Οι τρεις Ρώσοι ολιγάρχες με πρωταγωνιστικό ρόλο στο Cyprus Confidential-Τι τους αποδίδει η έρευνα

Με πρωταγωνιστικό ρόλο εμπλέκει η έρευνα της Διεθνούς Κοινοπραξίας Ερευνητικών Δημοσιογράφων (ICIJ-International Consortium of Investigative Journalists), υπό τον τίτλο «Cyprus Confidential», τουλάχιστον τρεις Ρώσους ολιγάρχες, αναφορικά με τη σχέση τους με την Κύπρο και την αποδιδόμενη σε αυτούς προσπάθεια παράκαμψης των κυρώσεων κατά της Ρωσίας.

TUI και Mordashov

Από τα ονόματα που φιγουράρουν έντονα είναι και αυτό του Alexey Mordashov, και η μεταβίβαση των περιουσιακών στοιχειών του στον όμιλο TUI, στην σύντροφό του, αφότου η Ε.Ε. του επέβαλε κυρώσεις.

Συγκεκριμένα, και σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της έρευνας της ICIJ, φέρεται να ανταλλάχθηκαν έγγραφα/emails εντός της PwC Κύπρου με την επισήμανση «ΕΠΕΙΓΟΝ» και «ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΕΓΚΡΙΝΕΤΕ», τα οποία αφορούσαν την πώληση του μεριδίου του Mordashov, που είχε στη γερμανική ταξιδιωτική εταιρεία TUI Group-που φέρεται να αξίζει πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια-σε εταιρεία των Βρετανικών Παρθένων Νήσων, που ανήκει στην σύντροφό του Maria Mordashova.

Αυτά φέρονται να έγιναν την 1η Μαρτίου 2022, την επομένη δηλαδή της επιβολής κυρώσεων από την Ε.Ε. στον Mordashov και αποτελούσαν, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς, μέρος μιας προσπάθειας να βοηθήσουν τον Mordashov να αποφύγει τις κυρώσεις

Οι δημόσιες δηλώσεις της TUI τον Μάρτιο του 2022 έδειξαν ότι η πώληση είχε ολοκληρωθεί στις 28 Φεβρουαρίου, την ημέρα που επιβλήθηκαν οι κυρώσεις στον Mordashov.

Ωστόσο, οι γερμανικές αρχές έκριναν γρήγορα τη μεταβίβαση μετοχών ως «προσωρινά άκυρη» και ξεκίνησαν έρευνα όπως σημειώνουν οι αναφορές, ενώ η κυπριακή κυβέρνηση άνοιξε επίσης ποινική έρευνα για το θέμα, όπως δήλωσε στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών στην Paper Trail Media, τον Νοέμβριο.

Τα αρχεία που διέρρευσαν υποδηλώνουν ότι η μεταβίβαση μπορεί στην πραγματικότητα να μην είχε οριστικοποιηθεί μέχρι τη στιγμή που ο Mordashov μπήκε στη μαύρη λίστα, αφήνοντας ανοικτή την πιθανότητα η PwC Κύπρου να μην παραβίασε τις κυρώσεις της Ε.Ε.

«Η PwC Κύπρου δεν γνωρίζει ότι διεξάγεται τέτοια ποινική έρευνα», ανέφερε η εταιρεία σε γραπτή δήλωση. «Όποτε υπάρχει ένα συμβάν με αναφορά, η PwC Κύπρου λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα».

Εκπρόσωπος του Mordashov είπε ότι δεν παραβίασε ποτέ «κανέναν νόμο, είτε στην Ευρώπη, είτε στη Ρωσία ή σε οποιαδήποτε άλλη δικαιοδοσία, και τόνισε ότι οι κυρώσεις εναντίον του ήταν «εντελώς αβάσιμες και άδικες, αντίθετες με τους διεθνείς νομικούς κανόνες, για να μην αναφέρουμε την κοινή λογική».

Σε άλλο σημείο των δημοσιευμάτων, ο Alexey Mordashov αναφέρεται ως ένας άλλος κοινός πελάτης της PwC και της Cypcodirect.

Η ICIJ σημειώει ότι η περιουσία του υπολογίζεται στα 21 δισεκατομμύρια δολάρια, και ότι στράφηκε στην PwC για να δρομολογήσει περιουσιακά στοιχεία μέσω δεκάδων υπεράκτιων οντοτήτων που έλεγχε. Τα τελευταία χρόνια η PwC έλεγξε επίσης τους λογαριασμούς τουλάχιστον 25 εταιρειών που ανήκουν ή ελέγχονται από τον Mordashov, σύμφωνα με ανάλυση της ICIJ.

