Ε.Ε.: Μέτρα κατά ακρίβειας για να προλάβουν κοινωνικές αντιδράσεις

Δεκάδες χιλιάδες κόσμος συγκεντρώθηκε το Σάββατο, 3 Σεπτεμβρίου στην Πράγα, καλώντας την κυβέρνηση της Τσεχίας να πάρει περισσότερα μέτρα για να ελέγξει τις αυξανόμενες τιμές στην ενέργεια αλλά και για να εκφράσουν την αντίθεσή τους στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ. 

Η διαδήλωση έλαβε χώρα μία μέρα μετά που η κυβέρνηση επιβίωσε μίας ψηφοφορίας εμπιστοσύνης, με την αντιπολίτευση να την κατηγορεί για αδράνεια απέναντι στον πληθωρισμό και τις τιμές ενέργειας. Αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα του πως η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη πυροδοτεί την πολιτική αστάθεια, καθώς οι ψηλές τιμές τροφοδοτούν τον πληθωρισμό, που είναι ήδη σε ψηλά επίπεδα τριάντα χρόνων.

Σε όλη την Ευρώπη, πολίτες, συνδικάτα και επιχειρηματικός κόσμος ζητούν από τις κυβερνήσεις να παρέμβουν στην οικονομία, είτε για να τιθασεύσουν τον πληθωρισμό ή για να πάρουν μέτρα ανακούφισης απέναντι στις ψηλές τιμές, ιδιαίτερα αυτές της ενέργειας και των καυσίμων.

Η Βρετανία βρίσκεται εν μέσω εκτεταμένης εργασιακής αναταραχής, καθώς οι εργαζόμενοι σε ολόκληρη την οικονομία παλεύουν με το αυξανόμενο κόστος ζωής και καταφεύγουν σε απεργιακές κινητοποιήσεις, ζητώντας καλύτερους μισθούς και όρους εργασίας. Τον τελευταίο μήνα, έχουν απεργήσει και έχουν ανακοινώσει μελλοντικές απεργιακές κινητοποιήσεις οι εργαζόμενοι στους σιδηροδρόμους. Οι δικηγόροι ποινικού δικαστηρίου ψήφισαν να απεργήσουν επ' αόριστον από τις 5 Σεπτεμβρίου. Συνδικάτα εκπαιδευτικών απειλούν με απεργία από τον Νοέμβριο αν δεν ικανοποιηθεί το αίτημά τους για 12% αύξηση στους μισθούς, ενώ οι νοσηλευτές θα ψηφίσουν εντός Σεπτεμβρίου κατά πόσο θα απεργήσουν, μετά που η κυβέρνηση ανακοίνωσε αυξήσεις κάτω από το όριο του πληθωρισμού. Απεργιακά μέτρα αποφάσισαν και οι λιμενεργάτες, δημοσιογράφοι, δημόσιοι υπάλληλοι, οδηγοί λεωφορείων κ.ά.

Το ζήτημα της ακρίβειας είναι μέσα στα πρώτα θέματα που καλείται να αντιμετωπίσει η νέα Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Λιζ Τρας, ετοιμάζοντας ένα πακέτο μέτρων, που ακούγεται ότι θα φτάσει τα €150 δισ., με σκοπό να παγοποιήσει τους λογαριασμούς ρεύματος για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Η Γερμανία, από την άλλη, ετοιμάζει πακέτο ανακούφισης ύψους €13 δισ. για το 2022, για την καταπολέμηση του πληθωρισμού. Επιπρόσθετα, για το 2023 ετοιμάζεται πακέτο βοήθειας ύψους €42,5 δισ., με την κυβέρνηση να λέει ότι εξετάζει το ενδεχόμενο φορολόγησης των απροσδόκητων κερδών των εταιρειών ενέργειας για να χρηματοδοτήσει το πακέτο. Ανάμεσα στα μέτρα που εξετάζονται είναι μία εφάπαξ πληρωμή €300 σε εκατομμύρια συνταξιούχους και μία αντίστοιχη εφάπαξ πληρωμή €200 σε φοιτητές. Η Γερμανία είχε ήδη προβεί σε μέτρα ύψους €30 δισ., μειώνοντας τον φόρο στα καύσιμα και υιοθετώντας ένα επιδοτούμενο εισιτήριο για τα μέσα μαζικής μεταφοράς.

Η Ολλανδία σχεδιάζει να δαπανήσει περίπου 16 δισεκατομμύρια ευρώ για να βοηθήσει τους πολίτςε να πληρώσουν τους λογαριασμούς για ενέργεια και τρόφιμα, ανέφεραν την Τετάρτη ολλανδικά μέσα ενημέρωσης. Οι υψηλότερες δαπάνες θα καλυφθούν κυρίως από φόρους περιουσίας και εταιρικούς φόρους, με ειδική φορολόγηση στις εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου των οποίων τα κέρδη έχουν εκτοξευθεί κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης. Τα μέτρα θα ωφελήσουν κυρίως άτομα με χαμηλότερα εισοδήματα, μέσω μιας αύξησης κατά 10% του κατώτατου μισθού και υψηλότερων επιδοτήσεων που σχετίζονται με το εισόδημα για υγειονομική περίθαλψη και ενοίκιο. Ταυτόχρονα, ο φορολογικός συντελεστής για εισοδήματα έως περίπου 37.000 ευρώ ετησίως θα μειωθεί, ενώ οι περικοπές στους φόρους ενέργειας και καυσίμων που θεσπίστηκαν φέτος παρατάθηκαν μέχρι το 2023.

