Μάκης Κεραυνός: Ο δείκτης που προβληματίζει-«Να δούμε πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτό το θέμα»

Η οικονομία μας τυγχάνει θετικής αποτίμησης και αυτό πρέπει να το διατηρήσουμε και να το συνεχίσουμε, τόνισε ο Υπουργός Οικονομικών, Μάκης Κεραυνός, ο οποίος αναφέρθηκε στο όραμα του να βοηθήσει τους Κύπριους βιομηχάνους, μικρούς και μεγάλους, να επενδύσουν περισσότερο και να συνεργαστούν με ξένους επενδυτές, γιατί η Κύπρος μπορεί να παραγάγει πάρα πολλά, όπως είπε.

Σε διάλεξή του το βράδυ της Πέμπτης  στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, την οποία διοργάνωσε η Σχολή Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης του Πανεπιστημίου, στο πλαίσιο της «Ετήσιας Διάλεξης του Υπουργού Οικονομικών», ο κ. Κεραυνός τόνισε πως «είναι ένα βασικό πλεονέκτημα για την Κύπρο να μπορεί να συνεχίσει, ως μια μικρή χώρα, την αναπτυξιακή πορεία», να εξυπηρετεί τις ανάγκες του λαού της αλλά «και να μπορεί να διαδραματίσει κάποιον διεθνή ρόλο και ρόλο μέσα στην ΕΕ».

Ωστόσο, ανέφερε ότι «είναι ανησυχητικό» το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και θα πρέπει το αντιμετωπίσουμε, προσθέτοντας ότι «θα πρέπει να εξετάσουμε τι παράγουμε στην Κύπρο», ενώ εξέφρασε την άποψη πως «μπορούμε να παραγάγουμε πάρα πολλά».

«Να φέρουμε ξένες επενδύσεις, αλλά το όραμα το δικό μου λέει ότι θα πρέπει-και έχω κάνει κάποια πρώτα βήματα-να μαζέψουμε τους Κύπριους βιομηχάνους και βιοτέχνες, μικρούς και μεγάλους, και να τους ρωτήσουμε τι χρειάζονται για να επενδύσουν περισσότερο», ανέφερε και πρόσθεσε πως θα πρέπει «να βρούμε ξένους επενδυτές που θα θέλουν να συνεργαστούν με τους Κύπριους και να δημιουργήσουμε υποδομές στην Κύπρο και παραγωγικές μονάδες».

Σημείωσε πως με τη διαφοροποίηση σε κάποιο βαθμό του οικονομικού μοντέλου θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.

Επιπλέον, ο κ. Κεραυνός αποκάλυψε ότι το ΥΠΟΙΚ και η Κυβέρνηση έχουν δει «με μεγαλύτερη προσοχή» το γεγονός ότι η καθαρή επενδυτική θέση της Κύπρου ανέρχεται στο 100% του ΑΕΠ και «γίνονται σκέψεις και προτάσεις για να δούμε πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτό το θέμα».

Ο ΥΠΟΙΚ εξήγησε ότι «αυτός ο δείκτης δείχνει ότι τα χρήματα που φεύγουν από την Κύπρο είναι πολύ περισσότερα από αυτά που έρχονται» και ότι «οι εισαγωγές μας είναι πολύ μειωμένες σε σχέση με τις εισαγωγές μας» και σημείωσε ότι αυτός ο δείκτης θα πρέπει σύμφωνα με την ΕΕ να είναι στο 35%.

«Είναι ένας δείκτης τον οποίο δεν παρακολουθούμε όλοι όσοι έπρεπε, στον βαθμό που θα έπρεπε», πρόσθεσε.

Στη διάλεξή του ο ΥΠΟΙΚ αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στις βασικές προτεραιότητες και στόχους του προϋπολογισμού για το 2024 και του Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού Πλαισίου (ΜΔΠ) 2024 - 2026, αλλά και στους κυριότερους μακροοικονομικούς και δημοσιονομικούς κινδύνους.

Ο ΥΠΟΙΚ κατά τη διάλεξή του επικεντρώθηκε σε τρεις θεματικές, τον κύκλο κατάρτισης του κρατικού προϋπολογισμού, την οικονομική πολιτική ΕΕ – Κύπρος και τα στοιχεία του κρατικού προϋπολογισμού 2024-2026.

Επιπλέον, αναφέρθηκε στην ανάγκη να υπάρχουν πλεονάσματα λόγω των συνεχών προκλήσεων και σημείωσε ότι από το 2025 θα αρχίσει και η πληρωμή ενός ποσού ύψους €6,3 δισ. που δανειστήκαμε από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης από την περίοδο της χρηματοοικονομικής κρίσης, μια πληρωμή που θα διαρκέσει μέχρι το 2030.

Αναφορικά με την πράσινη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, που αφορά μέρος της ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής, ο κ. Κεραυνός είπε ότι η πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση αφορά τη σταδιακή επιβολή φόρων στα καύσιμα, στο νερό και στα λύματα και πρόσθεσε η Κύπρος αυτόν τον μήνα θα έπρεπε να εισαγάγει φόρους στα καύσιμα.