Η PwC και η Cypcodirect φέρονται να συνεργάζονταν με τον Mordashov ακόμη και μετά τις κυρώσεις των ΗΠΑ, μετά την ρωσική εισβολή στην Κριμαία.

Τα έγγραφα που διέρρευσαν προέρχονται από την Cypcodirect Ltd, έναν κυπριακό πάροχο εταιρικών υπηρεσιών που συνεργάστηκε στενά με την PwC Κύπρου. Τα εσωτερικά αρχεία περιλαμβάνουν εκτενή αλληλογραφία με το προσωπικό της PwC και έγγραφα που είχε ετοιμάσει η PwC Κύπρου.

Abramov και Frolov

Ένα άλλο μεγάλο κομμάτι των δημοσιευμάτων αφορά τους Alexander Abramov και Alexander Frolov.

Πρόκειται για δύο αυτοδημιούργητους δισεκατομμυριούχους, που από το χάος της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης αναδύθηκαν στην κορυφή ενός από τους μεγαλύτερους βιομηχανικούς ομίλους της Ρωσίας.

Η εταιρεία τους είναι η Evraz PLC, μια χαλυβουργία που παράγει το 97% των σιδηροτροχιών που χρησιμοποιούν τα τρένα της Ρωσίας για να μεταφέρουν πυρομαχικά, στρατιωτικό εξοπλισμό και στρατεύματα στην πρώτη γραμμή του πολέμου της στην Ουκρανία.

Κατά τη διάρκεια του πολέμου, το Ηνωμένο Βασίλειο, ως μέρος μιας εκστρατείας για την αποδυνάμωση της Ρωσίας, κήρυξε την Evraz με έδρα τη Μόσχα «στρατηγικής σημασίας για την κυβέρνηση της Ρωσίας» και επέβαλε κυρώσεις απαγορεύοντας σε πολίτες και επιχειρήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου να συναλλάσσονται με την εταιρεία.

Οι δύο αναφέρονται ως πελάτες της PwC, με έδρα το Λονδίνο, και γίνεται αναφορά ότι κατά τις πρώτες μέρες του πολέμου, καταγράφτηκε επείγον αίτημα συναλλαγής 100 εκατομμυρίων δολαρίων. Την κίνηση αυτή, η ICIJ, την σχολιάζει ως μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας διαχείρισης ενός εκτεταμένου δικτύου επενδύσεων που έλεγχαν οι Abramov και Frolov σε τουλάχιστον τρεις ηπείρους.

Ο Abramov και ο Frolov δεν απάντησαν στα αιτήματα για σχολιασμό, ενώ τα δημοσιεύματα επικαλούνται Κύπριο δικηγόρο που έχει εργαστεί για αυτούς, ο οποίος αρνήθηκε να σχολιάσει, επικαλούμενος το απόρρητο των πελατών του.

Στα αρχεία που εξετάστηκαν σύμφωνα πάντα με την ICIJ φαίνεται ότι η PwC Κύπρου παρείχε υπηρεσίες σε τουλάχιστον 62 εταιρείες και καταπιστεύματα που ελέγχονται ή ανήκουν στους Abramov και Frolov. Τα αρχεία δείχνουν ότι τις εβδομάδες μετά την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι διαχειριστές πλούτου της PwC Κύπρου προσπάθησαν να βοηθήσουν πλούσιους Ρώσους πελάτες υπό άμεσο κίνδυνο κυρώσεων –όπως αυτές που επιβλήθηκαν στον Abramov και στον Frolov– να μεταφέρουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια μεταξύ μυστικών shell companies.

Επικαλούμενη την ανάγκη διατήρησης του απορρήτου, η PwC αρνήθηκε να σχολιάσει τις συναλλαγές της με τους Abramov, Frolov και άλλους πελάτες. Πρόσθεσε ότι συμμορφώθηκε με τις κυρώσεις της Ε.Ε. και των Ηνωμένων Εθνών πριν από την εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022, και έκτοτε έχει διακόψει τις σχέσεις με 60 πελάτες ως αποτέλεσμα της νέας πολιτικής κυρώσεων της εταιρείας που σχετίζεται με τη Ρωσία.

Η ετήσια έκθεση της PwC Κύπρου για το οικονομικό έτος 2023, που δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο, ανέφερε μια «σημαντική συρρίκνωση σε επιχειρήσεις που σχετίζονται με την εφαρμογή της παγκόσμιας πολιτικής κυρώσεων.