Κυριαρχία της ΑΗΚ στην αγορά ηλεκτρισμού-Ο δείκτης μεριδίου

Το μεγαλύτερο μερίδιο στην αγορά κράτους μέλους από τη μεγαλύτερη εταιρία παραγωγής ενέργειας καταγράφεται για το 2021 στην Κύπρο (88%) λόγω της κυριαρχίας της ΑΗΚ, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat ενώ την ίδια ώρα καταγράφεται σμίκρυνση του μεριδίου της εθνικής αγοράς για τις μεγαλύτερες εταιρίες παραγωγής ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου στις πλείστες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Τα στοιχεία της Eurostat αποτυπώνουν τάσεις από το 2013 οπότε και ξεκίνησε η συλλογή των δεδομένων.

Ο δείκτης μεριδίου της αγοράς αποτυπώνει το πόση ενέργεια παρέχει η μεγαλύτερη εταιρία ενός εθνικού δικτύου σε μια συγκεκριμένη αγορά. Όπως σημειώνει η Eurostat, τα μεγαλύτερα μερίδια παραπέμπουν σε μονοπώλιο ή ολιγοπώλιο στην αγορά.

Το μεγαλύτερο μερίδιο στην αγορά κράτους μέλους από τη μεγαλύτερη εταιρία παραγωγής ενέργειας καταγράφεται για το 2021 στην Κύπρο (88%) λόγω της κυριαρχίας της ΑΗΚ. Αξίζει να σημειωθεί πως η ΑΗΚ κατέχει την πρώτη θέση από 2013 μεταξύ των μεγαλύτερων εταιριών ενέργειας σε κάθε χώρα, με το ποσοστό της να βρίσκεται διαχρονικά πάνω από το 90%.

Μετά τη Κύπρο, τα μεγαλύτερα ποσοστά για το 2021 κατέγραψαν οι μεγαλύτεροι παραγωγοί ηλεκτρισμού σε Γαλλία (79%), Κροατία (76%) και Εσθονία (64%).

Το μικρότερο μερίδιο στην εθνική αγορά, χαμηλότερο του 20%, είχαν οι μεγαλύτεροι παραγωγοί ηλεκτρισμού στην Πολωνία, τη Λιθουανία και την Ιταλία (17% και στις τρεις) καθώς και στη Σουηδία (19%).

Η μεγαλύτερη αύξηση στο μερίδιο αγοράς από το 2020 στο 2021 καταγράφηκε στην Ιρλανδία (+32%) και η μεγαλύτερη μείωση καταγράφηκε στην Πορτογαλία (-32%).

Η αύξηση του μεριδίου παραπέμπει σε αύξηση της συγκέντρωσης της αγοράς, όπως για παράδειγμα μετά από μια συγχώνευση μεγάλων εταιριών. Από την άλλη, η μείωση του μεριδίου παραπέμπει σε μείωση της συγκέντρωσης της αγοράς.

Στην Κύπρο το μερίδιο αγοράς της ΑΗΚ μειώθηκε ελαφρά σε σχέση με το προηγούμενο έτος, από 89,92% το 2020 (σχεδόν 90%) σε 88,03% το 2021.

Μεταξύ των υπόλοιπων κρατών μελών, σε 15 συνολικά συνολικά καταγράφηκε μικρή διαφοροποίηση, κάτω του 10%, μεταξύ 2020 και 2021.

Σε σχέση με το 2013, το μερίδιο αγοράς του μεγαλύτερου παραγωγού ηλεκτρισμού είχε μειωθεί στα πλείστα κράτη μέλη, με τη μεγαλύτερη μείωση να καταγράφεται στο Λουξεμβούργο μετά την ελευθεροποίηση της αγοράς ηλεκτρισμού (-39 ποσοστιαίες μονάδες, πμ) και στη Σλοβακία (-20 πμ).

Οι χαμηλότερες μειώσεις σε σχέση με το 2013 καταγράφηκαν στη Βουλγαρία (-1 πμ) και τη Φινλανδία (-4 πμ).

Το μερίδιο αγοράς έμεινε στάσιμο την τελευταία δεκαετία στη Σουηδία (19%) και την Πολωνία (17%) ενώ αυξήθηκε στην Ουγγαρία (+10 πμ), τη Ρουμανία (+3 πμ) και την Ισπανία (+2 πμ).

Στην Κύπρο το μερίδιο αγοράς της ΑΗΚ κατέγραψε μείωση 5 πμ σε σχέση με το 2013, όταν βρισκόταν στο 93%.

Μείωση και στο μερίδιο στο φυσικό αέριο

Όσον αφορά τις εισαγωγές και την παραγωγή φυσικού αερίου, το μεγαλύτερο μερίδιο της μεγαλύτερης εταιρίας στην αγορά το 2021 βρισκόταν στο 100% στην Εσθονία, την Μάλτα και τη Σουηδία, όπου ένας μόνο οργανισμός κυριαρχεί στον συγκεκριμένο τομέα.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί πως μόλις το 2,3% της ακαθάριστης διαθέσιμης ενέργειας στη Σουηδία παράγεται με τη χρήση φυσικού αερίου. Στην περίπτωση της Μάλτας, θεωρείται πως καθώς είναι μικρή αγορά είναι αναμενόμενο πως αρκεί ένας οργανισμός για κάλυψη των αναγκών.

Το μικρότερο μερίδιο της μεγαλύτερης εταιρίας εισαγωγής και παραγωγής φυσικού αερίου καταγράφηκε το 2021 στην Ιρλανδία (22%) και στη Τσεχία (23%).

Η Κύπρος, υπενθυμίζεται, είναι η μόνη χώρα στην ΕΕ η οποία δεν χρησιμοποιεί φυσικό αέριο. Δεν υπήρχαν επίσης διαθέσιμα στοιχεία για το 2021 για τη Δανία, τη Γερμανία, την Ισπανία, τις Κάτω Χώρες, την Αυστρία και τη Φινλανδία (ή τα δεδομένα είναι εμπιστευτικά).

Σε σχέση με το 2020, η μεγαλύτερη μείωση του μεριδίου της αγοράς της μεγαλύτερης εταιρίας καταγράφηκε στην Κροατία (-45%) και στην Τσεχία (-38%), καθώς ο αριθμός των κυριότερων εταιριών εισαγωγής ή παραγωγής φυσικού αερίου για στις εθνικές αγορές αυξήθηκε από 5 σε 6 στη Τσεχία και από 3 σε 5 στην Κροατία.

Σε σχέση με το 2013, το μερίδιο στην αγορά της μεγαλύτερης εταιρίας στον τομέα του φυσικού αερίου μειώθηκε σε 14 από τα κράτη μέλη για τα οποία υπήρχαν στοιχεία το 2021.

Οι μεγαλύτερες πτώσεις καταγράφηκαν στην Ελλάδα (-61 πμ), τη Λετονία (-54 πμ) και την Τσεχία (-46 πμ).

Χωρίς μεταβολή παρέμεινε το αντίστοιχο ποσοστό στη Σουηδία (100%), ενώ αυξήθηκε σε τέσσερα κράτη μέλη, και συγκεκριμένα τη Λιθουανία (+22 πμ), την Εσθονία (+16 πμ), τη Σλοβακία (+13 πμ) και το Βέλγιο (+7 πμ).