Η Πορτογαλία παρουσίασε τη Δευτέρα ένα πακέτο 2,4 δισεκατομμυρίων ευρώ για να βοηθήσει τα νοικοκυριά να αντιμετωπίσουν τις αυξανόμενες τιμές, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του ενεργειακού φόρου. Η κυβέρνηση είπε ότι θα προσφέρει εφάπαξ πληρωμή ύψους 125 ευρώ, συν 50 ευρώ ανά παιδί, σε κάθε άτομο που κερδίζει έως και 2.700 ευρώ μεικτά το μήνα. Οι συνταξιούχοι θα λάβουν πρόσθετα χρήματα αξίας του μισού της μηνιαίας σύνταξής τους ως εφάπαξ πληρωμή. Τα χρήματα είναι επιπλέον ενός πακέτου 1,6 δισεκατομμυρίων ευρώ που ανακοινώθηκε φέτος. Επιπλέον, η κυβέρνηση θα ζητήσει από τους βουλευτές να ψηφίσουν υπέρ της μείωσης του ΦΠΑ στο ηλεκτρικό ρεύμα, από το 13 στο 6% και θα παρατείνει τη μείωση του φόρου στα καύσιμα μέχρι το τέλος του έτους. Ανακοίνωσε επίσης ανώτατο όριο στις αυξήσεις ενοικίων το επόμενο έτος σε 2% και πάγωμα των ναύλων στα μέσα μαζικής μεταφοράς.

Η Δανία έχει θέσει ανώτατο όριο στις αυξήσεις του ενοικίου κατοικιών για τα επόμενα δύο χρόνια, σε μια κίνηση να βοηθήσει τα νοικοκυριά που αντιμετωπίζουν προβλήματα με το αυξανόμενο κόστος ζωής. Το μέτρο είναι ένα από τα πολλά που πάρθηκαν στη Δανία, συμπεριλαμβανομένων των χορηγιών μετρητών σε ηλικιωμένους με χαμηλά εισοδήματα, με στόχο την άμβλυνση των επιπτώσεων του ραγδαίου πληθωρισμού και των υψηλών τιμών της ενέργειας.

Η ιταλική κυβέρνηση ετοιμάζει ένα νέο πακέτο που πιθανώς να φτάσει τα 10 δισ. ευρώ. Τα μέτρα προστίθενται σε περίπου 52 δισεκατομμύρια ευρώ που έχουν ήδη προϋπολογιστεί φέτος για να αμβλύνουν τον αντίκτυπο του υψηλού κόστους ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου και βενζίνης και θα εγκριθούν λίγες εβδομάδες πριν από τις εθνικές εκλογές της 25ης Σεπτεμβρίου. Το επιχειρηματικό λόμπι Confcommercio και αρκετοί φορείς λιανικής ζήτησαν από τον απερχόμενο Πρωθυπουργό Μάριο Ντράγκι να επεκτείνει τις φορολογικές ελαφρύνσεις για να βοηθήσει τις εταιρείες να αντιμετωπίσουν την ενεργειακή κρίση και να αποφανθεί ότι οι λογαριασμοί μπορούν να πληρωθούν σε μικρότερες δόσεις. Ο Ντράγκι έχει χρηματοδοτήσει μέχρι στιγμής τα αντιπληθωριστικά πακέτα του με αυξημένα έσοδα από τον φόρο προστιθέμενης αξίας ως αποτέλεσμα του υψηλότερου ενεργειακού κόστους και με την προσαρμογή άλλων τομέων του κρατικού προϋπολογισμού, χωρίς αύξηση του δανεισμού. Η κυβέρνηση θέλει επίσης να εκτιμήσει πόσο θα κερδίσει από έναν απροσδόκητο φόρο 25% σε ενεργειακούς ομίλους που επωφελήθηκαν από την αύξηση των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Ως μέρος του πακέτου βοήθειας, το Υπουργείο Οικονομικών σχεδιάζει να χρηματοδοτήσει ένα έκτακτο πρόγραμμα αναστολής εργασίας, για να βοηθήσει τις επιχειρήσεις που πλήττονται από το ενεργειακό κόστος να αναστείλουν την εργασία μελών του προσωπικού τους αντί να τους απολύσουν.

Η Ελλάδα ανακοίνωσε την Τετάρτη έκτακτη εισφορά σε ποσοστό 90% στα κέρδη των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας που εισάγεται στην Ελλάδα. Η εισφορά επιβάλλεται για την περίοδο από την 1η Οκτωβρίου 2021 έως και την 30ή Ιουνίου 2022, καθώς από τον Ιούλιο έχει εφαρμοστεί το νέο πλαίσιο με το οποίο θεσπίστηκε πλαφόν στα έσοδα των ηλεκτροπαραγωγών ανά τεχνολογία, με τα έσοδα να διατίθενται στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης για τη χρηματοδότηση των επιδοτήσεων στους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας.

Εξάλλου, και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτίθεται να λάβει μέτρα το επόμενο διάστημα για να αντιμετωπίσει τα ίδια φαινόμενα. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του ΚΥΠΕ, οι προτάσεις περιλαμβάνουν μέτρα εξοικονόμησης ηλεκτρισμού με εστίαση στις ώρες μεγάλης ζήτησης, πλαφόν στα υπερκέρδη των εταιρειών παραγωγής ηλεκτρισμού που έχουν χαμηλό κόστος ώστε να αξιοποιηθούν για στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων, ανάλογο μέτρο για τα αναπάντεχα κέρδη από τις εταιρείες ορυκτών καυσίμων, στήριξη στις εταιρείες ενέργειας που αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας και πλαφόν στη τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου.