Το μεγάλο στοίχημα των Επαρχιακών Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι ένα θέμα το οποίο ανέκαθεν απασχολούσε το ΕΤΕΚ. Σε γενικό επίπεδο το ΕΤΕΚ είχε ταχθεί δημόσια υπέρ της μείωσης των Δήμων σημειώνοντας μεταξύ άλλων πως η ύπαρξη 31 τοπικών αρχών με αυτοτελή λειτουργία για μία σειρά σημαντικών θεμάτων που αφορούν την εξυπηρέτηση ενός πληθυσμού της τάξης των 750 χιλιάδων κατοίκων, δεν είναι ούτε βιώσιμη, ούτε ορθολογική και εν τέλει αυτό έχει επίπτωση στις προσφερόμενες υπηρεσίες στον πολίτη και στην οικονομία του τόπου. Το ΕΤΕΚ πάντα είχε ειδικό ενδιαφέρον για τις ενιαίες αρχές αδειοδότησης και ελέγχου της ανάπτυξης και επί τούτου είχε κάνει ειδικές δημοσιές τοποθετήσεις και παρεμβάσεις.

Με βάση τον περί Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης νόμο ο οποίος δημοσιεύθηκε πριν ένα χρόνο, θέματα και αρμοδιότητες που αφορούν την υδατοπρομήθεια, τα αποχετευτικά συστήματα, τα οικιακά απόβλητα καθώς και θέματα αδειοδότησης και ελέγχου της οικοδομικής ανάπτυξης αναλαμβάνονται από τους πέντε νέους επαρχιακούς οργανισμούς αυτοδιοίκησης. Πρόκειται για μια εξαιρετικής σημασίας και έκτασης μεταρρύθμιση η οποία θα επηρεάσει την καθημερινότητα πολιτών, επιχειρήσεων και επαγγελματιών. Από πλευράς σημαντικότητας, κοινών χαρακτηριστικών αλλά και βαθμό δυσκολίας η εν λόγω μεταρρύθμιση θα μπορούσε να συγκριθεί με την μετά την ψήφιση της σχετικής νομοθεσίας, υλοποίηση του ΓΕΣΥ.

Καλώς εχόντων των πραγμάτων η μεταφορά των σημαντικών αυτών αρμοδιοτήτων σε επαρχιακό επίπεδο δημιουργεί την προοπτική για αξιοποίηση οικονομιών κλίμακος. Επίσης βοηθά στη δημιουργία κρίσιμης μάζας και απόκτηση εξειδίκευσης, διευκολύνει τη ψηφιοποίηση και επενδύσεις για ηλεκτρονική διακυβέρνηση, δημιουργεί το one stop shop στην αδειοδότηση και έλεγχο της ανάπτυξης και γενικότερα δημιουργεί τις προϋποθέσεις αξιοποίησης συνεργιών αφού συναφείς τεχνικής φύσης δραστηριότητες θα είναι κάτω από την ίδια στέγη. Συναφώς ενισχύεται η προοπτική να ενδυναμωθεί ο τεχνοκρατικός χαρακτήρας των επαρχιακών οργανισμών γενικά και σε ότι αφορά τον έλεγχο της ανάπτυξης ειδικά.

Ανεξάρτητα των πιο πάνω θα πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν σημαντικά εμπόδια και προκλήσεις για την ομαλή μετάβαση στους νέους επαρχιακούς οργανισμούς, πέραν του πολιτικού ρίσκου που υπάρχει όπως π.χ εργασιακά θέματα, διαχείριση αλλαγής, θέματα κουλτούρας, αντίσταση στην αλλαγή, θέματα υποδομών και εξοπλισμού, θέματα οργάνωσης εργασίας και γενικότερα διαχείριση της κρίσιμης μεταβατικής περιόδου κατά την μεταφορά αρμοδιοτήτων. Αναγνωρίζεται επίσης πως η οργάνωση και μετάβαση στο νέο καθεστώς είναι ένα τιτάνιο έργο το οποίο απαιτεί ηγεσία, πόρους, λεπτομερή σχεδιασμό και στενή παρακολούθηση.