«Αντιλαμβάνεστε πόσο αντιφατικό είναι αυτό σε μια περίοδο όπου οι τιμές των καυσίμων πάνε πάνω, που έρχεται η Κυβέρνηση με μέτρα απάμβλυνσης του ύψους των τιμών των καυσίμων, να έρθει η Κυβέρνηση να επιβάλει φόρους», υπογράμμισε.

Ανέφερε ότι «η προσπάθειή μας είναι να μετακινήσουμε αυτό το θέμα στο τέλος του πρώτου τριμήνου του 2024 και προσπαθούμε να δούμε πώς θα το αντιμετωπίσουμε», προσθέτοντας ότι «η επίπτωση μπορεί να είναι ουδέτερη στα δημόσια οικονομικά αλλά δεν ξέρω αν θα είναι ουδέτερη στα νοικοκυριά».

Ο ΥΠΟΙΚ αναφέρθηκε στο σημείο αυτό σε συνάντηση που είχε με τους Υπουργούς Οικονομικών της Γερμανίας και της Γαλλίας πρόσφατα, κατά την οποία τούς ανέφερε ότι είναι δύσκολο για την Κύπρο να εφαρμόσει την πράσινη φορολογία η οποία στοχεύει στο να πιεστεί ο κόσμος να χρησιμοποιήσει τις δημόσιες μεταφορές καθώς η Κύπρος δεν διαθέτει δημόσιες μεταφορές, με αποτέλεσμα να εκπλαγούν για αυτό οι δύο Υπουργοί.

Ο κ. Κεραυνός τούς εξήγησε, όπως είπε, ότι «η Κύπρος είναι μια μικρή χώρα και είναι μοιρασμένη για 50 χρόνια και, ενώ είμαστε επικράτεια της ΕΕ, είμαστε κατεχόμενη ως αποτέλεσμα εισβολής μιας τρίτης χώρας και αυτό μας εμποδίζει να σχεδιάσουμε και αυτό το θέμα όπως πολλά άλλα θέματα ».

Ο ΥΠΟΙΚ έκανε λόγο για την ανάγκη να προσεχτεί το ύψος του κρατικού μισθολογίου για να μη φθάσουμε, όπως είπε, σε ένα ποσοστό των δαπανών του προϋπολογισμού όπου το 50% θα είναι το μισθολόγιο.

Αναφέρθηκε επίσης στην «πολύ καλή θέση στην οποία βρίσκονται οι τράπεζες σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία με πολύ καλή κεφαλαιοποίηση και με μία ρευστότητα», προσθέτοντας, ωστόσο, ότι «αυξάνονται συνεχώς τα κέρδη τους μέσα από τις αυξήσεις των επιτοκίων που καθορίζει η ΕΚΤ».

«Θέλουμε ένα εύρωστο χρηματοπιστωτικό σύστημα γιατί είναι το νευρικό σύστημα της οικονομίας και παρακολουθείται από τους οίκους αξιολόγησης», πρόσθεσε.

Αναφέροντας ότι η οικονομική αβεβαιότητα λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων συνεχίζεται, ο ΥΠΟΙΚ τόνισε πως με γνώμονα τη διασφάλιση της δημοσιονομικής σταθερότητας, «ώστε να είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε τυχόν προκλήσεις», ο προϋπολογισμός του 2024 και το ΜΔΠ 2024-2026 ετοιμάστηκαν έχοντας κάποιες βασικές προτεραιότητες.

Αυτές οι προτεραιότητες, σύμφωνα με τον κ. Κεραυνό, είναι το δημοσιονομικό ισοζύγιο να είναι πλεονασματικό, η συγκράτηση της απασχόλησης στον Δημόσιο Τομέα, η μείωση του δημόσιου χρέους μεσοπρόθεσμα, η υλοποίηση σημαντικών έργων υποδομής με σημαντική προστιθέμενη αξία, με ιδιαίτερη έμφαση στην προώθηση συγχρηματοδοτούμενων έργων και έργων του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ), η προώθηση της πράσινης μετάβασης και του ψηφιακού μετασχηματισμού, η δημιουργία συνθηκών βιώσιμης ανάπτυξης σε βασικούς τομείς της οικονομίας, και η διατήρηση ενός εύρωστου χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Αναφορικά με τους κυριότερους μακροοικονομικούς και δημοσιονομικούς κινδύνους, ο ΥΠΟΙΚ είπε ότι αυτοί είναι η συνέχιση ή και επιβολή νέων κυρώσεων στη Ρωσία και τη Λευκορωσία, με άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή οικονομία, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου.

Οι επιπτώσεις αυτές, σύμφωνα με τον ΥΠΟΙΚ, περιλαμβάνουν τη σημαντική αύξηση του πληθωρισμού, ο οποίος διαβρώνει το πραγματικό εισόδημα των πολιτών, με αρνητικές επιπτώσεις στην κατανάλωση και στα έσοδα του κράτους και την περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων, οδηγώντας σε επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης, με συνεπακόλουθο τη μείωση των κρατικών εσόδων.

