Επενδυτές στα... τυφλά-Παίρνουν πραγματικό ρίσκο με τα χρήματά τους

Με την αύξηση των πολύπλοκων αναδυόμενων χρηματοοικονομικών τεχνολογιών και την ευρεία χρήση των μέσων κοινωνικής ευθύνης για την προώθηση των επενδύσεων, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου (ΕΚΚ) διεξήγαγε έρευνα αναφορικά με τις συμπεριφορές και συνήθειες των επενδυτών στην Ευρώπη.

Η έρευνα εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πρόγραμμα της ΕΚΚ που στοχεύει στην ανάδειξη της σημασίας της ανάγκης για χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό του κοινού και της προστασίας των επενδυτών.

Τα ευρήματα παρέχουν μία σαφέστερη εικόνα στο πώς οι επενδυτές λαμβάνουν επενδυτικές αποφάσεις και όσον αφορά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι Εποπτικές Αρχές στην προσπάθειά τους να προστατεύσουν τους επενδυτές σε ένα ραγδαία εξελισσόμενο τομέα. Οι συμμετέχοντες στην έρευνα ερωτήθηκαν τι τους ώθησε να επενδύσουν σε ένα συγκεκριμένο προϊόν και πόσο χρόνο αφιέρωσαν να ερευνήσουν το προϊόν, καθώς και την οντότητα που το πρόσφερε.

Ένα βασικό ερώτημα ήταν εάν η έρευνα που έκαναν προτού επενδύσουν περιλάμβανε επίσκεψη και έλεγχο των δεδομένων την οντότητα στην ιστοσελίδα της Εποπτικής Αρχής, καθώς πολλοί επόπτες έχουν διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με το ποιες οντότητες υπόκεινται σε εποπτεία, κατέχουν άδεια για να προσφέρουν επενδυτικές υπηρεσίες και εάν τους έχουν επιβληθεί κυρώσεις ή άλλες διοικητικές ενέργειες. Η ιστοσελίδα της ΕΚΚ περιλαμβάνει επίσης, μεταξύ άλλων, και ένα οδηγό επενδυτών για την αποφυγή απάτης.

Η μελέτη συνέκρινε τις επενδυτικές συνήθειες των επενδυτών σε τέσσερις χώρες της Ευρώπης, συγκεκριμένα στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Κύπρο. Όλοι οι ερωτηθέντες στην έρευνα είχαν επενδύσει, με την πλειοψηφία (25%) να δηλώνει ότι αγοράζουν και πωλούν χρηματοοικονομικά προϊόντα σε μηνιαία βάση. Το υπόλοιπο 19% επενδύει κάθε 4-6 μήνες, 17% σε εβδομαδιαία βάση και 4% σε καθημερινή βάση.

Εκπρόσωπος της ΕΚΚ, δήλωσε:

“Οι πληροφορίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζουν πλέον άμεσα τις αποφάσεις, όμως δεν είναι όλες αξιόπιστες. Πάρα πολλοί επενδυτές, συμπεριλαμβανομένων των νέων ατόμων, παίρνουν πραγματικό ρίσκο με τα χρήματα τους επειδή λαμβάνουν συμβουλές και συστάσεις από αναξιόπιστες πηγές, από μέλη της οικογένειας και φίλους, όπως επίσης και συμβουλές από διασημότητες στις πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, χωρίς να ελέγξουν σωστά την οντότητα με την οποία συναλλάσσονται.

Ο ορθή ρύθμιση του τομέα των επενδύσεων και η διασφάλιση της υπεύθυνης παροχής επενδυτικής υπηρεσιών είναι ένας τομέας όπου οι Εποπτικές Αρχές μπορούν και πρέπει να διαδραματίσουν πολύ μεγαλύτερο ρόλο σε ότι αφορά την ενδυνάμωση του πλαισίου στήριξης των επενδυτών.

Οι τάσεις που εντοπίστηκαν από την έρευνά μας έχουν εντοπιστεί σε μια σειρά από χώρες και ομάδες επενδυτών επιδεικνύοντας μια ευκαιρία για να συνεργαστούν οι εθνικές αρχές ώστε να αυξήσουν την επίγνωση σχετικά με τα διαθέσιμα εργαλεία που έχουν οι επενδυτές και να τους υποδείξουν τις πληροφορίες οι οποίες μπορούν να τους βοηθήσουν να λαμβάνουν επενδυτικές αποφάσεις με επαρκή ενημέρωση”.

