη συμβατική ενέργεια.

Οι ευάλωτοι δανειολήπτες

Δεδομένης και της αύξησης των επιτοκίων, οι τράπεζες τι ρόλο διαδραματίζουν και ποιες οι ασφαλιστικές δικλείδες της πολιτείας για προστασία των ευάλωτων δανειοληπτών;

Είναι γεγονός ότι στις δύσκολες οικονομικές συνθήκες που βιώνουμε, η στήριξη των ευάλωτων δανειοληπτών και ιδιαίτερα αυτών που έχουν επιδείξει συνέπεια με τις υποχρεώσεις τους, αποτελεί προτεραιότητά μας.

Για υποβοήθηση των ευάλωτων νοικοκυριών που κατέχουν ΜΕΔ με υποθήκη την πρώτη κατοικία, έχουν ήδη εκπονηθεί τρία κυβερνητικά Σχέδια (Εστία, Οικία, Σχέδια Κεντρικού Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών) με συμμετοχή περίπου 50-60% των δικαιούχων μόνο.

Το όλο πλαίσιο προστασίας των ευάλωτων ομάδων ενισχύεται με την έγκριση από το Υπουργικό Συμβούλιο του Σχέδιου Ενοίκιο Έναντι Δόσης, το οποίο θα τεθεί σε εφαρμογή σύντομα.

Με το Σχέδιο αυτό δίνεται μία δίκαιη και οριστική λύση στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού που αδυνατούν να εξυπηρετήσουν το δάνειο τους με υποθήκη κύρια κατοικία αξίας μέχρι €250.000 σε τιμές αγοράς και παρέχει την ευχέρεια διατήρησης της κατοχής της κύριας κατοικίας τους.

Το Σχέδιο ρυθμίζει οριστικά τις υποχρεώσεις των μη βιώσιμων δανειοληπτών του ΕΣΤΙΑ και ΟΙΚΙΑ, αποφεύγοντας την προοπτική εκποίησης, καθότι οι περιορισμένοι πόροι που διαθέτουν δεν επιτρέπουν την όποια αναδιάρθρωση. Το νέο σχέδιο μπορεί δυνητικά να αποτελέσει τη λύση για 2500 κύριες κατοικίες.

Αναφέρθηκα στις δράσεις που σχεδιάζουμε και στηρίζουμε ως Κυβέρνηση, αλλά σε ό,τι αφορά μια τόσο κρίσιμη λειτουργία της οικονομίας, είναι σημαντικό επίσης να αναφερθώ στην ανάγκη διατήρησης υπεύθυνης στάσης και αλληλοκατανόησης μεταξύ των εμπλεκομένων, τραπεζών και δανειοληπτών.

Τα πρώτα μηνύματα, κατόπιν και της παρέμβασης της Κυβέρνησης, είναι θετικά, καθώς οι κυπριακές εμπορικές τράπεζες, αλλά και η ΚΕΔΙΠΕΣ, έχουν αρχίσει ήδη τη δημοσίευση σχεδίων για στήριξη των πελατών τους, μέσω μείωσης των δανειστικών επιτοκίων προς στήριξη των δανειοληπτών, ενώ ταυτόχρονα εξήγγειλαν νέα καταθετικά προϊόντα.

Σωστό πλαίσιο για τις εκποιήσεις

Παρ’ όλα αυτά, το ζήτημα των εκποιήσεων παραμένει ένα φλέγον θέμα για το οποίο γίνονται μεγάλες συζητήσεις. Πώς σκοπεύει να το χειριστεί απ’ εδώ και πέρα η Κυβέρνηση;

Θα ήθελα καταρχάς να τονίσω ότι αυτό που είναι σημαντικό για την αξιοπιστία μας είναι να απέχουμε από τη λήψη μέτρων που υπονομεύουν την κουλτούρα πληρωμών, εμποδίζουν τις προσπάθειες των τραπεζών να μειώσουν τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια και αποθαρρύνουν τους δανειολήπτες να συμμετάσχουν στην αναδιάρθρωση των δανείων.

Η ψήφιση προτάσεων που αποδυναμώνουν το πλαίσιο εκποιήσεων, συνεπάγεται μετατόπιση της επίλυσης του προβλήματος στο διηνεκές, στασιμότητα του ύψους των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων και του ιδιωτικού χρέους, εγκλωβισμό νοικοκυριών και επιχειρήσεων εκτός οικονομικής δραστηριότητας και περαιτέρω διάβρωση της προοπτικής ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας, όπως επίσης ευνοϊκές συνθήκες για τους στρατηγικούς και κακοπληρωτές.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η Κυβέρνηση έχει εφαρμόσει αριθμό μέτρων περιλαμβανομένων των Σχεδίων ΟΙΚΙΑ, ΕΣΤΙΑ και του Κεντρικού Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών. Πρόσθετα με τα πιο πάνω, πρόσφατα ετοιμάσαμε και παρουσιάσαμε ένα συνεκτικό πακέτο μέτρων το οποίο έτυχε γενικά θετικής ανταπόκρισης.

Το πακέτο αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη μη ψήφιση της πρότασης Νόμου που προνοούσε την καθολική αναστολή του συνόλου των Μη Εξυπηρετούμενων Χορηγήσεων ύψους €23 δις, η οποία, κατά την άποψη μας, αλλά και διεθνών Οίκων Αξιολόγησης και Οργανισμών, θα οδηγούσε σε δυσμενείς και απρόβλεπτες συνέπειες για το σύνολο της κυπριακής οικονομίας.

