«Η πρόταση της Κομισιόν για την ενεργειακή κρίση διχάζει την Ε.Ε.»

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αιφνιδίασε σε έναν βαθμό και δίχασε τις χώρες μέλη της Ένωσης με τις πέντε προτάσεις που παρουσίασε την Τετάρτη για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, σύμφωνα με έξι διπλωμάτες που επικαλείται το Politico.

Αυτό πιθανόν να παράσχει στην πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χώρο για ελιγμούς ενόψει της ομιλίας της την επόμενη εβδομάδα, όπου αναμένεται να πιέσει να υπάρξει μια πανευρωπαϊκή προσπάθεια προκειμένου να τεθούν υπό έλεγχο οι τιμές του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας. Οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ θα συζητήσουν το θέμα των τιμών στην έκτακτη σύνοδο που έχει προγραμματιστεί για την Παρασκευή.

Η φον ντερ Λάιεν παρουσίασε πέντε "άμεσες” κινήσεις που θα συμβάλλουν στην εξομάλυνση της ενεργειακής κρίσης στην Ευρώπη:

- πλαφόν στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου

- υποχρεωτικά μέτρα για τη μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέρειας

- ανώτατο όριο εσόδων για τις εταιρείες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από πηγές χαμηλού κόστους με τα "απροσδόκητα έσοδα” να κατευθύνονται στη στήριξη των καταναλωτών

- φόρο αλληλεγγύης στις εταιρείες ορυκτών καυσίμων που εμφανίζουν σημαντικά κέρδη

- και διευκόλυνση των τρόπων στήριξης σε κλυδωνιζόμενες εταιρείες κοινής ωφέλειας.

Από αυτά, δύο μέτρα υποστηρίζονται τόσο από την Κομισιόν όσο και από τις χώρες μέλη της ΕΕ, σύμφωνα με τις δηλώσεις αρκετών διπλωματών μετά την σύνοδο των πρέσβεων της ΕΕ. 

Το πρώτο είναι η παροχή πιστώσεων στις εταιρείες κοινής ωφέλειας ώστε να αντιμετωπίσουν την εκτίναξη της ρευστότητας που απαιτούν οι συναλλαγές ενέργειας εν μέσω του τρέχοντος περιβάλλοντος των υψηλών τιμών ενέργειας.

Το δεύτερο είναι η φορολόγηση των υπερκερδών των παραγωγών ενέργειας από πηγές χαμηλού κόστους - αν και οι πρέσβεις της ΕΕ ζήτησαν εγγυήσεις ότι τα έσοδα από αυτόν τον φόρο θα παραμείνουν στις χώρες που πρέπει. Ο καθορισμός των λεπτομερειών έχει σημασία, καθώς οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που πληρώνονται για να λειτουργούν ή όχι ανάλογα με τις ανάγκες για την εξισορρόπηση του δικτύου συνήθως το πράττουν κατόπιν αιτήματος των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας της χώρας τους.

Αντίθετα, η πιο αμφιλεγόμενη πρόταση αφορά το πλαφόν στο ρωσικό φυσικό αέριο -ένα μέτρο που στοχεύει στην οικονομική τιμωρία του Κρεμλίνου για τον πόλεμο που διεξάγει στην Ουκρανία- με τις ευρωπαϊκές χώρες να εκφράζουν "πολύ αντιφατικές απόψεις”, σύμφωνα με Ευρωπαίο διπλωμάτη που επικαλείται το Politico.

Η Γερμανία δήλωσε "επιφυλακτική” για την πρόταση. Η Ουγγαρία, ο στενότερος σύμμαχος της Ρωσία στην ΕΕ, εξέφρασε την αντίθεσή της, όπως και η Σλοβακία και τουλάχιστον δύο ακόμη χώρες, σύμφωνα με τις διπλωματικές πηγές.

Άλλες χώρες, όπως η Πολωνία και η Ιταλία, θέλουν η Κομισιόν να προχωρήσει ακόμη περισσότερο και να τεθεί πλαφόν συνολικά στις τιμές του φυσικού αερίου που εισάγεται στην ΕΕ. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι αυτό είναι κάτι που εξετάζει η Κομισιόν - αλλά οι Βρυξέλλες τίθενται γενικά κατά της συγκεκριμένης πρότασης προς το παρόν, καθώς είναι πιο περίπλοκη από την στόχευση μόνο του ρωσικού φυσικού αερίου.

Εν τω μεταξύ, παρότι η Νορβηγία, η οποία είναι πλέον ο μεγαλύτερος προμηθευτής του μπλοκ σε φυσικό αέριο, έχει δηλώσει ανοικτή σε ένα ανώτερο όριο τιμής, ερώτημα αποτελεί η στάση των ΗΠΑ, όπου οι Δημοκρατικοί έχουν μπροστά τους μια δύσκολη μάχη στις ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου.

Η Ουγγαρία θέλει επίσης οποιοδήποτε ενεργειακό πακέτο να εγκριθεί ομόφωνα, και όχι με πλειοψηφία όπως προβλέπει η διαδικασία έκτακτης ανάγκης, όπως θέλει η Κομισιόν, σύμφωνα με Ευρωπαίο διπλωμάτη.

Επιπλέον, η έκκληση της Πολωνίας για μεταρρύθμιση του Συστήματος Εμπορίας Ρύπων, στο οποίο αποδίδει την εκτίναξη των τιμών της ενέργειας, δεν βρίσκει ευήκοα ώτα σε Λουξεμβούργο, Ιρλανδία, Γερμανία, Φινλανδία και Σουηδία, σύμφωνα με ανώτερο διπλωμάτη.

Από την άλλη, η πρόταση μείωσης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας είναι δημοφιλής, αλλά παρότι η πρόταση της Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν κάνει λόγο για υποχρεωτικές δηλώσεις, χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ουγγαρία, η Ελλάδα και η Πολωνία θέλουν να είναι προαιρετικές.

Η Κομισιόν δεν ασχολήθηκε με το θέμα της αποσύνδεσης των τιμών του φυσικού αερίου από αυτές της ηλεκτρικής ενέργειας, παρότι αυτό είναι κάτι που πολλές χώρες επιθυμούν.

Οι χώρες της ΕΕ σε μεγάλο βαθμό αιφνιδιάστηκαν από την σπουδή της φον ντερ Λάιεν να ανακοινώσει τις προτάσεις της Κομισιόν, πριν ακόμη τη σύνοδο κορυφής της Παρασκευής, όπου αναμενόταν ότι θα συζητηθούν οι υπάρχουσες ιδέες για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης στην ήπειρο.

Οι πρέσβεις της ΕΕ εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους που η επικεφαλής της Κομισιόν παρουσίασε τις προτάσεις της την ώρα που οι εμπειρογνώμονες συζητούν τις τεχνικές λεπτομέρειες ενόψει της συνόδου της Παρασκευής. "Είναι ατυχές που έγινε την ίδια στιγμή που τα κράτη μέλη συζητούν τα επόμενα βήματα”, δήλωσε Ευρωπαίος διπλωμάτης.

Ωστόσο, παρ’ όλη τη γκρίνια, οι Ευρωπαϊκές χώρες συμφώνησαν ευρέως ότι η φον ντερ Λάιεν έπραξε σωστά αναλαμβάνοντας τα ηνία της συζήτησης.