• Λιγότεροι από ένας στους τρεις επενδυτές ελέγχουν την ιστοσελίδα της Εποπτικής Αρχής για να βεβαιωθούν ότι θα πραγματοποιήσουν συναλλαγές από μία αδειοδοτημένη οντότητα, αποκαλύπτει η νέα έρευνα
• Οι περισσότεροι βασίζονται στις πληροφορίες που παρέχονται από την ίδια την οντότητα ή σε δημοσιεύματα για να εξακριβώσουν εάν μια εταιρεία είναι νόμιμη και αδειοδοτημένη, ενώ περισσότεροι από ένας στους δέκα επενδυτές δεν διεξάγει καμία έρευνα
• Ένας στους τέσσερις επενδυτές παραδέχεται πως επενδύει περισσότερα απ’ όσα αν χάσει μπορεί να αντεπεξέλθει οικονομικά

Οι βασικές πληροφορίες περιλαμβάνουν:

1. Σχεδόν το ένα τέταρτο (22%) των επενδυτών λαμβάνει επενδυτικές αποφάσεις βάσει των διαφημίσεων στο διαδίκτυο ή των συμβουλών από δημοσιότητες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ερωτηθέντες στο τι τους ώθησε να κάνουν μία επένδυση σε ένα συγκριμένο προϊόν, οι περισσότεροι επενδυτές (42%) είπαν πως αναζήτησαν πληροφορίες και διερεύνησαν προτού αποφασίσουν να επενδύσουν. Ωστόσο, ένας παρόμοιος αριθμός ατόμων (37%) βασίστηκε κατά κύριο λόγο σε συστάσεις από φίλους και συγγενείς. Μόνο ένας στους τρεις επενδυτές (31%) ζήτησε συμβουλές από ένα εξουσιοδοτημένο, επαγγελματία χρηματοοικονομικό σύμβουλο, και 6% των ερωτηθέντων ανέφερε ότι αγόρασε ένα προϊόν λόγω πίεσης που αισθάνθηκε από το φιλικό περιβάλλον του (peer pressure).

Οι επενδυτές στη Γαλλία (48%) ήταν πιθανότερο να ζητήσουν συστάσεις από αδειοδοτημένο χρηματοοικονομικό σύμβουλο προτού πραγματοποιήσουν μια επένδυση, σε σύγκριση με 34% στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία. Ωστόσο, ένα μεγαλύτερο ποσοστό (24%) των επενδυτών στο Ηνωμένο Βασίλειο βασίζουν τις επενδυτικές τους αποφάσεις κυρίως σε διαδικτυακό διαφημιστικό υλικό, σε σύγκριση με το 14% στη Γαλλία και τη Γερμανία.

2. Οι διαδικτυακοί παράγοντες επιρροής (γνωστοί ως fin-influencers) που προσεγγίζουν τους υποψήφιους πελάτες μέσω διαφημίσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στο να επηρεάσουν τους επενδυτές ωθώντας τους να αγοράσουν προϊόντα. Με πλατφόρμες όπως το TikTok, το YouTube, το Instagram και το Twitter να παρέχουν χρηματοοικονομικό περιεχόμενο που απευθύνεται άτομα νεαρής ηλικίας, σχεδόν ένας στους τρεις (31%) των ερωτηθέντων δήλωσε πως είχε κάνει μια επένδυση με βάση τη συμβουλή ενός fin-influencer. Οι επενδυτές στη Γαλλία ήταν πιθανότερο να επηρεαστούν από ένα fin-influencer (40%) συγκριτικά με 24% στη Γερμανία και 34% στο Ηνωμένο Βασίλειο. Στην Κύπρο, το 26% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι έλαβε αποφάσεις με βάση τις συστάσεις των συστάσεων των fin-influencers στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

3. Πολύ λίγοι επενδυτές αφιερώνουν σημαντικό χρόνο ερευνώντας τα προϊόντα στα οποία σχεδιάζουν να επενδύσουν ή την οντότητα η οποία τα προσφέρει. Ενώ το ένα τέταρτο του συνόλου των ερωτηθέντων (25%) δήλωσε ότι αφιέρωσε 6-7 ημέρες ερευνώντας ένα συγκεκριμένο προϊόν, το 7% ανέφερε ότι ξόδεψε λιγότερα από 30 λεπτά για να ερευνήσει ή δεν διενέργησε καμία απολύτως έρευνα προτού δεσμεύσει τα χρήματα του σε ένα προϊόν.  