Μεταξύ των μέτρων που επεξεργάστηκε η Κυβέρνηση για βελτίωση του πλαισίου διαχείρισης των Μη Εξυπηρετούμενων Χορηγήσεων, περιλαμβάνεται και η κατάθεση στη Βουλή των Αντιπροσώπων νομοσχεδίου για ρύθμιση του τόπου εκδίκασης, εντός της δικαιοδοσίας των Επαρχιακών Δικαστηρίων, των υποθέσεων που αφορούν διαφορές μεταξύ δανειοληπτών και πιστωτών για πιστωτικές διευκολύνσεις που εξασφαλίζονται με κύρια κατοικία αξίας μέχρι €350.000.

Το όλο εγχείρημα ενισχύεται και με την προώθηση των δύο προτάσεων νόμου από κοινοβουλευτικά κόμματα, με τα οποία η Κυβέρνηση έχει συμφωνήσει και εμπλουτίσει. Η προστασία των ευάλωτων ομάδων ενισχύεται περαιτέρω με το Σχέδιο Ενοίκιο έναντι Δόσης, το οποίο εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο και οι πρώτες αιτήσεις αναμένεται να υποβληθούν αρχές Οκτωβρίου.

Επίσης, θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι, κατόπιν δικής μας πρωτοβουλίας, διεξήχθη συνάντηση με τις τράπεζες και εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων, κατά την οποία συμφωνήθηκε αναστολή εκποιήσεων για πρώτη κατοικία αξίας μέχρι 350.000 ευρώ μέχρι τέλος Οκτωβρίου, παρέχοντας μας αρκετό χρονικό διάστημα για την εξεύρεση ορθολογικών και μόνιμων λύσεων.

Με την έναρξη των εργασιών της Βουλής των Αντιπροσώπων, δηλώνουμε την πρόθεση μας να εργαστούμε εποικοδομητικά με τη νομοθετική εξουσία, ούτως ώστε να καταλήξουμε σε ένα σωστό πλαίσιο, στη βάση και των προτάσεων που έχουμε ετοιμάσει.

Η ίδρυση του Φορέα Ανάπτυξης Επιχειρήσεων

Τι άλλο μπορούμε να αναμένουμε στο μέλλον από την Κυβέρνηση, όσον αφορά τις προσπάθειες της για άμβλυνση των επιπτώσεων του πληθωρισμού και της ακρίβειας σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά;

Όπως έχουμε δηλώσει επανειλημμένα, η Κυβέρνηση παρακολουθεί στενά τις διεθνείς εξελίξεις, ιδιαίτερα όσον αφορά το θέμα των τιμών ενέργειας και του πληθωρισμού γενικότερα και τις επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία.

Στο πλαίσιο αυτού του ολοένα και μεταβαλλόμενου διεθνούς οικονομικού περιβάλλοντος, είμαστε έτοιμοι να αναπροσαρμόσουμε τις οικονομικές μας πολιτικές, ούτως ώστε να διατηρήσουμε τις αναπτυξιακές προοπτικές της οικονομίας και να στηρίξουμε εκεί και όπου επιβάλλεται, τις επιχειρήσεις και τους πολίτες μας.

Θα ήθελα να επαναλάβω ότι η όποια στήριξη θα πραγματοποιείται με στοχευμένο τρόπο, ώστε να επωφελούνται εκείνοι με τη μεγαλύτερη ανάγκη και ταυτόχρονα να μην διακινδυνεύουμε τα δημόσια οικονομικά μας.

Ήδη, η Κυβέρνηση έχει λάβει μέτρα για στήριξη των νοικοκυριών, με μηδενικό συντελεστή ΦΠΑ σε κάποια προϊόντα και μειωμένο συντελεστή σε άλλα προϊόντα, ενώ το Υπουργείο Οικονομικών μελετά κατά πόσο ο κατάλογος προϊόντων μπορεί να διευρυνθεί, στη βάση πάντα των οικονομικών δυνατοτήτων του κράτους.

Με αφορμή το αυξημένο κόστος χρηματοδότησης που έχουν να αντιμετωπίσουν οι κυπριακές επιχειρήσεις, απότοκο των αυξημένων επιτοκίων για αντιμετώπιση του πληθωρισμού, να αναφέρω ότι μία από τις βασικές προτεραιότητες της Κυβέρνησης είναι η ίδρυση του Φορέα Ανάπτυξης Επιχειρήσεων.

Ο Φορέας αυτός θα διευκολύνει την πρόσβαση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση, ιδίως σε τομείς προτεραιότητας, και θα υποστηρίξει τις οικονομικές πολιτικές της Κυβέρνησης.

Διαβάστε αύριο στο δεύτερο μέρος της συνέντευξης του Προέδρου της Δημοκρατίας στο InBusinessNews:

• Πώς το κράτος προσεγγίζει το επιχειρείν και οι προσπάθειες προσέλκυσης ξένων επενδύσεων.
• Οι κυρώσεις που έπληξαν τη φήμη της Κύπρου και σε ποιο βαθμό έχει αποκατασταθεί.
• Πού βρίσκονται οι προσπάθειες για ένταξη της Κύπρου στο πρόγραμμα Visa Waiver των ΗΠΑ.
• Οι «διαρροές» τουριστών στα κατεχόμενα και οι δράσεις ενίσχυσης του τουριστικού μας προϊόντος.