Αναφέρθηκε επίσης σε ενδεχόμενη επιβάρυνση των δημόσιων οικονομικών από το ΓεΣΥ, κυρίως μέσω μεταφοράς υποχρεώσεων του ΓεΣΥ στον κρατικό προϋπολογισμού ή/και μη ανάληψης υποχρεώσεων που προβλέπεται από το ΓεΣΥ από τον σφαιρικό προϋπολογισμό του ΟΑΥ και από τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις σε βάρος της Δημοκρατίας που δύναται να προκύψουν από δικαστικές υποθέσεις που εκκρεμούν ενώπιον της Δικαιοσύνης και αφορούν υποθέσεις σε σχέση με αποφάσεις της Αρχής Εξυγίανσης των Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων.

Επιπλέον, αναφέρθηκε σε επιπτώσεις από τυχόν αύξηση των μεταναστευτικών ροών, σε επιβάρυνση των δημόσιων δαπανών λόγω συνεπειών από την κλιματική αλλαγή όπως φυσικές καταστροφές και ανάγκη για αποζημιώσεις στον γεωργικό τομέα και σε ενδεχόμενη ανάγκη για επιπρόσθετα κοινωνικά μέτρα στήριξης του πληθυσμού λόγω των συνεχόμενων πληθωριστικών πιέσεων.

Σε σχέση με τους κυριότερους στόχους που θέλει να πετύχει ο Προϋπολογισμός του 2024 και το ΜΔΠ 2024-2026, ο ΥΠΟΙΚ είπε ότι αυτοί είναι η ανάκαμψη από τη ρωσο-ουκρανική κρίση, περιλαμβανομένης της αντιμετώπισης των προκλήσεων που δημιουργεί ο πληθωρισμός, η διατήρηση υγιών δημόσιων οικονομικών με σκοπό την αντιμετώπιση μελλοντικών προκλήσεων, η συνέχιση της πτωτικής πορείας του δημόσιου χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ και η ενίσχυση της πράσινης οικονομίας, του ψηφιακού μετασχηματισμού και της έρευνας και καινοτομίας, με έμφαση στην υλοποίηση μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, και χρηματοδοτούμενων έργων από άλλα Ευρωπαϊκά Ταμεία.

Επιπλέον, ανέφερε ότι αυτοί περιλαμβάνουν επίσης τη συνέχιση/έναρξη σημαντικών έργων και δράσεων όπως μεγάλων οδικών/κατασκευαστικών έργων, υδατικών έργων, έργων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης/ψηφιοποίησης που χρηματοδοτούνται από εθνικούς πόρους και την υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων (π.χ. Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δημόσιας Υπηρεσίας και Δικαιοσύνης), έτσι ώστε να τεθούν υγιείς βάσεις για ανάκαμψη και δημιουργία θέσεων εργασίας, μέσα σε συνθήκες κοινωνικής συνοχής.

Κατά την παρουσίασή του, ο ΥΠΟΙΚ αναφέρθηκε αρχικά στην σημασία του ετήσιου προϋπολογισμού αλλά και του ΜΔΠ, λέγοντας ότι αποτελούν σημαντικό εργαλείο οικονομικής πολιτικής ως προς επιδιωκόμενους Οικονομικούς Στόχους για ανάπτυξη, εργοδότηση κ.λπ., καθορίζουν βασικές επιδιώξεις πολιτικής και ιεραρχούν προτεραιότητες της εκάστοτε Κυβέρνησης.

Επιπλέον, είπε πως ο προϋπολογισμός θα πρέπει να συνάδει με οικονομικές κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ (π.χ. ρυθμός αύξησης των δημοσίων δαπανών σε σχέση με δημοσιονομικό έλλειμμα).

Ακολούθως, ο κ. Κεραυνός αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στα βασικά ορόσημα της ετοιμασίας του προϋπολογισμού, στις κατηγορίες δαπανών και εσόδων και στα χρονοδιαγράμματα κατάθεσης συμπληρωματικού προϋπολογισμού καθώς επίσης στην πρόταση νέου πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που ως στόχο έχει, όπως είπε, την αντιμετώπιση των αδυναμιών/ελλείψεων των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, οι οποίες αναδείχτηκαν από τις πρόσφατες κρίσεις.

Έκανε αναφορά στην πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση που αφορά τη σταδιακή εισαγωγή φόρου άνθρακα για την περίοδο 2021-2026 για όλα τα καύσιμα που χρησιμοποιούνται στους τομείς της οικονομίας και την υιοθέτηση τελών για δραστηριότητες που καταναλώνουν φυσικούς πόρους ή ρυπαίνουν το περιβάλλον κ.ά., καθώς και στην παραχώρηση στοχευμένων αντισταθμιστικών μέτρων καθιστώντας τη μεταρρύθμιση δημοσιονομικά ουδέτερη.

Τέλος, ο κ. Κεραυνός αναφέρθηκε στις προβλέψεις του ΥΠΟΙΚ για το 2023 και το 2024 σε σχέση με τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας, το ποσοστό ανεργίας, τον πληθωρισμό και το δημοσιονομικό ισοζύγιο.