Στην περίπτωση του ελέγχου εάν η οντότητα είναι αδειοδοτημένη, το 15% όλων των ερωτηθέντων απάντησε ότι δεν έκανε οποιοδήποτε έλεγχο. Οι περισσότεροι άνθρωποι (51%) δήλωσαν πως αναζήτησαν κριτικές για την οντότητα ή επισκέφθηκαν την ιστοσελίδα της ίδιας της οντότητας (44%), αλλά μόνο ένας στους τρεις επενδυτές (30%) αναζήτησε την οντότητα στην ιστοσελίδα της Εποπτικής Αρχής με σκοπό να ελέγξει αν είναι αδειοδοτημένη.

Οι επενδυτές στο Ηνωμένο Βασίλειο (42%) ήταν πιθανότερο να ελέγξουν στην ιστοσελίδα της εποπτικής αρχής της χώρας κατά πόσο η οντότητα που πωλούσε το προϊόν ήταν αδειoδοτημένη, σε σύγκριση με το 18% των επενδυτών στην Κύπρο, 26% των επενδυτών στη Γαλλία και 32% στη Γερμανία οι οποίοι έλεγξαν με την Εποπτική Αρχή για να μάθουν εάν μια οντότητα ήταν πραγματική.

Οι επενδυτές στη Γαλλία ήταν λιγότερο πιθανό να ελέγξουν το καθεστώς της επενδυτικής εταιρείας, με το 22% να μην ελέγχει καθόλου, και οι περισσότεροι (52%) να βασίζονται αποκλειστικά στην ιστοσελίδα της ίδιας της εταιρείας. Οι περισσότεροι επενδυτές στο Ηνωμένο Βασίλειο δήλωσαν ότι είχαν κάνει έρευνα στο διαδίκτυο και είχαν ελέγξει την ιστοσελίδα της εταιρείας και της Εποπτικής Αρχής για πληροφορίες, παρόλο που το 14% δεν πραγματοποίησε κανένα έλεγχο.

4. Οι επενδυτές, επίσης, λαμβάνουν περισσότερο ρίσκο από ό,τι μπορούν να αντέξουν οικονομικά και πολλοί μετανιώνουν για χρηματοοικονομικές επενδύσεις που έκαναν στο παρελθόν. Όταν ερωτήθηκαν κατά πόσο είχαν επενδύσει περισσότερα από όσα άντεχαν οικονομικά να χάσουν, πάνω από το ένα τέταρτο (26%) όλων των ερωτηθέντων παραδέχθηκαν πως το είχαν κάνει.  Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους επενδυτές στη Γαλλία, με 32% να δηλώνει ότι δεν είχε την πολυτέλεια να χάσει την επένδυσή του. Οι Γερμανοί επενδυτές φαίνεται να είναι οι πιο επιφυλακτικοί με το 24% να λέει ότι είχε επενδύσει περισσότερα από όσα είχαν την οικονομική δυνατότητα να χάσουν. Οι Κύπριοι επενδυτές φαίνεται να αναλαμβάνουν το λιγότερο ρίσκο, με μόλις 18% να συμφωνεί ότι έχει επενδύσει περισσότερα από ότι έχουν τη οικονομική δυνατότητα να χάσουν. Περισσότεροι από ένας στους τρεις (34%) όλων των ερωτηθέντων ομολόγησαν πως είχαν μετανιώσει για μια χρηματοοικονομική επένδυση που είχαν κάνει. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους Βρετανούς επενδυτές, με το 38% να μετανιώνει για μία επενδυτική απόφαση.

• Οι απαντήσεις βασίστηκαν σε έρευνα με δείγμα 200 επενδυτών, ηλικίας 18 έως 55+ που διεξήχθη από την εταιρεία ερευνών Censuswide.
• Μπορείτε να βρείτε ολόκληρη την Έρευνα της ΕΚΚ: Οι συμπεριφορές και οι συνήθειες των επενδυτών εδώ.
• Περισσότερες πληροφορίες για το έργο της ΕΚΚ σχετικά με τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό είναι διαθέσιμο εδώ.