Προς νέο μηχανισμό για προστασία της ενιαίας αγοράς της Ε.Ε.

Πρόταση για νέο μέσο έκτακτης ανάγκης για την ενιαία αγορά (Single Market Emergency Instrument - SMEI) για αντιμετώπιση κρίσεων όπως η πανδημία της COVID-19, με στόχο τη διασφάλιση της συνέχισης της ελεύθερης κυκλοφορίας εμπορευμάτων, υπηρεσιών και προσώπων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παρουσίασε τη Δευτέρα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Το μέτρο καλύπτει επίσης την ανάγκη ορισμένα απαραίτητα αγαθά και υπηρεσίες να παραμένουν διαθέσιμα σε μελλοντικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.

Ο στόχος είναι να αντιμετωπιστούν οι διαρθρωτικές αδυναμίες στην ενιαία αγορά που αναδείχθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, και που είχαν οδηγήσει σε μονομερή μέτρα και κατακερματισμό στην ΕΕ, επιδεινώνοντας την κρίση και επηρεάζοντας ιδιαίτερα τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Το μέτρο θα πρέπει στη συνέχεια να συζητηθεί και να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ.

«Η κρίση της COVID-19 κατέστησε σαφές το εξής: πρέπει να φροντίσουμε ώστε η ενιαία αγορά μας να είναι λειτουργική ανά πάσα στιγμή, μεταξύ άλλων και σε περιόδους κρίσης», εξήγησε σχετικά παρουσιάζοντας τον νέο μηχανισμό SMEI η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος της Κομισιόν για ψηφιακά ζητήματα Μαργκρέτε Βεστάγκερ.

«Χρειαζόμαστε νέα εργαλεία που θα μας επιτρέπουν να αντιδρούμε γρήγορα και συλλογικά. Έτσι, κάθε φορά που θα έχουμε απέναντί μας μια νέα κρίση, θα μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι η ενιαία αγορά μας θα παραμένει ανοικτή και ότι τα εμπορεύματα ζωτικής σημασίας θα παραμένουν διαθέσιμα για την προστασία των Ευρωπαίων πολιτών», πρόσθεσε.

Εξηγώντας περαιτέρω το σκεπτικό του SMEI, ο Επίτροπος για την εσωτερική αγορά Τιερί Μπρετόν επεσήμανε πως «πρέπει να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι να προβλέψουμε και να ανταποκριθούμε στην επόμενη κρίση».

«Αντί να βασίζεται σε ad hoc αυτοσχέδιες δράσεις, το μέσο έκτακτης ανάγκης για την ενιαία αγορά θα αποτελέσει διαρθρωτική απάντηση» σημείωσε, προσθέτοντας πως το SMEI «θα εξασφαλίσει καλύτερο συντονισμό με τα κράτη μέλη, θα συμβάλει στην πρόληψη και τον περιορισμό των επιπτώσεων μιας πιθανής κρίσης στη βιομηχανία και την οικονομία μας, και θα εφοδιάσει την Ευρώπη με εργαλεία που διαθέτουν οι διεθνείς εταίροι μας ενώ εμείς όχι».

Το μέσο έκτακτης ανάγκης για την ενιαία αγορά συμπληρώνει άλλα νομοθετικά μέτρα της ΕΕ για τη διαχείριση κρίσεων, όπως ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της Ένωσης, καθώς και τους κανόνες της ΕΕ για συγκεκριμένους τομείς, τις αλυσίδες εφοδιασμού ή για προϊόντα όπως προϊόντα που σχετίζονται με την υγεία, τους ημιαγωγούς ή την επισιτιστική ασφάλεια.

Ειδικότερα, η πρόταση για το νέο μέσο έκτακτης ανάγκης για τη διαχείριση κρίσεων στην ενιαία αγορά περιλαμβάνει:

- Δημιουργία νέου μηχανισμού για την παρακολούθηση της ενιαίας αγοράς, τον προσδιορισμό διαφορετικών επιπέδων κινδύνου και τον συντονισμό της κατάλληλης ανταπόκρισης από την αύξηση της ετοιμότητας, τον εντοπισμό απειλών για τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς και την ενεργοποίηση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, την οποία θα διαχειρίζεται συμβουλευτική ομάδα, αποτελούμενη από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη.

- Νέες προληπτικές δράσεις για προστασία της ενιαίας αγοράς, όπως η παρακολούθηση των αλυσίδων εφοδιασμού στρατηγικά σημαντικών εμπορευμάτων και υπηρεσιών και τη δημιουργία στρατηγικών αποθεμάτων. Προτείνεται επίσης όπως κατά τη διάρκεια κατάστασης εκτάκτου ανάγκης καταρτίζεται μια «μαύρη λίστα» περιορισμών των οποίων η επιβολή θα απαγορεύεται, ενώ θα προβλέπεται ενισχυμένο και γρήγορος έλεγχο των μονομερών περιορισμών.

- Δυνατότητα λήψης εξαιρετικών μέτρων σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, τα οποία η Κομισιόν θα μπορεί να εφαρμόσει μόνο σε τέτοιες περιπτώσεις. Η Κομισιόν θα μπορεί μεταξύ άλλων να ζητήσει πληροφορίες από τους οικονομικούς φορείς κατά στοχευμένο τρόπο, ή να τους ζητά να αποδέχονται κατά προτεραιότητα παραγγελίες για προϊόντα που είναι αναγκαία για την αντιμετώπιση κρίσεων. Οι κανόνες που θα διέπουν τέτοιες παρεκκλίσεις καθορίζονται σε χωριστή πρόταση κανονισμού και πρόταση οδηγίας που συνοδεύουν τον κανονισμό για το SMEI.