Ενώ πρόκειται για μια εξαιρετικής σημασίας μεταρρύθμιση δυστυχώς δεν δόθηκε η δέουσα δημοσιότητα, ούτε έγινε εκτενής δημόσια συζήτηση για το θέμα. Το ΕΤΕΚ με πρόσφατη απόφαση του Γενικού του Συμβουλίου επιβεβαίωσε ότι πρόκειται για ένα ζήτημα υψηλής προτεραιότητας για το ίδιο και για το σκοπό σκοπεύει να εμβαθύνει σε διαφορές πτυχές του θέματος και να διαμορφώσει θέση και άποψη επί διάφορων ζητημάτων που έχουν τεχνική πτυχή ή προέκταση.

Στο πλαίσιο αυτό το Επιμελητήριο ξεκίνησε μια προσπάθεια να αφουγκραστεί τις απόψεις και ανησυχίες των συντονιστών των υπό δημιουργία Επαρχιακών Συμβουλίων. Εκ πρώτης διαφάνηκαν αρκετές προκλήσεις και δυσκολίες, ενώ οι μέχρι στιγμής σχεδιασμοί και πρόοδος των εργασιών για τη δημιουργία των νέων Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης δεν είναι ικανοποιητική. Αντίθετα θα μπορούσε να πει κάποιος πως είναι ανησυχητική.

Γενικότερα το ΕΤΕΚ είχε σημειώσει πως για μια σειρά από θέματα όπως της αξιοποίησης της τεχνολογίας, της άσκησης του οικοδομικού ελέγχου, της οργάνωσης της εργασίας είναι προτιμότερο να μελετηθούν και εφαρμοστούν ριζοσπαστικές λύσεις εξ αρχής παρά να καταβληθεί προσπάθεια οριακών βελτιώσεων της υφιστάμενης κατάστασης ή «παντρέματος» ασυμβάτων συστημάτων ή υφιστάμενων μεθόδων οργάνωσης εργασίας.

Ο νέος Υπουργός Εσωτερικών Κωνσταντίνος Ιωάννου έχει αναλάβει ακόμη μία δύσκολή και σημαντική αποστολή. Έχει ως θετική παρακαταθήκη την υλοποίηση του ΓΕΣΥ, δηλαδή τη μετάβαση από το νόμο σε ένα σύστημα υγείας το οποίο λειτούργησε κάτω από αντίξοες συνθήκες με πολύ ικανοποιητικό τρόπο. Κάτι παρόμοιο έχει ενώπιον του και σε σχέση με τη λειτουργία των Επαρχιακών Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η μετάβαση από το νόμο στην πράξη, ειδικά με όλες τις προκλήσεις, δυσκολίες και την πίεση του χρόνου είναι εξίσου αν όχι πιο σημαντική από την ψήφιση της μεταρρύθμισης κάθε αυτής. Συναφώς δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το χαρτοφυλάκιο του Υπουργείου Εσωτερικών έχει και άλλες σημαντικές προκλήσεις και δύσκολα θέματα, πέραν του στοιχήματος των Επαρχιακών Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Το ΕΤΕΚ το οποίο παραδοσιακά έχει μια πολύ καλή συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών επί σειράς θέματών, εύχεται στον νέο υπουργό κάθε επιτυχία στα δύσκολα καθήκοντα που αναλαμβάνει σημειώνοντας πως είναι στη διάθεση του για να βοηθήσει όπως μπορεί σε αυτήν την εξαιρετικής σημασίας, αλλά γεμάτη προκλήσεις μεταρρύθμιση που έχει ενώπιον του.

*Κωνσταντίνος Κωνσταντή, Πρόεδρος ΕΤΕΚ